Akcje pracownicze a rozwód

Odpowiedź prawnika: Akcje pracownicze a rozwód

Art. 33 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego w sposób wyczerpujący wylicza przedmioty majątkowe wchodzące w skład majątku odrębnego małżonków. Należą do nich:

1) przedmioty majątkowe nabyte przed powstaniem wspólności ustawowej,

2) przedmioty majątkowe nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił,

3) prawa majątkowe wynikające ze wspólności łącznej podlegającej odrębnym przepisom,

4) przedmioty majątkowe służące wyłącznie do zaspokajania osobistych potrzeb jednego z małżonków,

5) prawa niezbywalne, które mogą przysługiwać tylko jednej osobie,

6) przedmioty uzyskane z tytułu odszkodowania za uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia albo z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę; nie dotyczy to jednak renty należnej poszkodowanemu małżonkowi z powodu całkowitej lub częściowej utraty zdolności do pracy zarobkowej albo z powodu zwiększenia się jego potrzeb lub zmniejszenia widoków powodzenia na przyszłość,

7) wierzytelności z tytułu wynagrodzenia za pracę lub z tytułu innej działalności zarobkowej jednego z małżonków,

8) przedmioty majątkowe uzyskane z tytułu nagrody za osobiste osiągnięcia jednego z małżonków,

9) prawa autorskie i prawa pokrewne, prawa własności przemysłowej oraz inne prawa twórcy,

10) przedmioty majątkowe nabyte w zamian za składniki majątku osobistego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.

Wszystkie inne przedmioty wchodzą w skład majątku wspólnego małżonków. Stąd akcje pracownicze nabyte w czasie trwania małżeństwa (czyli ustroju wspólności ustawowej) wejdą w skład majątku wspólnego małżonków. Przyjmuje się przy tym, iż jeżeli określone świadczenie nie daje się przyporządkować któremukolwiek z elementów majątku osobistego małżonków, o których mowa a art. 33 kro, element ten wchodzi do majątku wspólnego małżonków. Powyższe uwagi nie dotyczą rzecz jasna sytuacji, w której małżonkowie zawarli majątkową umowę małżeńską. Ponieważ umowa majątkowa małżeńska wprowadzająca ustrój rozdzielności majątkowej została zawarta w 2009 r., to dopiero od tego roku zniesiona została wspólność ustawowa.

Należy przy tym zastrzec, że jeżeli przedmiotowe akcje zostały nabyte w drodze darowizny, to w myśl przytoczonego art. 33 pkt 2 k.r.o. wchodzą do majątku osobistego. Przeniesienia własności akcji pracowniczych na pracownika nie należy uznawać za darowiznę, lecz tak jak to stanowi ustawa o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych - za nieodpłatne zbycie.

Wątpliwości w tym zakresie nie pozostawia uchwała Sądu Najwyższego z dnia 11 września 2003 r. (sygn. III CZP 52/2003). W uzasadnieniu sędziowie stwierdzili, że „Jeżeli umowę nieodpłatnego nabycia akcji zawarł pracownik pozostający w ustawowej wspólności majątkowej małżeńskiej, nabyte przez niego akcje wchodzą, zgodnie z art. 31 i 32 kro - mimo że małżonek nabywcy nie staje się stroną tej umowy ani wspólnikiem spółki akcyjnej - w skład majątku wspólnego. Nieodpłatnego nabycia akcji przez pracownika pozostającego w ustawowej wspólności majątkowej nie dotyczy bowiem żaden z wyjątków zastrzeżonych w art. 33 pkt 2-10 kro. Sąd zaznaczył ponadto, że za prawa niezbywalne, o których mowa w art. 33 pkt. 5 kro nie można uznawać praw jedynie czasowo niezbywalnych, jakimi są akcje pracownicze. O przynależności zaś do majątku wspólnego określonego prawa, co do którego nie występuje żaden z wyjątków zastrzeżonych w art. 33 pkt 2 - 10 kro, rozstrzyga jedynie porównanie chwili nabycia tego prawa z czasem pozostawania nabywcy (nabywców) we wspólności ustawowej".

Podsumowując, akcje które zostały nabyte przez Pana żonę wchodziły w skład majątku wspólnego. Zatem może Pan domagać się podziału posiadanych akcji. Małżonkowie sami mogą dokonać podziału majątku przed orzeczeniem rozwodu, albo złożyć stosowny wniosek w pozwie rozwodowym. Warto jednak pamiętać, że sąd dokona podziału majątku wspólnego, jeżeli jego przeprowadzenie nie spowoduje nadmiernej zwłoki w postępowaniu rozwodowym.