Składki emeryta prowadzącego działalność lub będącego pracownikiem – opinia prawna

Stan faktyczny

W przyszłym tygodniu, z początkiem kwietnia, przechodzę na emeryturę. W najbliższą sobotę ustaje mój stosunek pracy – w grudniu zeszłego roku podjąłem pracę, więc miałem dwutygodniowy okres wypowiedzenia. Od kilku lat prowadzę także własną działalność gospodarczą, którą chciałbym kontynuować będąc na emeryturze.  Mam kilka dylematów dotyczących mojej sytuacji. Nie wiem, czy moja emerytura może zostać zawieszona w razie osiągania dochodów, jeśli tak to w jakiej wysokości? Czy muszę odprowadzać składki na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne z tytułu działalności? Ponadto mam propozycję od pracodawcy, by nadal pracować dla niego po przejściu na emeryturę. Jak najlepiej załatwić tę sprawę? Czy podpisać kolejną umowę o pracę? Co wtedy ze składkami? Czy ZUS może odebrać mi emeryturę lub ją zmniejszyć?

Porady prawne

Opinia prawna

Prowadzenie działalności gospodarczej przez emeryta – składki

Zgodnie z art. 9 ust. 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych osoby, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1, 3 i 18a (m.in. pracownik), mające ustalone prawo do emerytury lub renty, podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. Z kolei wg ust. 5 tegoż artykułu osoby, o których mowa w art. 6, niewymienione w ust. 4 (a więc np. przedsiębiorca), mające ustalone prawo do emerytury lub renty, podlegają dobrowolnie ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowemu. Oznacza to, że emeryt prowadzący działalność gospodarczą podlega z tytułu tej działalności dobrowolnemu ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowemu i chorobowemu.

Jeśli emeryt prowadzący działalność gospodarczą będzie dobrowolnie opłacał składki na ubezpieczenie emerytalne i rentowe, to zgodnie z art. 12 ustawy będzie podlegał obowiązkowo  ubezpieczeniu wypadkowemu.

Emeryt prowadzący działalność gospodarczą jest też objęty z obu tytułów (emerytura, działalność gospodarcza) obowiązkowym ubezpieczeniem zdrowotnym (art. 66 ust. 1 pkt 1c i pkt 16 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych).

Pewien wyjątek przewiduje art. 82 ust 8, zgodnie z którym jeśli świadczenie emerytalne lub rentowe nie przekracza miesięcznie kwoty minimalnego wynagrodzenia,  a z działalności gospodarczej emeryt:

  1. uzyskuje dodatkowe przychody z tego tytułu w wysokości nieprzekraczającej miesięcznie 50% kwoty najniższej emerytury lub 

  2. opłaca podatek dochodowy w formie karty podatkowej

- to nie opłaca składki zdrowotnej z tytułu działalności gospodarczej; składka zdrowotna jest opłacana tylko z tytułu pobierania emerytury.

Prowadzenie działalności gospodarczej przez emeryta – zmniejszenie lub zawieszenie wypłaty emerytury

Zgodnie z art. 104 ustawy o rentach i emeryturach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych prawo do emerytury ulega zawieszeniu lub świadczenia te ulegają zmniejszeniu, na zasadach określonych w przepisach tej ustawy (art. 104, 105) w razie osiągania przychodu z tytułu:

  1. zatrudnienia

  2. służby

  3. innej pracy zarobkowej

  4. prowadzenia pozarolniczej działalności

- podlegającej obowiązkowi ubezpieczenia społecznego.

Na podstawie art. 104 ust. 3 i 4 ustawy dotyczy to jednak również emerytów i rencistów osiągających przychód z tytułu działalności wykonywanej za granicą, jak również osób wyłączonych z obowiązku ubezpieczenia społecznego z tytułu ustalenia prawa do emerytury i renty lub wykonujących działalność niepodlegającą obowiązkowemu ubezpieczeniu społecznemu z uwagi na podleganie temu obowiązkowi z innego tytułu.

Z powyższego wynika, że teoretycznie ZUS może zmniejszyć emeryturę lub zawiesić jej wypłatę w stosunku do emeryta-przedsiębiorcy.

Jednakże zgodnie z art. 104 ust. 1a ustawy dla emerytów i rencistów prowadzących pozarolniczą działalność za przychód, od którego zależy zmniejszenie lub zawieszenie emerytury czy renty, przyjmuje się przychód stanowiący podstawę wymiaru składki na ubezpieczenia społeczne w rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych.

Prawo do emerytury ulega zawieszeniu w razie osiągania przychodu w kwocie wyższej niż 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy ostatnio ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego.  W razie osiągania przychodu w kwocie przekraczającej 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy ostatnio ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, nie wyżej jednak niż 130% tej kwoty, świadczenie ulega zmniejszeniu.

Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonych, osób prowadzących pozarolniczą działalność stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 60% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w poprzednim kwartale (w 2009 roku podstawa ta wynosi 1915,80 zł). Przedsiębiorcy na ogół deklarują tę najniższą kwotę, choć oczywiście można zadeklarować także kwotę wyższą.

Umowa o pracę z emerytem – składki

           

Zgodnie z art. 9 ust. 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych osoby mające ustalone prawo do emerytury lub renty i pozostające w stosunku pracy, podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowemu.

Jak wskazuje przepis art. 11 i 12 w/w ustawy pracownicy podlegają też obowiązkowo ubezpieczeniu chorobowemu i wypadkowemu.

W przypadku podjęcia pracy przez emeryta konieczne będzie też opłacanie z tego tytułu składki na ubezpieczenie zdrowotne.

Zgodnie z art. 66 ust. 1 pkt 16 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego podlegają osoby pobierające emeryturę lub rentę. W przypadku gdy ubezpieczony uzyskuje przychody z więcej niż jednego tytułu do objęcia obowiązkiem ubezpieczenia zdrowotnego, składka na ubezpieczenie zdrowotne opłacana jest z każdego z tych tytułów odrębnie, a więc zarówno z emerytury, jak i z umowy o pracę.

Umowa o pracę z emerytem – zmniejszenie lub zawieszenie wypłaty emerytury

Oczywiście może Pan, już jako emeryt, na nową podjąć tę samą pracę, po ustaniu aktualnego stosunku pracy. Jednak, jak już wskazano na początku uzyskiwane w ten sposób zarobki mogą spowodować zmniejszenie lub zawieszenia świadczenia. W przypadku umowy o pracę bierze się bowiem faktycznie uzyskiwany przychód. Ponadto zgodnie z art. 104 ust. 6 ustawy za ten przychód uważa się również kwoty pobranych zasiłków: chorobowego, macierzyńskiego i opiekuńczego oraz wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy, wypłacanego na podstawie przepisów Kodeksu pracy, i kwoty świadczenia rehabilitacyjnego i wyrównawczego, zasiłku wyrównawczego i dodatku wyrównawczego. 

Należy pamiętać, iż od 8 stycznia 2009 roku nie obowiązuje przepis art. 103 ust. 2a ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Świadczeń Socjalnych, stanowiący, iż prawo do emerytury ulega zawieszeniu bez względu na wysokość przychodu uzyskiwanego przez emeryta z tytułu zatrudnienia kontynuowanego bez uprzedniego rozwiązania stosunku pracy z pracodawcą, na rzecz którego wykonywał je bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do emerytury, ustalonym w decyzji organu rentowego. Aktualnie pracownik może więc kontynuować zatrudnienie (ze stosunku pracy) w dniu nabycia prawa do emerytury, a okoliczność zawieszenia prawa bądź zmniejszenia świadczeń będzie zależna od osiąganego przez niego przychodu.


Zespół
e-prawnik.pl

Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne

Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?


Masz inne pytanie do prawnika?

 

Komentarze

  • zbik 2012-03-15 21:22:12

    gdzie emeryci zarabiają ile chcą, bzdura!mają ograniczenia w szkoleniach iitp.o ile nie prowadzą działalności gospodarczej

  • aleksandra 2009-11-18 09:25:32

    co za głupoty, autor nie pisze, że przechodzi na wcześniejszą emeryturę, a emeryci z właściwym wiekiem muszą płacić tylko składkę zdrowotną i nie obowiązują ich żadne progi, mogą zarabiać ile chcą, czyżby tuż przed sierpniem 2009 coś się zmieniło w tym zakresie? Jeśli nie to ja dziękuje za porady tego prawnika


Potrzebujesz pomocy prawnej?

Zapytaj prawnika