Apelacja w prawie karnym

Odpowiedź prawnika: Apelacja w prawie karnym

Od wyroku sądu karnego pierwszej instancji służy apelacja do sądu wyższego rzędu (art. 444 Kodeksu postępowania karnego). Możliwość jej złożenia ograniczona jest terminem 14 dni od daty doręczenia wyroku z uzasadnieniem (art. 445). W tym terminie można złożyć kilka pism – apelacji zawierających zarzuty, ale wszystkie zostaną rozpatrzone na jednej rozprawie odwoławczej. Apelacja złożona po terminie nie zostanie przez sąd przyjęta (art. 429 § 1 Kpk). Sąd drugiej instancji może: albo utrzymać wyrok w mocy, albo zmienić go merytorycznie, albo uchylić i zwrócić sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania. Co do zasady sąd rozpoznaje tylko zarzuty podniesione w apelacji. Z urzędu bierze pod uwagę tylko rażące błędy w postępowaniu, szczegółowo określone w art. 439 § 1 Kpk takie jak np. gdy orzekł niewłaściwy sąd lub w niewłaściwym składzie, oskarżony nie miał obrońcy w sytuacji, gdy obecność obrońcy była obowiązkowa i in. – wtedy wyrok podlega uchyleniu i sprawa toczy się od nowa w sądzie pierwszej instancji. Strona może podnieść w apelacji zarzuty dotyczące zarówno błędów w postępowaniu, błędu w ustaleniach faktycznych (tj. dotyczących przebiegu zdarzenia), błędu w zastosowaniu przepisów karnych (np. błędna kwalifikacja czynu) lub zbyt surowej kary (art. 438 Kpk). Sąd wydaje odpowiednie orzeczenie w zależności od rodzaju podniesionego błędu. Jeżeli może samodzielnie usunąć uchybienie (np. poprzez przeprowadzenie pojedynczego dowodu lub zmianę kwalifikacji lub wysokości kary), to jedynie zmienia wyrok. Jeżeli błąd rzutował na całość postępowania, konieczne jest uchylenie wyroku i ponowne rozpatrzenie sprawy. Jeśli natomiast sąd uzna zarzuty apelacji za bezzasadne – utrzyma wyrok w mocy. Od wyroku sądu odwoławczego kasacja służy jedynie w sytuacjach określonych w art. 523 Kpk. Sąd po ogłoszeniu wyroku poucza, czy w sprawie przysługuje kasacja.

Nie sposób podać bez znajomości akt sprawy, jakie zarzuty należy podnieść w apelacji, aby sąd uchylił wyrok i skierował sprawę do ponownego rozpoznania. Muszą to być na pewno konkretne błędy, mające oparcie w przepisach prawa, lub wynikające z niewłaściwej oceny dowodów przez sąd. Jeżeli sprawa „wróci” do pierwszej instancji, to po wydaniu wyroku znowu służy apelacja do sądu wyższego rzędu.