Reprezentacja małoletniego w sprawach o przestępstwo niealimentacji

Sąd Najwyższy w Izbie Karnej po rozpoznaniu w dniu 25 czerwca 2020 r., przekazanego przez Sąd Rejonowy dla Krakowa-Krowodrzy w Krakowie zagadnienia prawnego w sprawie o sygnaturze I KZP 4/20,  odmówił podjęcia uchwały.

Czego dotyczył problem?

Sąd Rejonowy dla Krakowa-Krowodrzy w Krakowie postanowieniem z dnia 19 lutego 2020 r. przedstawił Sądowi Najwyższemu do rozstrzygnięcia zagadnienie prawne:

"Czy w sprawach o przestępstwo z art. 209 k.k. (»niealimentację«) małoletni pokrzywdzony może być reprezentowany przez jednego z rodziców w sytuacji, gdy oskarżonym (podejrzanym) jest drugi z rodziców, czy też w sytuacji takiej drugi z rodziców nie może reprezentować pokrzywdzonego dziecka, a do zapewnienia małoletniemu pokrzywdzonemu należytej reprezentacji konieczne jest ustanowienie dla niego kuratora zgodnie z wymogami art. 98 § 2 i 3 oraz art. 99 k.r. i o.?"

Ocena Sądu Najwyższego

Sformułowany w postanowieniu problem nie stanowił zagadnienia prawnego wymagającego zasadniczej wykładni ustawy. Sąd Najwy stwierdził, że występujące w praktyce sądowej rozbieżności w kwestii reprezentowania w postępowaniu karnym przez jednego z rodziców dziecka pokrzywdzonego przestępstwem niealimentacji przez drugiego z rodziców, mogą wynikać nie tyle z braku akceptacji zastrzeżenia zawartego przez Sąd Najwyższy w uzasadnieniu uchwały z dnia 30 września 2010 r., I KZP 10/10 (OSNKW 2010/10/84), a z jego niepełnego odczytania albo niewyciągnięcia z owego zastrzeżenia oczywistego wniosku. W uzasadnieniu tej uchwały stwierdzono, że rodzic dziecka pokrzywdzonego przez drugiego z rodziców przestępstwem niealimentacji może w imieniu dziecka złożyć wniosek o ściganie. Tym samym przyjęto, że złożenie te-go wniosku jest wymienioną w art. 98 § 2 pkt 2 k.r.o. czynnością prawną dotyczącą należnych dziecku od rodzica środków utrzymania i wychowania. W konsekwencji, takimi czynnościami będą też inne czynności przysługujące pokrzywdzonemu w postępowaniu karnym o przestępstwa wymienione w art. 209 k.k. Za takim stanowiskiem przemawia nie tylko wykładnia systemowej art. 51 § 2 k.p.k. w zw. z art. 98 § 2 pkt 2 in fine k.r.o., ale także wykładnia funkcjonalna odwołująca się do dobra dziecka.

Podsumowując, Sąd Najwyższy stwierdził, że czynności prawne podejmowane przez przedstawiciela małoletniego pokrzywdzonego (dziecka) w postępowaniu karnym prowadzonym o przestępstwo z § 1 lub 1a art. 209 k.k. przeciwko rodzicowi dziecka, są czynnościami prawnymi dotyczącymi m.in. należnych dziecku od tego rodzica środków utrzymania i wychowania, w rozu-mieniu art. 98 § 2 pkt 2 k.r.o., zatem prawa małoletniego w tym postępowaniu może wykonywać drugi z rodziców.

A.J.
Zespół e-prawnik.pl