Czy mogę zmienić nazwisko po ślubie - opinia prawna

Stan faktyczny

2 lata temu zawarłam związek małżeński i przybrałam nazwisko męża. W obecnej chwili pragnęłabym bardzo do obecnego nazwiska dodać człon nazwiska panieńskiego. Bardzo mi zależy aby przybrać nazwisko, w którym do nazwiska po mężu dodam swoje panieńskie. Nie orientuję się zupełnie gdzie i w jakiej formie zgłosić się z tym problemem i czy w ogóle taka zmiana jest możliwa.

Opinia prawna

Niniejsza opinia została sporządzona na podstawie:

  • Ustawy z dnia 15 listopada 1956 r. o zmianie imion i nazwisk (tekst jednolity: Dz. U. 1963 r., Nr 59, poz. 328 ze zmianami),
  • Ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. 1964 r., Nr 9, poz. 59 ze zmianami),
  • Ustawy z dnia 29 września 1986 r. Prawo o aktach stanu cywilnego (Dz. U. 1986 r. Nr 36, poz. 180 ze zmianami).

Zawarcie małżeństwa a zmiana nazwiska

Zapewne pamięta Pani, iż załatwiając wszelkie formalności niezbędne do zawarcia małżeństwa koniecznym było – między innymi - złożenie zarówno przez Panią jak i przez Pani przyszłego małżonka oświadczenia, jakie nazwiska po zawarciu związku małżeńskiego będziecie Państwo nosić. Obowiązek taki wynika z art. 25 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (art. 25 § 1 „O nazwisku, które każdy z małżonków będzie nosił po zawarciu małżeństwa, decyduje jego oświadczenie złożone przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego. Oświadczenie może być złożone bezpośrednio po zawarciu małżeństwa albo przed sporządzeniem przez kierownika urzędu stanu cywilnego zaświadczenia stwierdzającego brak okoliczności wyłączających zawarcie małżeństwa. § 2. Małżonkowie mogą nosić wspólne nazwisko będące dotychczasowym nazwiskiem jednego z nich. Każdy z małżonków może również zachować swoje dotychczasowe nazwisko albo połączyć z nim dotychczasowe nazwisko drugiego małżonka. Nazwisko utworzone w wyniku połączenia nie może składać się z więcej niż dwóch członów.”) Już z samego brzmienia cytowanego powyżej art. 25 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego wynika, iż złożenie takiego oświadczenia sprawia, iż kwestia ewentualnej ponownej zmiany nazwiska jest niemożliwa do przeprowadzenia (przynajmniej w drodze jakiegoś odwołania, czy też tym podobnej czynności).

Wynikałoby z tego, iż z punktu widzenia przepisów prawnych właściwie nie może Pani już powrócić do swojego nazwiska panieńskiego (wyłączając rozwód). Regulacja kodeksu rodzinnego i opiekuńczego pozwala podjąć swobodną decyzję co do nazwiska, które każde z małżonków będzie nosiło po zawarciu małżeństwa i należy założyć, że taka swoboda została zapewniona także Pani.

Kierownik urzędu stanu cywilnego, któremu osoby zamierzające zawrzeć małżeństwo składają niezbędne dokumenty, ma obowiązek wyjaśnienia tym osobom m.in. przepisów o nazwisku małżonków. Tak też musiało być i w Pani przypadku. W doktrynie przyjmuje się, iż oświadczenie o przyjęciu nazwiska, które małżonkowie będą nosić po zawarciu związku małżeńskiego może być skutecznie złożone do chwili sporządzenia aktu małżeństwa.

Z opisanego stanu faktycznego wynika, iż oświadczenie o wyborze nazwiska złożyła Pani w sposób prawidłowy, a zatem nie ma podstaw do podważenia tego oświadczenia, gdyż warunkiem ważności oświadczenia jest wybór takiego nazwiska, które może nosić małżonek po zawarciu małżeństwa (Pani dokonała więc wyboru w sposób ważny, gdyż przyjęła Pani nazwisko męża).
Nie ma jednak przeszkód, żeby nazwisko ustalone przy zawarciu małżeństwa zostało zmienione na zasadach i w trybie przewidzianych w ustawie z dnia 15 listopada 1956 r. o zmianie imion i nazwisk.

Zmiana nazwiska

Zgodnie z ustawą i zmianie imion i nazwisk, zmiana imienia lub nazwiska obywatela polskiego na inne wskazane przez niego imię lub nazwisko może nastąpić na jego wniosek na zasadach określonych w przepisach tej właśnie ustawy. Tak więc ogólnie rzecz biorąc nie byłoby przeszkód, aby teraz wystąpiła Pani z wnioskiem o zmianę nazwiska na dwuczłonowe składające się z Pani nazwiska panieńskiego i nazwiska po mężu, proszę jednak pamiętać, iż wniosek taki może zostać uwzględniony tylko wtedy, gdy jest uzasadniony ważnymi względami. Już sama ustawa wskazuje, że za ważne względy uznaje się przede wszystkim takie sytuacje, gdy wnioskodawca nosi nazwisko:

  1. ośmieszające albo nie licujące z godnością człowieka,
  2. o brzmieniu niepolskim,
  3. posiadające formę imienia,
  4. a także, jeżeli wnioskodawca pragnie zmienić swoje nazwisko na nazwisko, którego od wielu lat używa.

Z powyższego wynika, iż Pani nie spełnia warunków, zgodnie z którymi możliwym byłoby dokonanie oceny pobudek złożenia przez Panią wniosku o zmianę nazwiska jako „z ważnych względów”. Ustawa nie formułuje jednak powyższych przypadków, gdy wniosek o zmianę nazwiska zostanie uwzględniony w taki sposób, aby można było sądzić, iż tylko w tych wypadkach jest to możliwe. Nie znamy dokładnie powodów, dla których chciałaby Pani zmienić swoje nazwisko. Być może, iż uzasadnienie, jakie przedstawi Pani odpowiedniemu organowi w tej sprawie okaże się wystarczające do tego, by organ ten przychylił się do Pani wniosku.

W Wyroku Naczelnego Sądu z dnia 21 czerwca 1982 r. (II S.A. 699/82) sąd ten stwierdził między innymi, iż „redakcja art. 2 ustawy o zmianie imion i nazwisk orientuje organy orzekające w sprawach zmiany imion i nazwisk na bezwzględną konieczność pozytywnego załatwienia wniosku w razie zaistnienia „ważnych względów”, przy czym przemieszcza kryteria ocenne do sfery subiektywnego ich odbioru przez zainteresowanego zmianą nazwiska.”

„Organy administracji powinny oceniać, czy w powstałej sytuacji wniosek o zmianę nazwiska spełnia warunek „ważnych względów” w rozumieniu art. 2 ust. 1 ustawy o zmianie imion i nazwisk, a ściślej - czy strona dostrzega w swoim uzasadnionym przekonaniu potrzebę zmiany nazwiska. Granicą rozważań organów administracji państwowej powinno być ustalenie istnienia (lub braku) elementów oczywistej bezzasadności w motywach strony, na przykład cech kaprysu lub przekory.”

Organ właściwy

W sprawach dotyczących zmiany nazwiska rozstrzyga starosta właściwy ze względu na miejsce zamieszkania wnioskodawcy (czyli starosta właściwy ze względu na miejsce zamieszkania Pani). Uczyni to w drodze decyzji administracyjnej. Organ właściwy, czyli starosta zawiadamia o zmianie nazwiska urzędy stanu cywilnego właściwe ze względu na miejsce sporządzenia aktu urodzenia i małżeństwa wnioskodawcy oraz miejsce sporządzenia aktów urodzeń jego małoletnich dzieci, a ponadto właściwy urząd skarbowy i organ Policji, wojskową komendę uzupełnień i organy ewidencji ludności oraz Centralny Rejestr Skazanych. Nadzór nad działalnością starosty w zakresie zadań dotyczących zmiany imion i nazwisk sprawuje wojewoda, który jest także organem odwoławczym od orzeczeń administracyjnych wydanych przez organy powiatu na podstawie ustawy.

Podsumowując złożenie wyżej opisanego wniosku nie zagwarantuje Pani, iż organ właściwy przychyli się do Pani wniosku, wszystko jednak zależy oczywiście od odpowiedniego umotywowania przez Panią takiego pisma.


Michał Włodarczyk

Radca Prawny

Zajmuje się sprawami osób fizycznych jak również przedsiębiorców. Posiada rozległe doświadczenie w poradnictwie w sprawach życiowych osób fizycznych jak również profesjonalnych problemów prawnych przedsiębiorców. Bazując na swoim doświadczeniu skutecznie doradza w sprawach osób fizycznych jak i przedsiębiorców zawsze dbając o praktyczną stronę problemów prawnych z jakimi zwracają się do niego jego klienci.

Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne

Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?


Masz inne pytanie do prawnika?

 

Komentarze

  • Katarzyna 2022-07-02 23:48:49

    Po ślubie zdecydowałam się na nazwisko męża. Chcialabym jednak dodać do obecnego nazwiska nazwisko Panieńskie. Czy istnieje taka możliwość po ślubie? Moje nazwisko po mężu jest niemieckie.

  • Joanna 2019-11-04 09:04:07

    Witam. Jestem po ślubie 6 lat. Przyjęłam nazwisko dwuczłonowe swoje + męża. Teraz chcę zmienić na nazwisko tylko męża. Jak wygląda procedura takiej zmiany i gdzie powinnam się udać?

  • Katarzyna 2019-07-31 20:39:43

    Witam ! Jestem po ślubie 4 lata i nosze nazwisko po mężu jednak chciała bym powrócić do swojego panieńskiego nazwiska Czy jest taka możliwość? Jakie dokumenty powinnam złożyć i gdzie?Proszę o poradę

  • Elwira 2018-10-10 22:51:46

    Czy mozliwa jest zmiana nazwiska po ślubie ? przyjelam nazwisko męża - żałuję tego do dzis. Wstydzę się tego nazwiska zawsze i wszędzie. Według mnie jest obraźliwe zresztą nie tylko ja tak uważam. Już tyle lat się z tym zmagam. Chciałabym bardzo zmienić na swoje panieńskie lub ewentalnie dodać panieńskie. Jak to zrobić , co złożyć proszę o porade.

  • Kasia 2018-10-03 07:32:11

    Przy spisywaniu protokolu małżeńskiego zdecydowałam się że będę nosić imie meza, ale później jednak zmieniłam na nazwisko dwuczłonowe swoje panieńskie I imie meza, Kierownik Urzędu Stanu Cywilnego zgodził się na to, Ale co jeśli chciałabym ponownie powrócić do nazwiska męża i zmienić go po raz drugi. Tak jak podała w protokole przedmalzenskim. I tak używam nazwiska tylko męża, dwuczlonowego używam tylko przy dokumentach. Można to zmienić. Ratunku

  • Alicja Markowska 2018-06-14 10:10:02

    Czy moge wrocic do nazwiska poprzedniego gdyz na codzien uzywam tamtego nazwiska ale jestem po slubie prawie rok jak to zalatwic.

  • olaaa 2015-03-12 16:48:01

    Witam mam pytanie jestem 3 lata poslubie przyjelam nazwisko meza ale obecnie mieszkamy w niemczech i chcielibysmy obydwoje wrocic do nazwiska mojego panienskiego byloby nam owiele lepiej gdzyz moje nazwisko rodowe jest z pochodzenie niemieckie czy moge to zrobic? Jesli taki to co jest mi potrzebne?

  • asia 2015-01-17 11:33:43

    witam ,wyszlam 2 raz za maz ,i zmienilam rowniez nazwisko z bylego na obecnego meza,mam problem poniewaz u mnie zle sie dzieje ,chcialabym powrocic do nazwiska bylego meza,albo zrobic z tego dwu czlonowe bylego i obecngo czy tak mozna????

  • Ola 2014-12-18 11:45:32

    Witam! Po ślubie przyjęłam nazwisko męża zachowując jednocześnie swoje. Do tej pory nie sprawiało mi to problemu że imię + dwa nazwiska były dość długie (imię 7 liter + nazwiska 16!) Problem zaczął się gdy podjęłam decyzję o publikacji swoich prac. Uważam że łatwiej jest zapamiętać jedno nazwisko, chciałabym więc prosić o poradę czy mogę wrócić do nazwiaka panieńskiego?

  • Monika 2014-11-11 09:52:28

    witam, mam taki problem, wyspelnilam przed urzednikiem USC oswiadczenie ze po slubie bede nosic nazwisko meza a teraz chcialabym bardzo nosic dwuczlonowe i mam pytanie czy mozliwa jest zmiana tego oswiadczenia przed slubem? czy juz klamka zapadla? bardzo prosze o szybka odpowiedz

  • nika 2014-01-06 11:37:51

    tez mam problem jak wychodzilam za maz to zostawilam swoje nazwisko i dodalam sobie meza wiec mam dwu czlonowe teraz po 4 latach malzenstwa bardzo bym chciala nosic tylko meza nazwisko bo czuje ze jedna noga jestem dalej z rodzicami a przeciez mam wlasna rodzine. niewiem jak mam napisac podanie do USC. bylam w urzedzie i pani mi tam powiedziala ze to musza byc nie podwazalne powody no i tu mam problem bo wydaje mi sie ze muj powud nie jest na tyle wystarczajacy. nie wiem jak wogule sformulwac te podanie prosze o pomoc.

  • monika 2012-10-19 00:25:59

    mój ojciec jest pozbawiony praw,mam 22 lata i mam obawy do noszenia nazwiska moj ojciec jest kryminalistą całe życie przesiedział w więzieniu babbcia mnie wychowywała co mogę zrobić

  • Aneta 2012-05-15 17:07:33

    Proszę o pomoc. Potrzebuje opinii na temat ustawy o zmianie imion i nazwisk.

  • Kamila 2012-05-05 09:51:44

    Witam ! Jestem po ślubie 4 lata i nosze nazwisko po mężu jednak chciała bym powrócić do swojego panieńskiego nazwiska Czy jest taka możliwość? Jakie dokumenty powinnam złożyć i gdzie?Proszę o poradę

  • Maciek 2012-04-08 15:38:37

    mam takie samo pytanie jak powyżej. Ponieważ moja żona została przy swoim panieńskim i nie wiem czy może teraz zmienić na moje. Proszę o

  • Aneta 2012-02-21 14:31:14

    A w przypadku takiej zmiany nazwiska "po czasie" od slubu czy na podstawie wydanej decyzji administracyjnej dokonywana jest zmiana nazwiska rodowego?

  • Katarzyna 2011-10-18 21:12:46

    Witam. Zawarłam związek małżeński ok 7 miesięcy temu i zostałam przy swoim nazwisku. Teraz doszłam do wniosku, że chce przyjąć męża nazwisko. Czy jest to możliwe?


Potrzebujesz pomocy prawnej?

Zapytaj prawnika