Przeciwko bestialskiemu traktowaniu zwierząt

Wiceminister kierował w Ministerstwie Sprawiedliwości pracami nad projektem. Założenia zmian były szeroko konsultowane z organizacjami pozarządowymi zajmującymi się problematyką praw zwierząt, a wiele ze zgłoszonych rozwiązań wykorzystano w projekcie.

Surowsze kary

Przewidziano zaostrzenie kar za zabijanie zwierząt i znęcanie się nad nimi. Ma to pomóc w zapobieganiu popełniania przestępstw na ich szkodę. Projekt przewiduje zwiększenie kar za zabijanie zwierząt i znęcanie się nad nimi z 2 do 3 lat pozbawienia wolności (tzn. górna granica kary za zabicie zwierząt i znęcanie się nad nimi zwiększy się z 2 do 3 lat pozbawienia wolności), a w przypadku działania ze szczególnym okrucieństwem – z 3 do 5 lat. W przypadku więc dokonania tego ze szczególnym okrucieństwem kara może sięgnąć 5 lat więzienia.

Nowe przepisy mają ograniczyć orzekanie kar w zawieszeniu.

Obligatoryjne, a więc nieuchronne dla sprawcy, ma być orzekanie przez sąd nawiązki, w wysokości od 1.000 zł do 100.000 zł na cel związany z ochroną zwierząt. Dodatkowo zatem, w przypadku skazania za przestępstwo przeciwko zwierzętom, sąd będzie musiał każdorazowo orzec taką nawiązkę. Środki z nawiązek będą przekazywane organizacjom pozarządowym na cele związane z ochroną zwierząt. 

- "Robimy ukłon w kierunku organizacji pozarządowych. Liczymy, że wiele milionów złotych popłynie do organizacji, które zajmują się ochroną zwierząt. Te pieniądze dadzą możliwość lepszego kontrolowania, czy zwierzęta traktuje się w sposób humanitarny" – podkreślił Patryk Jaki.

Do tej pory sąd mógł, ale nie musiał, orzec nawiązkę w granicach od 500 do 100.000 zł. Orzekano ją średnio w 39% skazań, przy czym w 88% kwota nawiązek nie przekraczała 1.000 zł. W ostatnich pięciu latach nawiązkę w wysokości od 5000 do 10.000 zł orzeczono dwa razy, natomiast od 10.000 do 20.000 tys. zł – zaledwie raz.

Skuteczna ochrona

Projekt wprowadza zmianę dotyczącą zakazu wykonywania zawodów związanych z kontaktem ze zwierzętami. Orzeczenie takiego zakazu pozostanie fakultatywne przy podstawowym typie czynów karalnych popełnianych na zwierzętach. Natomiast przy znęcaniu się ze szczególnym okrucieństwem – stanie się obligatoryjne. W takim przypadku przewidziano więc obowiązkowe orzekanie przez sąd zakazu wykonywania zawodów, prowadzenia działalności bądź wykonywania czynności wymagających zezwolenia, które są związane z wykorzystywaniem zwierząt lub oddziaływaniem na nie. Nowe przepisy uniemożliwią zatem wykonywanie prac, czynności i działalności związanych z wykorzystywaniem zwierząt lub oddziaływaniem na nie osobom, które dopuściły się wobec nich czynów ze szczególnym okrucieństwem. 

Zakaz ten ma być jednak stosowany tylko, gdy sprawca popełnił przestępstwo w związku z wykonywaniem tego typu zawodów. Projekt zawiera bowiem zastrzeżenie, że zakaz ten stosuje się jedynie, gdy sprawca popełnił przestępstwo w związku z wykonywaniem tego typu zawodu, działalności lub wykonywaniem czynności wymagających zezwolenia, a nie każdej dowolnej aktywności.

Zmiany obejmą też środek karny w postaci zakazu posiadania zwierząt. Podobnie jak w przypadku zakazu wykonywania zawodu, fakultatywne pozostanie orzeczenie takiego zakazu przy podstawowym typie czynów karalnych popełnianych na zwierzętach. Środek ten będzie natomiast obligatoryjny przy znęcaniu się ze szczególnym okrucieństwem. Nowe przepisy umożliwią też orzekanie zakazu posiadania zwierząt w razie warunkowego umorzenia postępowania.

W projekcie wydłużony został czas, na jaki można orzec zakaz posiadania zwierząt i zakazy wykonywania zawodów, które są związane z wykorzystywaniem zwierząt lub oddziaływaniem na nie – z 10 do 15 lat. Projekt wprowadza karę do 3 lat pozbawienia wolności za niestosowanie się do tych zakazów.

W nowy sposób ujęto zakaz transportu ryb w nieodpowiednich warunkach. Ma on obowiązywać bez względu na cel transportowania. Do tej pory zakaz taki dotyczył tylko transportu w celu sprzedaży ryb i mówił jedynie o ich przewożeniu bez dostatecznej ilości wody.

Aktywność obywatelska

Zwiększenie sankcji karnej za znęcanie się nad zwierzętami ma za zadanie odstraszanie potencjalnych sprawców. Wobec dużej liczby tego typu przestępstw, konieczne jest wysłanie czytelnego sygnału ze strony państwa, że nie ma na to przyzwolenia. Podniesienie górnej granicy kary do 5 lat za czyn dokonany ze szczególnym okrucieństwem ujednolica także systematykę kar w ochronie zwierząt, gdyż w ustawie - Prawo łowieckie już od 1995 r. kara za różne formy kłusownictwa i polowania niezgodnie z przepisami (np. w okresie ochronnym) wynosi do 5 lat pozbawienia wolności.

Ważnym uzupełnieniem jest zwiększenie dolegliwości kary finansowej nakładanej na sprawcę. Ma być ona nieuchronna i bolesna. Dlatego, w myśl projektowanych zmian, sądy - w przypadku stwierdzenia popełnienia przestępstwa - będą obligatoryjnie zasądzać nawiązkę. Dodatkową korzyścią z tego przepisu będzie wzmocnienie pozycji organizacji pozarządowych zajmujących się ochroną zwierząt. Bo nawiązki będą wpływać właśnie na konta tych organizacji. Środki te zostaną dobrze spożytkowane i przyczynią się do zwiększenia aktywności obywatelskiej w ochronie zwierząt.

Przepadek

Ponadto projekt umożliwi orzekanie przez sąd przepadku przedmiotów pochodzących bezpośrednio z przestępstwa lub przedmiotów, które służyły lub były przeznaczone do popełnienia przestępstwa, również wtedy, gdy nie stanowią one własności sprawcy. Orzeczenie przepadku przedmiotów niestanowiących własności sprawcy zostało jednak uzależnione od świadomości lub zawinionej nieświadomości właściciela bądź innej osoby uprawnionej, że przedmioty te mogą zostać użyte do popełnienia przestępstwa. Rozwiązanie to uwzględnia wyrok Trybunału Konstytucyjnego.

Kiedy nowe przepisy mają wejść w życie?

Zaproponowano, aby nowelizacja weszła w życie po 14 dniach od daty ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.