Ocena WPR: Parlament proponuje kompromisowe rozwiązania

 

Mniej środków na programy rozwoju obszarów wiejskich

Przyjmując poprawki do propozycji Komisji Europejskiej posłowie proponują, aby obecna modulacja (zmniejszenie dopłat bezpośrednich) wynosząca 5% wzrosła do 7% w 2013 roku (a nie do 13%, jak chciała Komisja Europejska) i obowiązywała gospodarstwa otrzymujące dopłaty w wysokości ponad 10 000 EUR (a nie 5 000 jak obecnie). W przypadku gospodarstw otrzymujących dopłaty ponad 100 000 EUR modulacja będzie większa, ale nie aż tak duża, jak w propozycji KE - 1 dodatkowy punkt procentowy (zamiast 3) w przypadku gospodarstw otrzymujących od 100 000 do 199 999 EUR, 2 dodatkowe punkty procentowe (zamiast 6) przy płatnościach bezpośrednich w zakresie 200 000 do 299 999 EUR oraz 3 punkty procentowe (zamiast 9) dla gospodarstw otrzymujących powyżej 300 000 EUR.

Posłowie uznali ponadto, że modulacja nie powinna mieć zastosowania do spółdzielni i innych jednostek prawnych złożonych z rolników, które otrzymują mniej niż 100 000 EUR.

Parlament zatwierdził poprawki, dzięki którym możliwe będzie utrzymanie do roku 2012 pomocy dla rolników uprawiających tytoń.

 

Kwoty mleczne do przeglądu w 2010 roku

Zgłaszając swoje propozycje posłowie starali się uwzględnić trudną sytuację na rynku mleka spowodowaną niskimi cenami skupu mleka. Dotychczasowy system kwot mlecznych prawdopodobnie nie będzie stosowany po roku 2015, ale zanim do tego dojdzie posłowie proponują zwiększenie kwot mlecznych o 1 % każdego roku do 2013 roku, ale proszą Komisję Europejską o dokonanie przeglądu sytuacji na rynku w roku 2010, zanim ta zdecyduje się przedstawić propozycje na kolejne lata do czasu zniesienia kwot. Państwa członkowskie będą mogły czasowo zwiększyć kwoty produkcji mleka, jeśli limity przydzielone innym państwom nie zostały wykorzystane. Posłowie proponują utworzenie specjalnego funduszu mlecznego na restrukturyzacje sektora.

 

Wsparcie dla sektorów w najtrudniejszej sytuacji rynkowej

Pozostałe poprawki kompromisowe przyjęte przez posłów z komisji AGRI zakładają możliwość wykorzystania przez państwa członkowskie do 15% ich środków wspólnotowych na wsparcie sektorów znajdujących się w najtrudniejszej sytuacji rynkowej, takich jak sektor hodowlany i mleczarski, z przeznaczeniem na poszerzenie zakresu ubezpieczeń chroniących producentów w przypadku szkód spowodowanych kataklizmami klimatycznymi lub chorobami zwierząt hodowlanych lub upraw.

 

Debata

W debacie nad projektami rozporządzeń reformujących zasady WPR wielu posłów z nowych krajów członkowskich - a szczególnie z Polski - wskazywało na konieczność wyrównania wysokości dopłat we wszystkich państwach Unii do jednakowego poziomu.
 
"Nierówności miały jakieś uzasadnienie w systemie dopłat do produkcji - preferowani byli rolnicy produkujący więcej. Ale dziś, po przejściu na system dopłat obszarowych, nie ma żadnego uzasadnienia dla takiej dyskryminacji. To musi się skończyć po 2013 r. i nie może być podziału na starych i nowych członków. My, nowi, też chcemy być starzy!" - stwierdził wiceprzewodniczący Komisji Rolnictwa, Janusz Wojciechowski (UEN).
 
"Czy można reformować uczciwie rolnictwo europejskie, pomijając 95% gospodarstw rolnych? Te 95% to gospodarstwa rodzinne, których powierzchnia nie przekracza 50 hektarów. Otrzymują one jednak tylko resztki z unijnej puli dotacji rolniczych. Ci najbogatsi, których jest tylko 1%, otrzymują ponad 9 milardów euro, czyli więcej niż 90% wszystkich gospodarstw. Taka polityka uderza właśnie w gospodarstwa rodzinne, które stanowią o sile europejskiego rolnictwa" - zauważył Witold Tomczak (IND/DEM).
 
"Martwi mnie, że nie ma zgody na generalną zmianę w podejściu do wyrównania dopłat we wszystkich państwach Unii do jednakowego poziomu, co umożliwiłoby zdrową konkurencję wewnątrz Wspólnoty i na zewnątrz. Tak naprawdę ten przegląd potwierdził fakt, iż w Unii Europejskiej trwa ciągle protekcjonizm dla rolnictwa narodowego ze strony krajów tzw. starej Unii w stosunku do krajów nowoprzyjętych" - stwierdził Andrzej Tomasz Zapałowski (UEN).

"Miejcie Państwo na uwadze, że duża część gospodarstw rolnych we wschodniej części Unii to gospodarstwa rodzinne. To właśnie ci rolnicy głosowali za wejściem do Unii mając jednocześnie obiecane równe traktowanie od 2013 roku. Czy mamy im dziś powiedzieć, że zostali oszukani?" - pytał Sylwester Chruszcz (NI).

"Wspólna polityka rolna musi zachować swój wspólnotowy charakter przez zapewnienie równych warunków konkurencji w poszerzonej Unii Europejskiej" - stwierdził Bogdan Golik (PSE), wskazując na konieczność ponoszenia ogromnych nakładów finansowych przez farmerów w nowych krajach UE na dostosowanie do wymogów ochrony środowiska, bezpieczeństwa żywności i dobrostanu zwierząt.

"Widać olbrzymie zróżnicowanie wsparcia na hektar pomiędzy poszczególnymi krajami: w Belgii jest to ok. 490 euro, w Danii 390, w Niemczech 340, we Francji 260, ale w nowych krajach członkowskich już znacznie mniej: 210 w Czechach, 200 na Słowacji, a w Polsce tylko 190" - wyliczał wysokość dopłat poseł Zbigniew Krzysztof Kuźmiuk (UEN).

"Należy ostrożnie podchodzić do odejścia od systemu kwot mlecznych w 2015 r. Potrzeba przyjęcia drogi dojścia do tej sytuacji. Rynek mleka jest niestabilny, dlatego istnieje potrzeba jego monitorowania" - zwracał uwagę poseł Czesław Adam Siekierski (PPE-DE).

"Warto  pamiętać, iż „nowe" kraje członkowskie dopiero w roku 2013 osiągną poziom 100% dopłat bezpośrednich, a modulacja może być postrzegana jako zwiastun re-nacjonalizacji polityki rolnej, co byłoby niekorzystne" - przestrzegał Janusz Lewandowski (PPE-DE) w oświadczeniu pisemnym złożonym po debacie.

 

Kontekst

W ciągu ostatnich piętnastu lat wspólna polityka rolna (WPR) uległa radykalnym zmianom. Reformy zainicjowane w latach 2003/2004 zapoczątkowały etap polegający na wprowadzeniu w ramach systemu płatności jednolitej niezwiązanych z produkcją dopłat bezpośrednich oraz na umocnieniu polityki rozwoju obszarów wiejskich, stanowiącej jej drugi filar.

W listopadzie 2007 roku Komisja Europejska przedłożyła komunikat, w którym proponuje kontynuować proces zapoczątkowany reformą z 2003 r.

i przedstawiła istotne propozycje, takie jak oddzielenie płatności bezpośrednich od wielkości produkcji, przyspieszone przechodzenie w płatnościach bezpośrednich na jednolitą stawkę uzależnioną od wielkości obszaru, likwidacja małych środków powiązanych z wielkością produkcji lub ich włączenie do systemu płatności bezpośrednich niezwiązanych z wielkością produkcji, dalsza modulacja, degresja płatności bezpośrednich i podnoszenie minimalnych progów płatności, podjęcie decyzji o rezygnacji z kwoty mlecznej i przygotowanie „miękkiego lądowania" dla sektora mlecznego po 2015 roku.

Sektor rolno-spożywczy UE zatrudnia 19 milionów osób a popyt na artykuły spożywcze zwiększa się z każdym dniem. Wspólna polityka rolna gwarantuje przestrzeganie surowych norm w zakresie ochrony środowiska w rolnictwie, leśnictwie i powiązanych z nimi dziedzinach.

Luis Manuel CAPOULAS SANTOS (PSE, PT)

Źródło: Serwis prasowy Parlamentu Europejskiego, redakcja polska, 19.11.2008