Opinia PKPP Lewiatan nt. zmian do ustawy o systemie oświaty
PKPP Lewiatan pozytywnie odnosi się do proponowanych zmian w ustawie o systemie oświaty. Sprzyjają one odbiurokratyzowaniu, decentralizacji i modernizacji systemu oświaty oraz zwiększeniu udziału zasad rynkowych w edukacji.
Proponowane zmiany porządkują przepisy prawa oświatowego i przywracają rozwiązania służące budowaniu autonomii szkół, np. w zakresie doboru podręczników. Zwiększają też możliwości i kompetencje samorządów w zakresie edukacji, co jest zgodne z ideą decentralizacji oświaty. Zwiększają także odpowiedzialność dyrektora szkoły za jej funkcjonowanie. Dzięki temu to jednostki samorządu terytorialnego, które najlepiej znają potrzeby lokalnego rynku pracy, będą miały większy wpływ na kształtowanie zakresu wiedzy i umiejętności w szkołach na danym obszarze. Znacznie zwiększy to szanse na rozwój lokalnej gospodarki i rynku pracy. Należy jednak bardziej ukierunkować kuratoria na kontrolę jakości nauczania w powiązaniu z potrzebami lokalnego rynku pracy. W tym sensie ważne jest proponowane odbiurokratyzowanie zadań nałożonych na kuratoria.
Za ważne dla zmian w systemie oświaty uważamy stworzenie nowej kategorii podmiotów uczestniczących w kształceniu - oddziałów międzynarodowych. Pozwoli to na zalegalizowanie prowadzenia w polskich szkołach programów międzynarodowej matury. Stworzy to przed szkołami nowe możliwości różnicowania oferty edukacyjnej. Można tę zmianę traktować również jako zachętę do sięgania do zagranicznych programów nauczania, które w wielu wypadkach są szybciej aktualizowane o najnowsze odkrycia naukowe.
Nasze wątpliwości budzi jednak fakt, że utworzenie oddziału międzynarodowego zarówno w szkole publicznej jak i niepublicznej wymaga zgody Ministra Edukacji Narodowej (art. 7a ust. 2). Może to skutecznie wydłużać, a przez to paraliżować, proces tworzenia takich oddziałów. Uważamy, że zgodę taką powinien wydawać organ prowadzący szkołę po uzyskaniu pozytywnej opinii organu prowadzącego nadzór pedagogiczny.
Za ważne dla modernizacji polskiej oświaty i wprowadzania w niej standardów międzynarodowych uznajemy też obniżenie o rok wieku rozpoczęcia obowiązkowego kształcenia i podjęcie kroków w kierunku upowszechnienia wychowania przedszkolnego.
Obniżenie wieku rozpoczęcia obowiązku szkolnego i zmiany w edukacji najmłodszych, tworzą podstawę do polepszenia poziomu wiedzy i umiejętności uczniów, którzy za kilkanaście lat wejdą na rynek pracy. Zwracamy jednak uwagę, że rzeczywista realizacja tych celów możliwa będzie tylko wtedy, gdy towarzyszyć jej będą zmiany w innych aktach prawnych. W tym sensie szczególnie istotne jest aby zobowiązać samorządy do zapewnienia odpowiedniego programu nauczania sześciolatków oraz odpowiednich warunków rozwoju szkolnego dla nich. W obecnej chwili bowiem duża część rodziców może być przeciwna wysyłaniu dzieci do szkoły o rok wcześniej właśnie ze względu na obawy dotyczące przystosowania szkół do pobytu sześciolatków.
Ważne jest również rozluźnienie gorsetu nadmiernie szczegółowych przepisów określających, często bardzo wygórowane, wymagania jakim muszą sprostać jednostki prowadzące kształcenie. Dotyczy to także przepisów ws. kwalifikacji nauczycieli i związanych z tym uprawnień. Niezbędne jest zapewnienie odpowiednich środków na realizację tych zadań i przekazanie ich samorządom oraz odpowiednim jednostkom.
Popieramy ponadto zapis o możliwości przekazywania prowadzenia szkół osobom fizycznym lub prawnym przez jednostki samorządowe. Takie rozwiązania są z powodzeniem stosowane w wielu krajach europejskich. Ich przeniesienie na nasz grunt może pomóc w rozwiązaniu wielu problemów oświatowych, zwłaszcza w małych gminach, gdzie planuje się redukcję liczby szkół, chociaż społeczności lokalne są gotowe je prowadzić. Popieramy również zmiany w ustawie dotyczące poprawy przejrzystości systemu dotacji do szkolnictwa niepublicznego.
W zakresie proponowanych zmian w Karcie Nauczyciela, uważamy, że idą one w dobrym kierunku. Są też konsekwencją zmian zaproponowanych w ustawie o systemie oświaty. Dotyczą one decentralizacji i odbiurokratyzowania systemu oświaty poprzez zwiększenie kompetencji samorządów w określaniu nauczycielskiego pensum oraz zmniejszenie biurokratycznych obowiązków nadzoru pedagogicznego. Sceptycznie oceniamy jednak możliwości realizacji tych zapisów w praktyce, a przez to korzyści jakie mogą przynieść. Żeby kompetencje samorządów w tym zakresie były rzeczywiście większe należałoby zmienić generalne zasady zatrudniania nauczycieli na takie, jakie powszechnie obowiązują na rynku pracy. Wprowadzanie kolejnych, mniej lub bardziej kosmetycznych, zmian w Karcie Nauczyciela, czyni ten akt prawny coraz bardziej niespójnym i niezrozumiałym. Celowe zatem byłoby jego uchylenie w całości.
Liczymy, że przedstawiona opinia, konsultowana ze środowiskiem edukacyjnym, przyczyni się do uchwalenia przepisów, które poprawią funkcjonowanie systemu oświaty. Bez tej nowelizacji i zmian w pozostałych aktach prawnych dotyczących edukacji dużo trudniejsze będzie osiągnięcie celów w zakresie poprawy edukacji i kwalifikacji określonych w Strategicznych Wytycznych Wspólnoty oraz w Narodowej Strategii Spójności. Co ważniejsze jednak może zahamować wzrost konkurencyjności gospodarki opartej na wiedzy i przedsiębiorczości zapewniającej wzrost zatrudnienia oraz wzrost poziomu spójności społecznej.
Polska Konfederacja Pracodawców Prywatnych Lewiatan
Warszawa, dnia 4 września 2008 r.
Źródło: www.pkpplewiatan.pl
A.J.
Zespół e-prawnik.pl
Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne
Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?