Dysponowanie służebością na cele budowlane

Odpowiedź prawnika: Dysponowanie służebością na cele budowlane

Teoretycznie dopuszczalne są obie możliwości, tzn. bądź ustanowienie służebności przesyłu, bądź też ustanowienia służebności gruntowej w drodze analogicznego zastosowania przepisów o ustanowieniu drogi koniecznej (art. 145 kodeksu cywilnego).

W tym przypadku jednak odwołanie się do przepisów o ustanowieniu służebności przesyłu może budzić wątpliwości, ze względu na to, iż same instalacje na terenie nieruchomości, która ma zostać obciążona, mają być wykonane przez Pana, nie zaś przez dostawcę mediów. Zakładamy zatem, iż to Pan a nie dostawca mediów miałby wnieść do sądu wniosek o ustanowienie na Pana rzecz służebności przesyłu.

Taki wniosek może zostać przez sąd odrzucony, ze względu na to, iż art. 305 ze znaczkiem jeden kodeksu cywilnego mówi wprost o „przedsiębiorcy który zamierza wybudować lub którego własność stanowią urządzenia, o których mowa w art. 49 § 1, (przesyłowe)", co wskazuje na to, iż podmiotem czynnie legitymowanym w takiej sprawie jest przedsiębiorstwo zajmujące się dostawą mediów, które ma wykonać (i którego własnością staną się) przyłącza do własnych linii (energetycznych, wodnych itp), nie zaś inny podmiot (choćby był właścicielem nieruchomości, która ma zostać podłączona do tych mediów).

Z drugiej strony, w orzecznictwie i literaturze prawniczej dopuszcza się odpowiednie stosowanie przepisów o ustanowieniu drogi koniecznej do przeprowadzenia linii energetycznych, rur wodociągowych itp. na terenie nieruchomości sąsiedniej, w przypadku nieruchomości, które nie mają dostępu do tych mediów. Odwołując się do tych przepisów mógłby Pan (a nie dostawca mediów) złożyć do sądu jeden wniosek obejmujący zarówno żądanie ustanowienia drogi koniecznej biegnącej przez nieruchomość sąsiednią, jak i ustanowienia służebności gruntowej umożliwiającej przeprowadzenie przyłączy do mediów przez tą nieruchomość (na podstawie analogicznie stosowanego art. 145 kc). Należy jednak podkreślić, iż dla ustanowienia takiej służebności gruntowej muszą być spełnione przesłanki wymagane dla drogi koniecznej (a zatem brak odpowiedniego dostępu do mediów, uwzględnienie interesu społeczno-gospodarczego, jak najmniejsze obciążenie gruntu sąsiedniego - więcej na ten temat w artykule: Jak uregulować stosunku z sąsiadami). Nadto z ustanowieniem takiej służebności wiązac się będzie obowiązek uiszczenia opdowiedniego wynagrodzenia na rzecz właściciela nieruchomości sąsiedniej.

Jeśli chodzi o uprawnienie do dysponowania nieruchomością w celach budowlanych (które należy dołączyć do zgłoszenia budowy przyłączy składanego do organu właściwego), to może wynikać ono z orzeczenia sądowego ustanawiającego służebność gruntową umożliwiającą przeprowadzenie takich przyłączy przez grunt sąsiedni (w przypadku gdyby takie uprawnienie z niego nie wynikało, to orzeczenie pozostało by martwe, gdyż nie można by było zrealizować wynikającej z niej służebności).