Niniejsza opinia prawna zawiera analizę sytuacji oraz wskazanie odpowiedzi na zadane pytania w oparciu o przepisy ustawy z dnia 21 kwietnia 2005 roku o opłatach abonamentowych (tekst jednolity: Dz. U. 2014 r. poz. 1204, dalej u.o.a.), poglądy doktryny oraz aktualne orzecznictwo sądów polskich.

Kwestie związane z abonamentem RTV regulują przepisy u.o.a. Zgodnie z jej art. 2, opłaty abonamentowe pobiera się za używanie odbiorników radiofonicznych oraz telewizyjnych. Domniemywa się, że osoba, która posiada odbiornik radiofoniczny lub telewizyjny w stanie umożliwiającym natychmiastowy odbiór programu, używa tego odbiornika. Według art. 2 ust. 3 u.o.a., obowiązek uiszczania opłaty abonamentowej powstaje z pierwszym dniem miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano rejestracji odbiornika radiofonicznego lub telewizyjnego.

Zgodnie z powyższym, przesłanką warunkującą pobieranie opłat za abonament nie jest zawarcie jakiejkolwiek umowy z Telewizją Polską lub innym podmiotem, lecz sam fakt rejestracji odbiornika. Na mocy ustawy przez czas, w którym odbiornik był zarejestrowany, właściwy podmiot co do zasady mógł naliczać opłaty abonamentowe. Artykuł 7 ust. 1 u.o.a. stanowi, że kontrolę wykonywania obowiązku rejestracji odbiorników radiofonicznych i telewizyjnych oraz obowiązku uiszczania opłaty abonamentowej prowadzi operator wyznaczony w rozumieniu ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. – Prawo pocztowe. Operatorem tym jest Poczta Polska. Natomiast według ust. 5 u.o.a. uprawnionymi do żądania wykonania w drodze egzekucji administracyjnej obowiązków określonych w ust. 1 są kierownicy jednostek operatora wyznaczonego, czyli kierownicy jednostek Poczty Polskiej. Wskazanego przepisu dotyczył wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 16 marca 2010 roku, sygn. akt: K 24/08, w którym m.in. uznano, że ściąganie opłat administracyjnych w drodze egzekucji administracyjnej nie jest niezgodne z konstytucją. Wobec tego, ściąganie należności z tytułu abonamentu może następować w tej drodze, zaś organem uprawnionym do stosowania wszystkich środków egzekucyjnych w egzekucji administracyjnej należności pieniężnych jest naczelnik urzędu skarbowego. Oznacza to, że Urząd Skarbowy może być zaangażowany w ściąganie należności. Wskazujemy przy tym, że na podstawie Rozporządzenia Ministra Transportu z dnia 25 września 2007 roku w sprawie warunków i trybu rejestracji odbiorników radiofonicznych i telewizyjnych, dotychczasowe dowody zarejestrowania odbiorników w formie imiennej książeczki opłaty abonamentowej za używanie odbiorników stanowią dowód zarejestrowania odbiorników nie dłużej niż przez okres dwunastu miesięcy od dnia wejścia w życie rozporządzenia. Operator publiczny w terminie dwunastu miesięcy od dnia wejścia w życie rozporządzenia z urzędu nadaje posiadaczom imiennych książeczek, o których mowa w ust. 1, indywidualny numer identyfikacyjny. O nadaniu numeru operator publiczny powiadamia użytkownika, przesyłając zawiadomienie określone w załączniku nr 2 do rozporządzenia. Brak przesłanego powiadomienia jest równoznaczny z sytuacją braku rejestracji odbiornika, w związku z czym nie jest możliwe zgodne z prawem naliczanie opłat abonamentowych za ten okres.