Duże zmiany w nauczaniu?

Edukacja obywatelska zamiast HIT-u. Zmiany w ramowych planach nauczania od roku szkolnego 2024/2025

Rezygnacja z przedmiotu historia i teraźniejszość, obowiązkowe zajęcia z udzielania pierwszej pomocy – to najważniejsze zmiany ramowych planach nauczania, które nastąpią od września 2024 r. – poinformowała w czasie konferencji prasowej minister Barbara Nowacka. Do konsultacji publicznych i uzgodnień międzyresortowych został skierowany projekt rozporządzenia Ministra Edukacji w sprawie ramowych planów nauczania dla publicznych szkół.

Na konferencji prasowej minister edukacji Barbara Nowacka i sekretarz stanu Katarzyna Lubnauer przedstawiły założenia zmian w ramowych planach nauczania. Zgodnie z projektem rozporządzenia, do szkół ponadpodstawowych zostanie wprowadzone nauczanie z zakresu edukacji obywatelskiej, a w szkołach podstawowych obowiązkowe zajęcia z udzielania pierwszej pomocy.

- Edukacja obywatelska to konieczność. Od 1 września 2025 r. zamiast HiT-u zostanie wprowadzony przedmiot edukacja obywatelska,  który będzie obowiązywał w drugich klasach szkół ponadpodstawowych" – powiedziała minister Nowacka.

- "Szkoła jest tym miejscem, w którym powinno kształtować się postawy obywatelskie,  patriotyczne, uczyć o mechanizmach demokracji" – podkreśliła Barbara Nowacka.

- "Zrealizujemy, to do czego się zobowiązaliśmy. Następny rocznik, który rozpocznie naukę w szkole ponadpodstawowej HiT-u mieć już nie będzie" – powiedziała sekretarz stanu Katarzyna Lubnauer. 

Od września 2024 r. uczniowie, którzy rozpoczną naukę w klasie I szkoły ponadpodstawowej (liceum ogólnokształcącym, technikum, branżowej szkole I stopnia) nie będą już uczyli się przedmiotu historia i teraźniejszość. Przedmiot ten będzie nauczany jedynie do zakończenia cyklu kształcenia przez uczniów klas II liceów ogólnokształcących i klas II/III technikum, którzy już rozpoczęli jego naukę.

Nauka udzielania pierwszej pomocy w szkołach podstawowych

Znajomość zasad udzielania pierwszej pomocy jest jedną z najważniejszych umiejętności, które powinien posiadać każdy człowiek.

Uczniowie z klas I-III szkoły podstawowej będą mieli obowiązkowe zajęcia z udzielania pierwszej pomocy w sposób dostosowany do możliwości dzieci w tym wieku w ramach edukacji wczesnoszkolnej – edukacji przyrodniczej. Zajęcia te wpisują się i uzupełniają treści uwzględnione w podstawie programowej edukacji wczesnoszkolnej w zakresie rozwijania nawyków i zachowań uczniów w obszarze dbałości o bezpieczeństwo własne i grupy, a w szczególności w obszarze reagowania stosownym zachowaniem w sytuacji zagrożenia bezpieczeństwa, zdrowia jego lub innej osoby.

W klasach IV-VIII szkoły podstawowej oraz w szkołach ponadpodstawowych nauka udzielania pierwszej pomocy będzie realizowana na zajęciach z wychowawcą. Zajęcia udzielania pierwszej pomocy mogą odbywać się z udziałem zaproszonych specjalistów w danej dziedzinie, wolontariuszy, przedstawicieli stowarzyszeń i innych organizacji, których celem statutowym jest działalność wychowawcza lub rozszerzanie i wzbogacanie form działalności dydaktycznej, wychowawczej, opiekuńczej i innowacyjnej szkoły. 

Wprowadzane będą również zmiany o charakterze dostosowująco–porządkującym, dotyczące kształcenia zawodowego:

1. dostosowaliśmy brzmienie § 4 ust. 6 pkt 2 lit. b rozporządzenia, tj. zastąpiliśmy wyrazy „kwalifikacji rynkowej” wyrazami „kwalifikacji wolnorynkowej lub kwalifikacji sektorowej”, 
2. skróciliśmy przedłużenie okresu nauki z dwóch lat do jednego roku - w przypadku uczniów branżowej szkoły II stopnia lub szkoły policealnej, którym nie przedłużono okresu nauki w szkole podstawowej na I lub II etapie edukacyjnym,
3. w związku z obowiązkiem przystąpienia uczniów szkół prowadzących kształcenie zawodowe do egzaminu zawodowego - jako jednego z warunków ukończenia szkoły oraz w związku ze zgłaszanymi przez dyrektorów branżowych szkół II stopnia postulatami dotyczącymi zwiększenia wymiaru godzin przedmiotów ogólnokształcących w drugim semestrze klasy II - dokonaliśmy przesunięcia godzin w klasach I i II, tj. zwiększyliśmy liczby godzin przedmiotów ogólnokształcących w klasie II - jednocześnie odpowiednio zmniejszając liczbę godzin w klasie I oraz umożliwiliśmy dyrektorowi szkoły taką organizację obowiązkowych zajęć edukacyjnych, aby słuchacz klasy II branżowej szkoły II stopnia mógł przystąpić do egzaminu zawodowego w styczniu-lutym danego roku.

Link do projektu

Konsultacje rozporządzenia potrwają do 2 maja br. Uwagi i opinie można przesyłać na adres: sekretariat.dkotc@men.gov.pl.

Uszczuplone podstawy programowe. Projekty MEN i konsultacje publiczne

Ministerstwo Edukacji Narodowej przygotowało projekty rozporządzeń zmieniających podstawę programową kształcenia ogólnego dla 18 przedmiotów w szkołach podstawowych i ponadpodstawowych. Opublikowanie projektów ministerialnych poprzedziły wstępne propozycje powołanych ekspertów oraz szerokie prekonsultacje społeczne. Projekty MEN uwzględniły część postulatów i sugestii zgłaszanych za pomocą specjalnego formularza i w trakcie spotkań online przez obywateli i różnego typu organizacje i instytucje. Jednocześnie z opublikowaniem projektów 23 kwietnia rozpoczynają się konsultacje publiczne i uzgodnienia międzyresortowe.

Treści nauczania z przedmiotów zostaną ograniczone o około 20 %. Głównie te, które są niemożliwe lub bardzo trudne do zrealizowania w praktyce szkolnej.

Proponowane zmiany dotyczą ograniczenia treści nauczania następujących przedmiotów:

• szkoła podstawowa (klasy IV-VIII): język polski, język obcy nowożytny, język łaciński, język mniejszości narodowej lub etnicznej, język regionalny – kaszubski, historia, wiedza o społeczeństwie, matematyka, biologia, geografia, chemia, fizyka, informatyka;
• liceum ogólnokształcące i technikum: język polski, język obcy nowożytny, język łaciński, język mniejszości narodowej lub etnicznej, język regionalny – kaszubski, historia, historia i teraźniejszość, wiedza o społeczeństwie, matematyka, biologia, geografia, chemia, fizyka, informatyka, filozofia, język łaciński i kultura antyczna, historia muzyki, historia sztuki;
• branżowa szkoła I stopnia: język polski, język obcy nowożytny, język mniejszości narodowej lub etnicznej, język regionalny – kaszubski, historia, matematyka, biologia, geografia, chemia, fizyka, informatyka;
• branżowa szkoła II stopnia: język polski, język obcy nowożytny, język mniejszości narodowej lub etnicznej, język regionalny – kaszubski, matematyka, informatyka.

Jakie są cele zmian w podstawie programowej?

• zwiększenie nacisku na rozwijanie umiejętności praktycznych zamiast wiedzy teoretycznej lub encyklopedycznej,
• zmniejszenie ilości materiału przeznaczonego do opanowania przez ucznia. Przełoży się to na większą motywację do uczenia się, rozwijanie zdolności i zainteresowań oraz kształtowanie właściwych przekonań i postaw,
• zapewnienie adekwatności zakresu treści nauczania – wymagań szczegółowych do wymiaru godzin nauczania przedmiotów,
• zastąpienie wymagań egzaminacyjnych obowiązujących w latach 2021–2024;  od 2025 roku treści zawarte w podstawie programowej będą ponownie stanowić jedyną podstawę przeprowadzenia egzaminu ósmoklasisty i egzaminu maturalnego. 

Podręczniki

Proponowane zmiany w podstawie programowej zostały przygotowane tak, by nie było konieczności wymiany podręczników. W roku szkolnym 2024/2025 i w latach kolejnych uczniowie będą mogli korzystać z dotychczasowych podręczników. Wydawcy przekażą nauczycielom korzystającym z ich podręczników informacje o tym,  które fragmenty dotychczas wydanych podręczników wykraczać będą poza zakres uszczuplonej podstawy programowej.

Dalsze kroki i nowe przedmioty od września 2025 r.

Wdrażanie kompleksowej reformy podstawy programowej wychowania przedszkolnego i kształcenia ogólnego jest zaplanowane na 2026 r. dla szkoły podstawowej i na 2028 rok w szkole ponadpodstawowej.

Wcześniej, bo od  września 2025 r. planowane jest wdrożenie nowych przedmiotów szkolnych:

1. edukacji obywatelskiej, która zastąpi historię i teraźniejszość, likwidowaną sukcesywnie od 1 września 2024 r.
2. edukacji zdrowotnej, która zastąpi zajęcia wychowanie do życia w rodzinie. Przedmiot edukacja zdrowotna będzie dla uczniów obowiązkowy.

Projekty podstaw programowych nowych przedmiotów  przekażemy do konsultacji publicznych jesienią br.

Informacje dot. projektów rozporządzeń

Do konsultacji publicznych i uzgodnień międzyresortowych zostają skierowane projekty rozporządzeń Ministra Edukacji zmieniające rozporządzenia:

1. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej wraz z 2 załącznikami.
2. w sprawie podstawy programowej kształcenia ogólnego dla liceum ogólnokształcącego, technikum oraz branżowej szkoły II stopnia wraz z 3 załącznikami.

Do pobrania:

• projekt rozporządzenia Ministra Edukacji zmieniającego rozporządzenie w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej
• projekt rozporządzenia Ministra Edukacji zmieniającego rozporządzenie w sprawie podstawy programowej kształcenia ogólnego dla liceum ogólnokształcącego, technikum oraz branżowej szkoły II stopnia

Konsultacje rozporządzenia potrwają do 13 maja br. Uwagi i opinie można przesyłać na adres sekretariat.dkotc@men.gov.pl.

Edukacja zdrowotna w szkołach od 2025 roku. Ruszyły prace przygotowawcze

W czasie wspólnej konferencji prasowej Minister Edukacji Barbara Nowacka, Minister Zdrowia Izabela Leszczyna oraz Minister Sportu i Turystyki Sławomir Nitras ogłosili inaugurację prac nad nowym przedmiotem szkolnym pn. edukacja zdrowotna. Przedmiot będzie nauczany w szkołach podstawowych i ponadpodstawowych od września 2025 roku.

Edukacja i zdrowie należą do najważniejszych obszarów odpowiedzialności państwa, a troska o dobrostan uczniów i uczennic jest dla rządu premiera Donalda Tuska priorytetem, dlatego już od 2025 roku w planie lekcji pojawi się edukacja zdrowotna.

- "Będzie to przedmiot, który zdrowie człowieka traktuje w sposób kompleksowy" – podkreśliła minister Barbara Nowacka. Jak wskazała, edukacja zdrowotna będzie obejmować zagadnienia zdrowia psychicznego, fizycznego, a także kwestie zdrowego odżywiania, profilaktyki, problemu uzależnień oraz edukacji seksualnej.

- "Powołałam zespół ekspertów, który wypracuje podstawy programowe nowego przedmiotu. Koordynatorem zespołu został prof. Zbigniew Izdebski, doświadczony pedagog, seksuolog, nauczyciel akademicki" – powiedziała minister Nowacka.

Ekspertów do zespołu rekomendowali też ministrowie zdrowia oraz sportu i turystyki. Minister zdrowia Izabela Leszczyna podkreśliła, że szkoła musi uczyć, jak zadbać o własne zdrowie.

- "Profilaktyka to priorytet, bo pozwala nam zachować długie życie w dobrym zdrowiu. Trudno wyobrazić sobie lepszy czas na wyrobienie zdrowych nawyków stylu życia niż czas w szkole" - powiedziała minister zdrowia.

- "Bardzo cieszę się z tej inicjatywy. Chcemy pokazać uczniom, że od tego, czy się ruszasz, od tego, co jesz, od tego, jak się wysypiasz, zależy to, jak się czujesz i czy jesteś zdrowy" – powiedział minister Sławomir Nitras.

Podkreślił, że Ministerstwo Sportu i Turystyki wspólnie z MEN realizuje już programy aktywizujące i edukujące dzieci i młodzież: „Sportowe talenty” i „Aktywna szkoła”. Minister Nitras zaznaczył, że rolą szkoły jest to, by uczniowie nabywali umiejętności ruchowe, które decydują o sprawności, także w późniejszych latach.

Edukacja zdrowotna zastąpi wychowanie do życia w rodzinie. Przedmiot jest przewidziany dla uczniów klas IV-VIII szkół podstawowych, a także klas I-III szkół ponadpodstawowych – liceów ogólnokształcących, techników, branżowych szkół I stopnia.  

A.J.
Zespół e-prawnik.pl