Wycieczka a zgoda na rozpowszechnianie wizerunku. Odpowiedź MEN
Przepisy nie regulują procesu udzielania zgody rodziców na rozpowszechniania wizerunku dziecka oraz uzależniania udziału dziecka w wycieczce od takiej zgody – odpowiedziało Rzeczniczce Praw Dziecka Ministerstwo Edukacji Narodowej.
Apel RPD w sprawie ochrony wizerunku
Monika Horna-Cieślak zaapelowała 11 czerwca 2025 r. do resortu edukacji o przeciwdziałanie praktyce uzależniania udziału dziecka w obozie lub kolonii od udzielenia zgody na rozpowszechnianie jego wizerunku.
– "Praktyki te naruszają prawo dziecka do prywatności, budząc moje poważne wątpliwości co do zgodności z przepisami Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE" – napisała RPD.
Ochrona wizerunku a umowa
Zdaniem Rzeczniczki, zgoda opiekunów prawnych na utrwalanie, a następnie wykorzystywanie wizerunku dzieci przez organizatorów wypoczynku letniego lub zimowego musi spełniać kryteria art. 4 pkt 11 i art. 7 RODO dotyczące dobrowolności, konkretności, świadomego charakteru i jednoznaczności.
Zgoda na rozpowszechnianie wizerunku dziecka podczas wyjazdu musi być wyraźnie odrębna, opcjonalna i możliwa do wycofania w dowolnym momencie bez negatywnych konsekwencji dla dziecka.
Dlatego RPD zwróciła się do MEN o przygotowanie we współpracy z kuratoriami oświaty wytycznych dla wszystkich organizatorów wypoczynku, których celem będzie zwrócenie uwagi na zagadnienie publikacji wizerunku dzieci oraz podkreślenie, że odmowa wyrażenia zgody na rozpowszechnianie wizerunku dziecka nie może stanowić warunku uczestnictwa dziecka w wyjeździe.
Odpowiedź MEN
W odpowiedzi 6 sierpnia 2025 r. resort wyjaśnił, że w sprawie wyjazdu dziecka rodzic ma obowiązek wypełnienia Karty kwalifikacyjnej uczestnika wypoczynku, mając na uwadze potrzebę zebrania niezbędnych informacji o uczestniku oraz jego udziale w wypoczynku. Wzór karty został określony w załączniku do rozporządzenia w sprawie wypoczynku dzieci i młodzieży i nie dopuszcza się stosowania innego dokumentu w jego zastępstwie również bez możliwości jego modyfikacji oraz gromadzenia innych danych o dziecku.
MEN zapewnił Rzeczniczkę, że skierował także do Kuratorów Oświaty pismo w sprawie bezpieczeństwa podczas wakacji, w którym zawarta została prośba o upowszechnianie zasad dotyczących wyjazdów na wycieczki i kolonie.
Do pisma została dołączona informacja dla organizatorów wypoczynku w sprawie ochrony wizerunku dziecka i zgody na jego utrwalanie podczas wypoczynku oraz standardów ochrony małoletnich.
Wizerunek dzieci na basenach i aquaparkach. Apel RPD o krajowe wytyczne
W sprawie praktyk stosowanych przez baseny, aquaparki i inne obiekty rekreacyjne, które publikują w internecie wizerunki dzieci w niepełnym ubraniu, strojach kąpielowych zwróciła się Rzeczniczka Praw Dziecka do Ministerstwa Sportu i Turystyki.
– "Zgodnie z art.16 Konwencji o prawach dziecka, każde dziecko ma prawo do ochrony przed arbitralną lub bezprawną ingerencją w jego życie prywatne, w tym również przed nieuprawnionym rozpowszechnianiem jego wizerunku. Obowiązkiem państwa – i wszystkich podmiotów działających w jego imieniu lub na jego terytorium – jest zapewnienie dzieciom skutecznej ochrony prawnej przed tego rodzaju naruszeniami" – wskazała Monika Horna-Cieślak w piśmie z 29 lipca 2025 r.
Wystąpienie generalne – Minister Jakub Rutnicki – publikowanie wizerunków dzieci na basenach
Niepokojąca praktyka
Rzeczniczka Praw Dziecka dostrzega niepokojącą praktykę publikacji wizerunku dzieci. Do Biura RPD wpływają także coraz liczniej zgłoszenia od obywateli dotyczące działań basenów, aquaparków i innych obiektów rekreacyjnych, które zamieszczają w internecie – głównie w mediach społecznościowych – wizerunki dzieci w niepełnym ubraniu, strojach kąpielowych. Fotografie te mają charakter promocyjny i są wykorzystywane w celu zachęcenia rodziców oraz dzieci do korzystania z usług danego obiektu. Niestety, tego rodzaju działania nierzadko odbywają się bez należytej refleksji nad potencjalnymi zagrożeniami dla prywatności i bezpieczeństwa najmłodszych.
Prawo do bezpiecznego dzieciństwa
– "W dobie powszechnego dostępu do narzędzi umożliwiających dalsze rozpowszechnianie, modyfikację, a nawet seksualizuje wizerunków dzieci, takie działania mogą narazić małoletnich na poważne konsekwencje. Problem ten nie ogranicza się jedynie do sfery ochrony danych osobowych – dotyka on również kwestii godności dziecka oraz jego prawa do bezpiecznego dzieciństwa, także w przestrzeni cyfrowej. Moje zastrzeżenia potęguje fakt, że wiele obiektów wydaje się nie stosować żadnych procedur selekcjonowania publikowanych treści zawierających wizerunki dzieci. W wielu przypadkach nie ma jasności czy publikacja wizerunku dziecka nastąpiła na podstawie ważnej, świadomej i jednoznacznej zgody przedstawiciela ustawowego, ani czy zgoda ta obejmowała publikację w otwartej przestrzeni internetu, w tym na komercyjnych profilach społecznościowych" – podkreśliła Rzeczniczka Praw Dziecka.
Krajowe wytyczne
Monika Horna-Cieślak zwróciła się z prośbą do Ministra Sportu i Turystyki z prośbą o podjęcie działań na rzecz opracowania jednolitych, krajowych wytycznych dla placówek rekreacyjnych, które w sposób kompleksowy uregulują zasady utrwalania oraz rozpowszechniania wizerunku dzieci.
Kampania edukacyjna
Wniosła także o rozpoczęcie ogólnopolskiej kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do zarządzających obiektami rekreacyjno-sportowymi, personelu takich obiektów, a także rodziców i opiekunów. Celem tej kampanii powinno być zwiększenie świadomości zagrożeń wynikających z niekontrolowanego udostępniania wizerunku dzieci i bezpiecznych praktyk w tym obszarze.
Równocześnie Rzeczniczka Praw Dziecka zadeklarowała gotowość do współpracy przy opracowaniu zarówno wytycznych, jak i materiałów edukacyjnych dla pracowników placówek oraz rodziców.