Granice własnościowego prawa do lokalu

Odpowiedź prawnika: Granice własnościowego prawa do lokalu

Odpowiedź na powyższe pytanie należy rozpocząć od określenia, czym jest i jakie ma znaczenie określenie powierzchni użytkowej lokalu. W tym celu należy odwołać się do przepisów ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r.  o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego. Ustawa o spółdzielniach mieszkaniowych, która ma co do zasady zastosowanie do praw spółdzielczych, w tym własnościowy, nie zawiera definicji powierzchni użytkowej, zatem przyjmuje się, iż należy korzystać z definicji zawartych w ustawie o ochronie lokatorów.

W rozumieniu tego aktu przez pojęcie „lokal” należy rozumieć lokal służący do zaspokajania potrzeb mieszkaniowych, a także lokal będący pracownią służącą twórcy do prowadzenia działalności w dziedzinie kultury i sztuki; nie jest w rozumieniu ustawy lokalem pomieszczenie przeznaczone do krótkotrwałego pobytu osób, w szczególności znajdujące się w budynkach internatów, burs, pensjonatów, hoteli, domów wypoczynkowych lub w innych budynkach służących do celów turystycznych lub wypoczynkowych.

Natomiast powierzchnia użytkowa lokalu to powierzchnia wszystkich pomieszczeń znajdujących się w lokalu, a w szczególności pokoi, kuchni, spiżarni, przedpokoi, alków, holi, korytarzy, łazienek oraz innych pomieszczeń służących mieszkalnym i gospodarczym potrzebom lokatora, bez względu na ich przeznaczenie i sposób używania; za powierzchnię użytkową lokalu nie uważa się powierzchni balkonów, tarasów i loggii, antresoli, szaf i schowków w ścianach, pralni, suszarni, wózkowni, strychów, piwnic i komórek przeznaczonych do przechowywania opału.

Jest to punkt wyjściowy dla odpowiedzi. Balkon jest wyłączony z powierzchni użytkowej Pani lokalu (do którego przysługuje Pani prawo spółdzielcze własnościowe) i jego właścicielem pozostaje spółdzielnia. Pani prawo do mieszkania bowiem – pomimo, że bardzo podobne do samej własności i prawie tak samo silnie chronione – pozostaje tzw. ograniczonym prawem rzeczowym, czyli prawem na rzeczy cudzej (tu rzeczy spółdzielni). Stąd co do zasady należy uznać, iż spółdzielnia ma pełne, nieograniczone prawo do działania, tu remontowania, balkonu.

Inną kwestią jest to, iż remontowanie przez spółdzielnię elewacji oraz balkonów nie może wpływać na swobodne i niezkłócone korzystanie z Pani prawa do mieszkania. Nie tylko względy grzecznościowe, ale także zasady wynikające z przepisów narzucają konieczność dokonywania jakiś uzgodnień pomiędzy dwoma podmiotami sąsiadującymi ze sobą.

Co do terakoty natomiast, to w świetle prawa poczyniła Pani tzw. nakłady na rzecz cudzą. I tak należałoby się odwołać do przepisów kodeksu cywilnego, konkretnie do artykułu 226 samoistny posiadacz w dobrej wierze może żądać zwrotu nakładów koniecznych o tyle, o ile nie mają pokrycia w korzyściach, które uzyskał z rzeczy. Zwrotu innych nakładów może żądać o tyle, o ile zwiększają wartość rzeczy w chwili jej wydania właścicielowi. Jednakże gdy nakłady zostały dokonane po chwili, w której samoistny posiadacz w dobrej wierze dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy, może on żądać zwrotu jedynie nakładów koniecznych.

Nakładami są wydatki poniesione na rzecz, do których nie należy na przykład cena nabycia. Zależnie od rodzaju, charakteru i celu tych wydatków rozróżnia się nakłady konieczne, użyteczne i zbytkowne. Koniecznymi są wydatki niezbędne do utrzymania rzeczy w należytym stanie, umożliwiającym normalne korzystanie z niej. Są to remonty i naprawy, konserwacja, wymiana starych drzew w sadzie na młode, zasiewy, utrzymanie inwentarza żywego, podatki, opłaty, składki na ubezpieczenia. Nakładami użytecznymi są inne nakłady przeznaczone na ulepszenie rzeczy, mające na celu nadanie jej właściwości podnoszącej jej funkcjonalność albo odpowiadające upodobaniom posiadacza, np. wymiana podłóg z desek na dębowy parkiet. Jeżeli nakłady użyteczne służą celom luksusu (zbytku), a przy tym koszt ich dokonania jest znaczny, są to już nakłady zbytkowne. Kryterium zaliczenia nakładów do określonej kategorii jest zmienne, w zależności od rodzaju i przeznaczenia rzeczy oraz stale zwiększających się wymagań nauki i techniki.