e-prawnik.pl poradnik prawa

Procedura wobec Polski za nieprzyjmowanie „uchodźców”

Polska, Czechy i Węgry – to kraje, wobec których Komisja Europejska wszczęła postępowanie w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego. Chodzi o nierealizowanie decyzji Rady w sprawie relokacji uchodźców.

Relokacja: Komisja wszczęła postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego wobec Polski, Republiki Czeskiej i Węgier

Komisja Europejska 14 czerwca 2017 r.wszczęła postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego wobec Polski, Republiki Czeskiej i Węgier.

Powodem ostrzeżenia dla 3 państw UE jest niewywiązywanie się przez nie z obowiązków ciążących na nich w związku z decyzjami Rady w sprawie relokacji podjętymi w 2015 r. Mimo ponawianych przez Komisję wezwań do działania, te trzy państwa nadal nie wywiązały się ze swoich obowiązków prawnych. Wykazały też brak poszanowania dla swoich zobowiązań wobec Grecji, Włoch i innych państw członkowskich.

Wspomnianymi decyzjami Rady nałożono na państwa członkowskie obowiązek zgłaszania co trzy miesiące dostępnych miejsc do celów relokacji, co ma zagwarantować odpowiednie tempo i uporządkowany przebieg procedury. Węgry nie podjęły żadnych działań od momentu rozpoczęcia relokacji, natomiast Polska nie dokonała żadnej relokacji ani nie zadeklarowała miejsc od grudnia 2015 r. Republika Czeska nie dokonała żadnej relokacji od sierpnia 2016 r. i od ponad roku nie podjęła żadnych nowych zobowiązań.

W opublikowanym w dniu 16 maja 12. sprawozdaniu w sprawie relokacji i przesiedleń Komisja zapowiedziała, że te państwa członkowskie, które nie dokonały żadnej relokacji lub nie zobowiązały się do tego kroku przez prawie rok, naruszając swoje obowiązki prawne, muszą niezwłocznie (tzn. w ciągu miesiąca) rozpocząć proces relokacji. Jak zapowiedziano w opublikowanym 13 czerwca 13. sprawozdaniu w sprawie relokacji i przesiedleń, ponieważ Polska, Republika Czeska i Węgry nie podjęły żadnych działań, aby wypełnić swoje zobowiązania prawne, Komisja zadecydowała dziś o wszczęciu postępowań w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego i skierowaniu do tych trzech państw członkowskich wezwania do usunięcia uchybienia.

Dalsze działania

Wezwanie do usunięcia uchybienia to pierwszy oficjalny wniosek o udzielenie informacji oraz pierwszy etap postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego. Z uwagi na to, że decyzje Rady w sprawie relokacji zostały przyjęte w odpowiedzi na nadzwyczajną sytuację, i w związku z wezwaniami kierowanymi wielokrotnie do trzech wspomnianych państw członkowskich, władze Polski, Republiki Czeskiej i Węgier mają teraz jeden miesiąc na udzielenie odpowiedzi na argumenty przedłożone przez Komisję. W przypadku braku odpowiedzi na wezwanie do usunięcia uchybienia lub jeżeli uwagi przedstawione w odpowiedzi na to wezwanie nie zostaną uznane za satysfakcjonujące, Komisja może postanowić o przejściu do następnego etapu postępowania, który polega na przesłaniu państwom członkowskim tzw. uzasadnionej opinii. Komisja może następnie podjąć decyzję o skierowaniu sprawy do Trybunału Sprawiedliwości UE.

Porady prawne

Kontekst wszczęcia procedury

Tymczasowy mechanizm relokacji w sytuacjach nadzwyczajnych został ustanowiony w dwóch decyzjach Rady z września 2015 r., w których państwa członkowskie zobowiązały się, że relokują z Włoch i Grecji osoby wymagające ochrony międzynarodowej. Decyzje o relokacji dotyczą zobowiązania do relokacji 98 255 osób, po tym jak 29 września 2016 r. Rada przyjęła zmianę do swojej drugiej decyzji w sprawie relokacji. Zmiana ta przewiduje, że 54 000 miejsc, których jeszcze nie przydzielono, zostanie udostępnionych na potrzeby zgodnego z prawem przyjmowania przez UE obywateli Syrii z Turcji.

Komisja regularnie składała okresowe sprawozdania z wdrażania dwóch decyzji Rady dotyczących relokacji i przesiedleń (których celem jest stabilizacja przepływów i lepsze zarządzanie granicami zewnętrznymi), wzywając przy tej okazji do podjęcia koniecznych działań. Jak wskazano w opublikowanym 13 czerwca 13. sprawozdaniu w sprawie relokacji i przesiedleń, tempo relokacji w 2017 r. wyraźnie wzrosło: od stycznia tego roku przeniesiono prawie 10 300 osób – pięć razy więcej niż w tym samym okresie 2016 r. Według stanu na dzień 9 czerwca łączna liczba relokacji wynosi 20 283 (13 766 z Grecji oraz 6 458 z Włoch). Obecnie większość państw członkowskich dokonuje relokacji z Włoch i Grecji, dlatego można zakładać, że jeśli tempo działań będzie nadal rosło, to wszystkie kwalifikujące się osoby zostaną przeniesione do września 2017 r. W Grecji zarejestrowano 11 350 osób, które mogą wziąć udział w systemie relokacji. We Włoszech konieczne są intensywniejsze działania w celu zidentyfikowania i szybkiego zarejestrowania uprawnionych osób ubiegających się o azyl.

W 13. sprawozdaniu odnotowano, że mimo wielokrotnych ponagleń Polska, Republika Czeska i Węgry, naruszając swoje obowiązki prawne wynikające z decyzji Rady oraz zobowiązania wobec Grecji, Włoch i innych państw członkowskich, nie podjęły jeszcze niezbędnych działań, oraz ogłoszono, że Komisja postanowiła wszcząć wobec tych trzech państw postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego. Inne państwa członkowskie podejmują zobowiązania i dokonują relokacji. Zobowiązania prawne państw członkowskich w zakresie relokacji nie ustaną we wrześniu – decyzje Rady w sprawie relokacji mają zastosowanie do wszystkich osób, które przybędą do Grecji lub Włoch do dnia 26 września 2017 r. Relokacja kwalifikujących się wnioskodawców musi nastąpić w rozsądnym terminie po tej dacie.

Relokacja i przesiedlenia: wszyscy powinniśmy wnieść swój wkład

 Większość państw członkowskich udowodniła, że relokacja sprawdza się, jeśli istnieje wystarczająca wola polityczna. W związku z tym Komisja wzywa te państwa członkowskie, które jeszcze tego nie uczyniły, do podjęcia działań w celu wypełnienia zobowiązań prawnych oraz do sprawiedliwego i proporcjonalnego uczestnictwa w systemie. Komisja ponawia wezwanie do dalszego przyspieszenia zapewnienia operacyjności Europejskiej Straży Granicznej i Przybrzeżnej oraz jak najszybszego uzupełnienia utrzymujących się niedoborów w zakresie pracowników i sprzętu. Oświadczenie UE–Turcja w dalszym ciągu przynosi rezultaty – czego dowodem są: stałe zmniejszanie się liczby nielegalnych przepraw do Grecji oraz udane przesiedlenie do Europy ponad 6 tys. Syryjczyków w bezpieczny i legalny sposób. Nadal konieczne są dalsze działania w celu zapewnienia pełnej realizacji postanowień oświadczenia, a w szczególności w celu usprawnienia procesu rozpatrywania wniosków o udzielenie azylu w Grecji.

Pierwszy wiceprzewodniczący Komisji Europejskiej Frans Timmermans powiedział: - "Dwa lata po uruchomieniu Europejskiego programu w zakresie migracji nasze wspólne wysiłki na rzecz zarządzania przepływami migracyjnymi zaczynają przynosić rezultaty. Nadal występują jednak czynniki skłaniające do migracji do Europy, na Morzu Śródziemnym zaś wciąż giną ludzie. W związku z poprawą pogody musimy zwiększyć wysiłki – współpracować z państwami trzecimi, chronić zewnętrzne granice UE, wspólnie udzielać schronienia osobom, które go potrzebują, i dopilnować, by osoby, które nie mają prawa do pozostania w UE, były szybko zawracane. Możemy skutecznie zarządzać migracją w Europie wyłącznie, jeśli będziemy działać razem w duchu solidarności i odpowiedzialności".

Komisarz ds. migracji, spraw wewnętrznych i obywatelstwa Dimitris Avramopoulos stwierdził: - "Te podstawowe wartości mają zastosowanie do wszystkich dziedzin polityki. Migracja nie jest pod tym względem wyjątkiem. Nie zostawimy samym sobie państw członkowskich, które mają zewnętrzne granice. W kwestii relokacji, chciałbym podkreślić jedno: wykonanie decyzji Rady dotyczących relokacji jest obowiązkiem prawnym, a nie wyborem".

Tempo relokacji wyraźnie wzrosło w 2017 r.: od stycznia poddano relokacji prawie 10 300 osób, co stanowi pięciokrotny wzrost w porównaniu z tym samym okresem w 2016 r. Według stanu na dzień 9 czerwca łączna liczba relokowanych osób wynosi 20 869 (13 973 z Grecji, 6 896 z Włoch). Obecnie prawie wszystkie państwa członkowskie dokonują relokacji z Włoch i Grecji. Możliwe jest zatem przemieszczenie wszystkich kwalifikujących się osób (obecnie ok. 11 tys. zarejestrowanych w Grecji i 2 tys. we Włoszech; na rejestrację oczekują jeszcze osoby przybyłe w 2016 i 2017 r.) do września 2017 r. Obowiązek prawny państw członkowskich dotyczący relokacji nie ustanie z końcem września. Decyzje Rady w sprawie relokacji mają zastosowanie do wszystkich osób przybywających do Grecji lub Włoch do dnia 26 września 2017 r., kwalifikujący się zaś wnioskodawcy muszą być relokowani w rozsądnym terminie po tej dacie.

W ciągu minionych miesięcy Komisja wielokrotnie wzywała te państwa członkowskie, które nie dokonały jeszcze relokacji ani jednej osoby lub które nie zobowiązały się do relokacji, aby to uczyniły. Pomimo tych wezwań i naruszając obowiązek prawny wynikający z decyzji Rady oraz naruszając zobowiązania wobec Grecji, Włoch i pozostałych państw członkowskich – Czechy, Węgry i Polska nie podjęły jeszcze wymaganych działań. W tych okolicznościach, jak wskazano w poprzednim sprawozdaniu w sprawie relokacji i przesiedleń, KE postanowiła wszcząć postępowanie w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego przeciwko tym trzem państwom.

Przesiedlenia postępują sprawnie – przeprowadzono już ponad trzy czwarte (16 419) z 22 504 przesiedleń uzgodnionych w lipcu 2015 r. Przesiedlenia w oparciu o oświadczenia UE–Turcja osiągnęły rekordowo wysoki poziom w maju 2017 r., kiedy prawie tysiąc syryjskich uchodźców przybyło bezpiecznie i legalnie do Europy. Całkowita liczba przesiedleń z Turcji na podstawie oświadczenia wynosi obecnie 6 254.

Oświadczenie UE–Turcja: konkretne rezultaty we wspólnym zarządzaniu migracją

Ponad rok po uzgodnieniu oświadczenia przez szefów państw lub rządów UE i Turcji, pomimo utrzymujących się wyzwań, oświadczenie przynosi nadal konkretne rezultaty, zapewniając skuteczne zarządzanie przepływami migracyjnymi wzdłuż szlaku wschodniośródziemnomorskiego.

Liczba przepraw z Turcji na wyspy greckie utrzymuje się na poziomie około 50 dziennie, a pomimo niedawnych tragicznych wypadków liczba ofiar śmiertelnych na Morzu Egejskim znacznie zmalała. Ogólnie rzecz biorąc, od rozpoczęcia obowiązywania oświadczenia napływ osób zmalał o 97 proc. Jeśli chodzi o operacje powrotowe, można odnotować pozytywne zmiany. Od czasu poprzedniego sprawozdania w marcu przeprowadzono 311 dodatkowych operacji, dzięki czemu łączna liczba zawróconych migrantów wzrosła do 1 798. Niemniej jednak liczba osób przybywających jest nadal wyższa niż liczba osób zawracanych z wysp greckich do Turcji, co prowadzi do presji na struktury przyjmowania osób na wyspach. Aby zwiększyć liczbę powrotów i poprawić warunki panujące na wyspach, władze greckie, agencje UE i państwa członkowskie muszą podjąć dodatkowe wysiłki.

W innych obszarach objętych oświadczeniem również odnotowano postępy; UE i Turcja prowadzą prace nad przyspieszeniem wsparcia finansowego w ramach Instrumentu Pomocy dla Uchodźców w Turcji. Przyznano już prawie wszystkie środki na lata 2016–2017 (2,9 mld z 3 mld euro) i podpisano umowy na łączną kwotę 1,57 mld euro. Obecnie ponad 600 tys. uchodźców w Turcji otrzymuje wsparcie za pośrednictwem Siatki bezpieczeństwa socjalnego w sytuacjach nadzwyczajnych, a liczba obywateli Syrii otrzymujących wsparcie za pośrednictwem bezpośrednich transferów pieniężnych ma wzrosnąć do 1,3 mln osób.

Komisja zwiększyła wysiłki na rzecz ułatwienia szybkiego sfinalizowania standardowych procedur operacyjnych programu dobrowolnego przyjmowania ze względów humanitarnych. Prowadzi również prace mające zachęcić Turcję do spełnienia pozostałych siedmiu kryteriów planu działania na rzecz liberalizacji reżimu wizowego.

Europejska straż graniczna i przybrzeżna: konieczne szybsze uruchomienie

W ciągu ostatnich kilku miesięcy poczyniono postępy na drodze do uruchomienia Europejskiej Straży Granicznej i Przybrzeżnej. Granice zewnętrzne UE są obecnie chronione lepiej niż dotychczas dzięki wsparciu 1600 funkcjonariuszy wspierających siły krajowe w Grecji (944), we Włoszech (402), w Bułgarii (166) i w Hiszpanii (65). Europejska Agencja Straży Granicznej i Przybrzeżnej zakończyła oceny narażenia granic zewnętrznych państw należących do strefy Schengen oraz skierowała konkretne zalecenia do 20 państw tej strefy. Poczyniono dalsze postępy w negocjacjach z Serbią dotyczących umowy w sprawie statusu. Komisja zamierza wkrótce zaproponować rozpoczęcie negocjacji z innymi krajami ościennymi, w tym z Albanią, Bośnią i Hercegowiną oraz Czarnogórą.

Tempo operacji powrotowych organizowanych przez Europejską Straż Graniczną i Przybrzeżną stale wzrasta: w 2017 r. zawrócono dotychczas 6 799 migrantów przebywających nielegalnie na terytorium UE, co oznacza wzrost o ponad 157 proc. w porównaniu z tym samym okresem w roku ubiegłym. Państwa członkowskie muszą jednak szybko zwiększyć wykorzystanie wzmocnionych zdolności Agencji w zakresie powrotów i w pełni wykorzystać wsparcie oferowane przez Agencję w odniesieniu do organizacji operacji powrotowych. Potrzebne są również dodatkowe działania ze strony państw członkowskich w odpowiedzi na wezwania do oddelegowania pracowników w celu uzupełnienia niedoborów pod względem zasobów ludzkich i wyposażenia technicznego. Wypełnienie tych luk jest niezbędne, aby zapewnić kontynuację trwających operacji i pełną dostępność rezerw szybkiego reagowania, w szczególności w odniesieniu do wyposażenia, w które do tej pory wkład wniosło tylko 14 państw członkowskich.

Ramy partnerstwa i szlak środkowośródziemnomorski: wymierne postępy

Komisja przedstawiła dzisiaj również wyniki i wnioski wyciągnięte z ram partnerstwa w dziedzinie migracji rok po ich wprowadzeniu. Poczyniono postępy w walce z handlarzami ludźmi. Prowadzona jest także ściślejsza współpraca z kluczowymi krajami w Afryce w celu rozwiązania problemu przepływów migracyjnych przez szlak środkowośródziemnomorski, ze szczególnym naciskiem na współpracę z Libią. Fundusz powierniczy UE wspierał realizację priorytetów politycznych, uruchamiając ok. 1,9 mld euro na 118 projektów w ciągu jednego roku, aby zająć się podstawowymi przyczynami migracji oraz wspierać lepsze zarządzanie migracją w krajach pochodzenia i tranzytu. Konieczne są jednak dalsze wysiłki w wielu obszarach, w szczególności w celu przyspieszenia powrotów i readmisji do krajów partnerskich.

Szef MSWiA: działanie Komisji Europejskiej wobec Polski jest bezpodstawne

– "Procedura wobec Polski jest bezpodstawna. To działanie, które w efekcie doprowadzi do spadku zaufania do Unii Europejskiej wśród społeczeństw państw traktowanych w taki sposób" – powiedział minister Mariusz Błaszczak podczas rozmowy w Polskim Radio 24.

Szef MSWiA odniósł się do kwestii rozpoczęcia przez Komisję Europejską postępowania przeciwko Polsce, Węgrom i Czechom w związku z odmową przyjęcia uchodźców. Minister podkreślił, że ze 160 tysięcy imigrantów, państwa członkowskie przyjęły około 20 tysięcy.

– "Trudno zatem karać część państw za to, że cały pomysł nie został zrealizowany. Samo przyjmowanie imigrantów to nieskuteczne działanie, pokazuje kolejnym potencjalnym przybyszom, że Europa przyjmuje wszystkich. Trzeba z tym zerwać, powiedzieć że UE nie wpuszcza każdego na swoje terytorium" – zaznaczył minister Mariusz Błaszczak.

Szef MSWiA podkreślił, że jego zadaniem jako ministra jest niedopuszczenie do tego, abyśmy za jakiś czas musieli się zastanawiać jak opanować terroryzm muzułmański w Polsce. Poinformował, że ministrowie państw Grupy Wyszehradzkiej przedłożą szefom rządów wspólny tekst deklaracji wraz z projektem listu Premierów V4 do Donalda Tuska Przewodniczącego Rady Europejskiej. W liście tym znajdzie się stanowczy zapis, że decyzję sprawie relokacji ma podjąć Rada Europejska.

- "Zdecydowanie tym powinna zająć się Rada Europejska i o to wystąpimy solidarnie. Ta sprawa dotyczy bezpieczeństwa. Bezpieczeństwo jest polityką krajową, a nie polityką europejską" – zaznaczył minister.

Minister zapewnił, że Polska ma bardzo mocne argumenty w dyskusji z Komisją Europejską oraz podkreślił, że decyzja w sprawie relokacji była bezpodstawna.

Cała rozmowa.

Dodatkowe informacje:

Trzynaste sprawozdanie w sprawie relokacji i przesiedleń:

 Szóste sprawozdanie z postępów w realizacji oświadczenia UE–Turcja:

Czwarte sprawozdanie z postępu prac w sprawie zapewnienia pełnej operacyjności Europejskiej Straży Granicznej i Przybrzeżnej:


Udostępnij

A.J.
Zespół e-prawnik.pl

Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne

Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?


Masz inne pytanie do prawnika?

 

Komentarze

    Nie dodano jeszcze żadnego komentarza. Bądź pierwszy!!

Potrzebujesz pomocy prawnej?

Zapytaj prawnika