Likwidacja fundacji - opinia prawna
Stan faktyczny
Fundusz założycielski fundacji został ustalony przez fundatora w akcie notarialnym na 5 tys. złotych. W imieniu fundacji zarząd fundacji zaciągał określone zobowiązania finansowe. Niestety środki finansowe fundacji nie wystarczały na pokrycie zobowiązań. Dlatego zarząd dokonał zmian w statucie fundacji wprowadzając możliwość prowadzenia przez fundację działalności gospodarczej. Stosowny wniosek w tej sprawie (w tym wniosek o wpis do rejestru przedsiębiorców) został złożony zgodnie z przepisami do Krajowego Rejestru Sądowego. Niestety KRS nie wydawał przez długi okres decyzji w tej sprawie. W tej sytuacji pogłębiające się zadłużenie i brak wpływów spowodowały trwałą utratę płynności finansowej fundacji. Nie mogąc nadal prowadzić działalności statutowej fundacji przy jednoczesnej trwałej utracie płynności finansowej Zarząd postanowił zlikwidować fundację. Statut fundacji przewiduje możliwość likwidacji fundacji jedynie w sposób określony w ustawie o fundacjach, czyli w przypadku osiągnięcia celów lub wyczerpania się środków finansowych. Statut nie przewiduje szczegółowych procedur likwidacji fundacji. Ponadto Fundacja nie posiada żadnych środków finansowych ani majątku trwałego, a także żadnych źródeł finansowania. Jaką procedurę likwidacji fundacji należy przyjąć? Czy wystarczy złożenie wniosku do KRS czy też możliwe jest ogłoszenie upadłości? Fundacja nie posiada środków finansowych ani majątku trwałego. Co stanie się ze zobowiązaniami fundacji? Czy odpowiedzialność finansową za zobowiązania ponoszą personalnie członkowie zarządu czy fundacja jako osoba prawna? Czy w takiej sytuacji długi te ulegają umorzeniu? Co stanie się gdy wierzyciele podadzą sprawy odzyskania swoich wierzytelności do sądu?
Opinia prawna
Jaka jest procedura zakończenia działalności fundacji?
Z całą pewnością nie może być mowy w tym wypadku o ogłoszeniu upadłości fundacji, gdyż nie jest ona przedsiębiorcą, a tylko w odniesieniu do przedsiębiorcy można mówić o postępowaniu upadłościowym. Jeżeli sąd wpisze zmianę wskazującą, że fundacja może prowadzić działalność gospodarczą, można byłoby wnosić o ogłoszenie upadłości fundacji.
Jednakże jest bardzo prawdopodobne, że sąd oddali wniosek o ogłoszenie upadłości z powodu braku środków na prowadzenie postępowania. Jedyną możliwością w odniesieniu do fundacji, która nie prowadzi działalności gospodarczej może być jej likwidacja. Likwidacja może nastąpić w razie osiągnięcia przez fundację celu, dla którego została ustanowiona lub w razie wyczerpania środków finansowych i majątku fundacji (art. 15 ust.1 ustawy o fundacjach - UF). Art. 15 ust. 3 tejże ustawy wskazuje, iż likwidacja z innych przyczyn może nastąpić jedynie w przypadkach wynikających z przepisów ustawy (takich przypadków jednak nie ma). Oznacza to, że statut nie może przewidywać dodatkowych przypadków likwidacji fundacji.W przedstawionym stanie faktycznym zachodzi przesłanka wyczerpania środków finansowych i majątku fundacji. Dlatego też fundacja podlega obligatoryjnej likwidacji w sposób wskazany w statucie. W przypadku niewykonywania postanowień statutu w przedmiocie likwidacji fundacji w razie wyczerpania środków finansowych i majątku fundacji właściwy minister (w tym wypadku wskazany w statucie Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji) lub wojewoda (właściwy ze względu na siedzibę fundacji) zwraca się do sądu o likwidację fundacji. Zarząd jako organ reprezentujący fundację powinien o takiej potrzebie poinformować ministra lub wojewodę.
Czy członkowie zarządu fundacji odpowiadają za jej zobowiązania?
Jeśli chodzi zaś o zadłużenie fundacji to faktem jest, że ustawa nie przewiduje odpowiedzialności członków władz fundacji za długi fundacji (tak jak to czyni np. kodeks spółek handlowych w odniesieniu do spółek kapitałowych w pewnych wypadkach). Fundacja jest bowiem osobą prawną, która ma odrębny majątek. Jeśli tego majątku nie ma, wierzyciele nie mają niestety możliwości zaspokojenia swych roszczeń względem fundacji. Dług oczywiście nie może ulec umorzeniu, jednakże z przyczyn oczywistych ulegnie on przedawnieniu (okres przedawnienia zależy od rodzaju roszczenia, które przysługuje wierzycielowi względem fundacji - co do zasady jest to 3 lub 10 lat).
Czy postępowanie egzekucyjne zostanie umorzone?
W razie wszczęcia postępowania przed sądem wobec fundacji sąd uwzględni powództwo wierzycieli fundacji. Jednakże w postępowaniu egzekucyjnym okaże się, że wierzytelności nie mogą zostać zaspokojone z powodu braku majątku fundacji. Postępowanie egzekucyjne zostanie zatem umorzone.
Michał Włodarczyk
Radca Prawny
Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne
Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?