E-skierowanie i elektronizacja dokumentacji medycznej

Nowelizacja przewiduje, że od 2021 r. pacjenci będą otrzymywać skierowania w wersji elektronicznej, co ma ograniczyć możliwość zapisywania się przez pacjentów na więcej niż 1 listę oczekujących. Lekarz lub pracownik medyczny wpisze skierowanie na badania pacjenta w Systemie Informacji Medycznej. Chory otrzyma informację SMS lub mailem i sam wybierze przychodnię, szpital czy gabinet diagnostyczny, telefonicznie lub mailem zapisze się do kolejki i otrzyma informację o terminie wizyty. E-skierowania będą wystawiane na ambulatoryjne świadczenia specjalistyczne, leczenie szpitalne i na wybrane badania diagnostyczne, m.in. medycyny nuklearnej, tomografii komputerowej, rezonansu magnetycznego, endoskopowe przewodu pokarmowego oraz echokardiograficzne płodu. Po dokonaniu pierwszego zapisu skierowanie zostanie automatycznie oznaczone jako „w realizacji”, a nie da się ponownie zapisać się na jego podstawie u innego świadczeniodawcy. 

W ustawie zostało wprost wskazane, że do tego czasu skierowania mogą być wystawiane zarówno w postaci elektronicznej, jak i papierowej. Obowiązek wystawienia skierowań w postaci elektronicznej będzie zaś dotyczył wyłącznie skierowań zapisywanych w Systemie Informacji Medycznej, zwanej dalej „SIM”. Wykaz świadczeń opieki zdrowotnej, dla których skierowania będą wystawiane w postaci elektronicznej w SIM określony zostanie w rozporządzeniu wydanym przez ministra właściwego do spraw zdrowia. Skierowania co do zasady wystawiane w SIM, będą miały jednak postać papierową w przypadkach, gdy będą wystawiane dla osób o nieustalonej tożsamości, w przypadku braku dostępu do systemu teleinformatycznego P1, a także gdy będą wystawiane przez lekarza, lekarza dentystę, pielęgniarkę lub położną z innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej, którzy czasowo i okazjonalnie wykonują swój zawód na Rzeczypospolitej Polskiej. W pozostałym zakresie, tj. poza SIM, świadczeniodawcy będą mogli samodzielnie decydować, w jakiej postaci będą wystawiać skierowania.   

Ustawa modyfikuje również przepisy ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych w zakresie posługiwania się przez pacjentów e-skierowaniem. W przypadku, gdy pacjent otrzyma skierowanie w postaci elektronicznej, po tym jak udostępni wybranemu świadczeniodawcy dane dostępowe do e-skierowania, świadczeniodawca dokona wpisu na listę oczekujących na udzielenie świadczenia przez określenie odpowiedniego statusu skierowania w systemie teleinformatycznym P1. Pacjent, któremu zostanie wystawione e-skierowanie, otrzyma informację w wystawionym skierowaniu (sposób komunikacji z pacjentem pozostawiony jest do jego wyboru).  

Określono zasady postępowania ze skierowaniami wystawionymi w postaci elektronicznej w przypadku braku dostępu do systemu teleinformatycznego Platformy P1. W takiej sytuacji świadczeniodawca powinien wpisać świadczeniobiorcę w kolejnej pozycji prowadzonej przez siebie listy oczekujących na udzielenie świadczenia, na podstawie informacji o wystawionym skierowaniu, a niezwłocznie po uzyskaniu dostępu do systemu, powinien on dokonać wpisu na listę oczekujących na udzielenie świadczenia przez określenie odpowiedniego statusu skierowania.

W uzasadnieniu do ustawy wskazano, że wdrożenie e-skierowań w praktyce spowoduje znaczne udogodnienia dla pacjentów w umówieniu się na konkretne świadczenie opieki zdrowotnej, a prowadzącym listy oczekujących na udzielenie świadczenia umożliwi racjonalizowanie zapisów na tych listach. Pacjent nie będzie bowiem mógł zapisać się na więcej niż jedną listę  oczekujących na udzielenie świadczenia na podstawie tego samego skierowania. Ponadto możliwość zapisania się tylko na jedną listę oczekujących obejmować będzie także sytuacje, gdy pacjent otrzyma więcej niż jedno skierowanie na to samo świadczenie opieki zdrowotnej. W przypadku pacjentów korzystających ze świadczeń na zasadzie odpłatności będzie istniała możliwość wykorzystania dowolnej liczby skierowań, ponieważ świadczenia udzielane odpłatnie nie są objęte listą oczekujących na udzielenie świadczenia.

Dążąc do zwiększenia aktualności danych o pierwszym wolnym terminie, nałożono na świadczeniodawców obowiązek przekazywania do NFZ informacji w tym zakresie każdego dnia roboczego do godz. 10.00 według stanu na dzień poprzedzający. Jednocześnie wprowadzono regulację zgodnie z którą świadczeniodawcy mogą przekazywać informacje o zmianie terminu udzielenie świadczenia w przypadku świadczeń, dl których czas oczekiwania jest dłuższy niż 180 dni, raz na 3 miesiące. Wprowadzono również dla świadczeniodawców możliwość informowania o zmianie terminu udzielenia świadczenia opieki zdrowotnej pacjentów pisanych na listę oczekujących na udzieleni świadczenia, którym wyznaczono termin udzielenia w przedziale miedzy 7 a 30 dniem liczonym od upływu terminu wyznaczonego dla świadczeniobiorcy, który nie stawił się u świadczeniodawcy na udzielenie świadczenia opieki zdrowotnej lub zrezygnował z tego świadczenia.

Zwiększono listę podmiotów obowiązanych do prowadzenia list oczekujących na udzielenie świadczenia, oprócz szpitali i świadczeniodawców udzielających świadczeń specjalistycznych w ambulatoryjnej opiece zdrowotnej, dodatkowo zobowiązano do prowadzenia zarówno harmonogramu przyjęć, jak i list oczekujących na udzielenie świadczenia także świadczeniodawców udzielających stacjonarnych i całodobowych świadczeń zdrowotnych innych niż szpitalne.

Nowelizacja zmienia także z 1 stycznia 2019 r. na 1 lipca 2019 r. termin wejścia w życie wysyłkowej sprzedaży leków.

Ustawa z dnia 6 grudnia 2018 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z e -skierowaniem oraz listami oczekujących na udzielenie świadczenia opieki zdrowotnej wprowadza również zmiany do ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2018 r. poz. 1509, z późn. zm.) oraz do ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.U. z 2018 r. poz. 1036, z późn. zm.). Zmiany w tych ustawach mają na celu umożliwić odliczenie przez podatników odpowiednio podatku PIT i CIT od dochodu równowartości poniesionych w 2018 r. wydatków na nabycie towarów lub usług, umożliwiających podłączenie apteki ogólnodostępnej lub punktu aptecznego do Elektronicznej Platformy Gromadzenia, Analizy i Udostępniania Zasobów Cyfrowych o Zdarzeniach Medycznych, bez jednoczesnego pozbawienia tych podatników prawa do zaliczenia takich wydatków do kosztów uzyskania przychodów. Odliczeniu podlegać będą wydatki w wysokości kwoty stanowiącej iloczyn 3 500 zł oraz liczby stanowisk w aptece ogólnodostępnej albo punkcie aptecznym, z tym, że liczba uwzględnionych stanowisk nie może być większa niż 4. Wsparcie to zostało skierowane do aptek ogólnodostępnych i punktów aptecznych, które są obowiązane do podłączenia swoich systemów do Platformy P1 nie później niż do dnia 31 grudnia 2018 r. Od 1 stycznia 2019 r. zobowiązane bowiem będą do elektronicznego otaksowania wszystkich recept wystawionych  zarówno w postaci elektronicznej, jak i w postaci papierowej, poprzez wytworzenie dokumentu realizacji recepty.

Pozostali usługodawcy są obowiązani do podłączenia się do Platformy P1 do dnia 31 grudnia 2019 r., a obowiązek wystawiania e-recept i e-skierowań powstanie dopiero odpowiednio z dniem 1 stycznia 2020 r. oraz z dniem 1 stycznia 2021 r.

Kiedy nowe przepisy zaczynają obowiązywać?

Ustawa co do zasady wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia, z wyjątkiem art. 1, art. 2 i art. 10, które wejdą w życie z dniem 31 grudnia 2018 r.

Zob. też: E-skierowanie i inne elementy elektronizacji leczenia

Obowiązek tworzenia elektronicznej dokumentacji medycznej od 1 stycznia 2019 r.

1 stycznia 2019 r. zostanie wprowadzony obowiązek prowadzenia dokumentacji medycznej w postaci elektronicznej, o czym mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 13a ustawy o systemie informacji w ochronie zdrowia (Dz.U. z 2018 r., z późn. zm.). 

Obowiązek ten obejmuje następujące rodzaje dokumentacji medycznej: 

1. informacja o rozpoznaniu choroby, problemu zdrowotnego lub urazu, wynikach przeprowadzonych badań, przyczynie odmowy przyjęcia do szpitala, udzielonych świadczeniach zdrowotnych oraz ewentualnych zaleceniach – w przypadku odmowy przyjęcia do szpitala,
2. informacja dla lekarza kierującego świadczeniobiorcę do poradni specjalistycznej lub leczenia szpitalnego o rozpoznaniu,
3. karta informacyjna z leczenia szpitalnego,

Reguły tworzenia dokumentacji medycznej są opisane na stronie CSIOZ. Zgodnie z art. 11 ust. 1a i 1b ustawy z dnia 28 kwietnia 2011 r. o systemie informacji w ochronie zdrowia (Dz.U. 113, poz. 657 z późn. zm.), zostały tam zamieszczone formaty oraz standardy wymiany elektronicznej dokumentacji medycznej.