Zmiany w Ordynacji podatkowej na 2009 rok

12.1.2009

Od 1 stycznia 2009 r. obowiązuje ustawa z dnia 7 listopada 2008 r. o zmianie ustawy - Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw. Stanowi ona część „Pakietu na rzecz rozwoju przedsiębiorczości". Zmiany mają na celu poprawę pewności i stabilności prawa podatkowego, tak aby uprościć przedsiębiorcom prowadzenie działalności gospodarczej. Poniżej omówiono najistotniejsze ze zmian.

Pisemne interpretacje przepisów podatkowych

Wnoszący wniosek o interpretację przepisów prawa podatkowego ma być wezwany do usunięcia braków w terminie 7 dni z pouczeniem, że nie wypełnienie tego warunku spowoduje pozostawienie podania bez rozpatrzenia. Dawniej w takim wypadku wniosek był pozostawiany bez rozpatrzenia bez uprzedniego wzywania do uiszczenia tej opłaty.

Wyjawienie majątku

Poszerzono zakres oświadczeń w sprawach dotyczących wyjawienia majątku, na którym można zastosować zabezpieczenie, o rzeczy ruchome oraz zbywalne prawa majątkowe, które mogą być przedmiotem zastawu skarbowego. Strona bądź kontrolowany mogą odmówić złożenia oświadczenia.

Informacja o rachunkach bankowych

Banki i spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe (SKOK) obowiązane są do sporządzania i przekazywania Ministrowi Finansów informacji o założonych i zlikwidowanych rachunkach bankowych związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, zaś Minister Finansów udostępnia te informacje naczelnikom urzędów skarbowych, naczelnikom urzędów celnych, dyrektorom izb skarbowych, dyrektorom izb celnych oraz dyrektorom urzędów kontroli skarbowej.

Organy podatkowe zawiadomią kontrolowanego o zamiarze wszczęcia kontroli podatkowej

Zgodnie z nowymi przepisami, przed kontrolą podatnik otrzyma zawiadomienie na druku ZAW-K. ontrola podatkowa wszczynana będzie nie wcześniej niż po upływie 7 dni i nie później niż przed upływem 30 dni od dnia doręczenia zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli podatkowej. Wszczęcie kontroli przed upływem 7 dni od dnia doręczenia zawiadomienia wymaga zgody kontrolowanego.

Nie zawiadamia się jednak o zamiarze wszczęcia kontroli podatkowej, jeśli:

kontrola:
- dotyczy zasadności zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług,
- ma być wszczęta na żądanie organu prowadzącego postępowanie przygotowawcze o przestępstwo lub przestępstwo skarbowe,
- dotyczy opodatkowania przychodów nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach lub pochodzących ze źródeł nieujawnionych,
- dotyczy niezgłoszonej do opodatkowania działalności gospodarczej,
- ma być podjęta w oparciu o informacje uzyskane na podstawie przepisów o przeciwdziałaniu wprowadzaniu do obrotu finansowego wartości majątkowych pochodzących z nielegalnych lub nieujawnionych źródeł oraz o przeciwdziałaniu finansowaniu terroryzmu,
- zostaje wszczęta w trybie nadzwyczajnym, gdy okoliczności faktyczne uzasadniają niezwłoczne podjęcie kontroli, a w szczególności istnieje ryzyko utraty materiału dowodowego lub istnieje uzasadnione prawdopodobieństwo popełnienia przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego; wówczas bowiem kontrola podatkowa może być wszczęta po okazaniu legitymacji służbowej;
- ma charakter doraźny dotyczący ewidencjonowania obrotu za pomocą kasy rejestrującej, użytkowania kasy rejestrującej lub sporządzania spisu z natury;
organ podatkowy posiada informacje, z których wynika, że kontrolowany:
- został prawomocnie skazany w Polsce za popełnienie przestępstwa skarbowego, przestępstwa przeciwko obrotowi gospodarczemu, przestępstwa z ustawy o rachunkowości lub wykroczenia polegającego na utrudnianiu kontroli; w przypadku osoby prawnej ten warunek odnosi się do każdego członka zarządu lub osoby zarządzającej, a w przypadku spółek niemających osobowości prawnej - do każdego wspólnika,
- jest zobowiązanym w postępowaniu egzekucyjnym w administracji,
- nie ma miejsca zamieszkania lub adresu siedziby albo doręczanie pism na podane adresy było bezskuteczne lub utrudnione.
istnieje konieczność rozszerzenia zakresu kontroli na inne okresy rozliczeniowe, z uwagi na nieprawidłowości stwierdzone w wyniku dokonanych już czynności kontrolnych.

W razie wyrycia w czasie kontroli nieprawidłowości kontrolowany ma obecnie obowiązek powiadamiać organ podatkowego o każdej zmianie swojego adresu dokonanej w ciągu 6 miesięcy od dnia zakończenia kontroli. Jeśli zaś niedopełnieni tego obowiązku, postanowienie o wszczęciu postępowania podatkowego uznaje się za doręczone pod adresem, pod który doręczono protokół kontroli.

Wszczęcie postępowania podatkowego

Wprowadzono zasadę, iż postępowanie podatkowe należy wszcząć w terminie 6 miesięcy od dnia zakończenia kontroli podatkowej.

Wszczęcie może nastąpić także później, niż w terminie 6 miesięcy od zakończenia kontroli, jeśli podatnik dokona ponownej korekty deklaracji, w której nie zostaną uwzględnione nieprawidłowości ujawnione w kontroli podatkowej albo organ podatkowy otrzyma informacje od organów podatkowych lub od innych organów, uzasadniające wszczęcie postępowania podatkowego.

Wykonanie decyzji

Na mocy nowych przepisów art. 239a-239j od 1 stycznia 2009 r. nie trzeba płacić podatku wynikającego z decyzji podatkowej przed jej uprawomocnieniem, chyba że decyzji zostanie nadany rygor natychmiastowej wykonalności.

Decyzja ostateczna podlega wykonaniu po doręczeniu rozstrzygnięcia przez organ odwoławczy. W razie zaś wniesienia skargi do sądu administracyjnego, organ podatkowy pierwszej instancji, wstrzymuje wykonanie decyzji ostatecznej do momentu uprawomocnienia się orzeczenia sądu administracyjnego:

na wniosek podatnika - po przyjęciu zabezpieczenia wykonania zobowiązania, lub
z urzędu - po prawomocnym wpisie hipoteki przymusowej.

Wprowadzono nowe formy zabezpieczenia wykonania decyzji. Można go teraz dokonać również w formie uznania kwoty na rachunku depozytowym organu podatkowego bądź pisemnego, nieodwołalnego upoważnienia organu podatkowego, potwierdzonego przez bank lub spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową (SKOK), do wyłącznego dysponowania środkami pieniężnymi zgromadzonymi na rachunku lokaty terminowej. Wykluczono zaś depozyt w gotówce. Poza tym przewidziano m.in., iż termin przyjętego zabezpieczenia może zostać - na wniosek strony - wydłużony.

Zapłata podatków

Nowelizacja przewiduje, iż mikroprzedsiębiorca może opłacać podatki gotówką.

Wskazano też kiedy następuje zapłata podatku w razie przelewu z rachunku bankowego w banku lub instytucji kredytowej niemających siedziby czy oddziału na terenie Polski. Za termin zapłaty podatku uważa się wówczas dzień obciążenia tego rachunku, jeśli wpłacana kwota zostanie uznana na rachunku bankowym organu podatkowego w terminie 5 kolejnych dni roboczych. W przypadku przekroczenia tego terminu za termin zapłaty uważa się dzień uznania kwoty na rachunku bankowym organu podatkowego.

Zmienione przepisy dopuszczają wprowadzenie nowej formy zapłaty podatków lokalnych. Rada gminy, rada powiatu bądź sejmik województwa mogą umożliwić zapłatę podatków, stanowiących ich dochody, kartą płatniczą. Wówczas dniem dokonania zapłaty podatku będzie dzień obciążenia rachunku bankowego (lub rachunku w SKOK) podatnika, płatnika lub inkasenta.

Obniżona stawka odsetek za zwłokę

W przypadku złożenia, przed podjęciem czynności przez organ podatkowy, prawnie skutecznej korekty deklaracji wraz z uzasadnieniem przyczyn korekty i zapłaty całości w ciągu 7 dni od dnia złożenia korekty zaległości podatkowej, stosuje się obniżoną stawkę odsetek za zwłokę w wysokości 75% stawki obowiązującej. Obniżona stawka odsetek nie dotyczy korekty deklaracji:

złożonej po doręczeniu zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli podatkowej bądź - w przypadkach, gdy nie stosuje się zawiadomienia - po zakończeniu kontroli podatkowej;
dokonanej w wyniku czynności sprawdzających.

Odpowiedzialność nabywcy przedsiębiorstwa

Nowelizacja ograniczyła odpowiedzialność nabywcy przedsiębiorstwa za zaległości podatkowe. Nie obejmuje ona teraz składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą. Ponadto wyłączono tę odpowiedzialność, jeśli nabywca przy zachowaniu należytej staranności nie mógł wiedzieć o zaległościach.

Zaświadczenie o wysokości zaległości podatkowych zbywającego przedsiębiorstwo lub jego zorganizowaną całość może wystąpić nie tylko nabywca (za zgodą zbywającego), ale i sam zbywający.

Zmodyfikowano też zasady odpowiedzialności innych podmiotów.

Komornik zapłaci za informacje

Wedle nowych przepisów komornicy sądowi są zobowiązani uiścić opłatę na rachunek organu podatkowego za udostępnienie informacji z akt spraw podatkowych.

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 7 listopada 2008 r. o zmianie ustawy - Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. 2008 r., Nr 209, poz. 1318)

A.J.
Zespół e-prawnik.pl