Immisje niematerialne

Odpowiedź prawnika: Immisje niematerialne

Należy zauważyć, iż zgodnie z art. 140 Kodeksu cywilnego, w granicach określonych przez ustawy i zasady współżycia społecznego właściciel może, z wyłączeniem innych osób, korzystać z rzeczy zgodnie ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem swego prawa, w szczególności może pobierać pożytki i inne dochody z rzeczy. W tych samych granicach może rozporządzać rzeczą. Z powyżej przytoczonego przepisu wynika szereg uprawnień właściciela – prawo do używania rzeczy, rozporządzania nią etc. Ponadto z powyższego przepisu wynika jednocześnie zakaz skierowany do innych osób, które powinny zaniechać bezprawnych działań naruszających prawo własności przysługujące danej jednostce. Przykładem powyższego zobowiązania negatywnego jest zakaz immisji określony w art. 144 k.c. Zgodnie z tym przepisem właściciel nieruchomości powinien przy wykonywaniu swego prawa powstrzymywać się od działań, które by zakłócały korzystanie z nieruchomości sąsiednich ponad przeciętną miarę, wynikającą ze społeczno-gospodarczego przeznaczenia nieruchomości i stosunków miejscowych. W doktrynie wyróżnia się przy tym dwie kategorie immisji – immisje materialne i niematerialne. Jak wyjaśnia S. Rudnicki, immisje niematerialne „polegają na różnorakim negatywnym oddziaływaniu na psychikę właścicieli lub innych osób na nieruchomościach sąsiednich. Do problemów spornych należy odpowiedź na pytanie, czy art. 144 obejmuje także immisje niematerialne. Przychylam się do poglądu, że przepis ten ma na celu uregulowanie stosunków sąsiedzkich wynikających z własności nieruchomości i chroni wynikające z tego prawa korzystanie z nieruchomości w sposób nieprzekraczający przeciętnej miary, określonej przez społeczno-gospodarcze przeznaczenie nieruchomości i stosunki miejscowe. Treścią tego przepisu jest ograniczenie właściciela w sposobie korzystania z prawa majątkowego, jakim jest własność; oddziaływanie na psychikę innych osób jest tylko luźno związane z własnością nieruchomości wyjściowej, podobnie jak np. urządzanie na niej niedozwolonych gier hazardowych albo prowadzenie działalności przestępczej, jak wyrób narkotyków albo innych środków odurzających. Tego rodzaju immisje niematerialne, oddziałujące na psychikę człowieka, nie wynikają bezpośrednio z wykonywania uprawnień właścicielskich właściciela nieruchomości. Dlatego należy, jak się wydaje, podzielić zapatrywanie, że dyspozycja art. 144 nie obejmuje immisji niematerialnych”.