Jeśli współwłaściciele nie chcą podziału

Odpowiedź prawnika: Jeśli współwłaściciele nie chcą podziału

Współwłasność co do zasady ma charakter przejściowy. Z tego też względu każdy ze współwłaścicieli ma prawo żądać jej zniesienia, w każdym momencie, chyba że taka możliwość została wyłączona przez czynność prawną (jednak wyłączenie takiej możliwości nie może nastąpić na czas dłuższy niż 5 lat). Zgodnie z poglądami doktryny prawo do zniesienia współwłasności ma tak podstawowy charakter, że współwłaściciel nie może być go pozbawiony na podstawie art. 5 Kodeksu cywilnego ze względu na sprzeciw lub interes innego współwłaściciela (S. Rudnicki, Komentarz do kodeksu cywilnego. Księga druga. Własność i inne prawa rzeczowe, Wyd. LexisNexis, Warszawa 2009, s.560). Zniesienie współwłasności może nastąpić poprzez zawarcie umowy lub w drodze postępowania sądowego. Z podanego opisu wynika, że podjęte zostały kroki w celu sądowego zniesienia współwłasności. Sąd w trakcie sprawy o zniesienie współwłasności podejmuje starania o to aby współwłaściciele ustalili warunki zgodnego podziału. Jeżeli takie zasady zostaną ustalone i wszyscy ze współwłaścicieli złożą zgodny wniosek co do sposobu zniesienia współwłasności wówczas sąd dokona podziału biorąc pod uwagę wartość udziałów przysługujących poszczególnym współwłaścicielom. Sprzeczność podziału współwłasności może opierać się wyłącznie bądź na przepisach prawa (np. zakaz podziału może wynikać z ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym z 27 III 2003 r., lub wynikać z natury przedmiotu współwłasności np. budynku, który nie da się podzielić w ten sposób aby powstały w wyniku podziału odrębne budynki oddzielone od siebie płaszczyzną (Wytyczne Sądu Najwyższego z dn. 15 grudnia 1969 r.; sygn. III CZP 12/69)) lub sprzecznością ze społeczno - gospodarczym przeznaczeniu rzeczy, gdyby podział pociągał za sobą istotna zmianę rzeczy lub znaczne zmniejszenie jej wartości. Jeżeli nie jest możliwy zgodny podział współwłasności sąd, jeżeli zachodzą warunki do dokonania podziału, dokona go zgodnie z wartością udziałów przysługujących każdemu ze współwłaścicieli.

Ogólną zasadą postępowania nieprocesowego w jakim mieszczą się również sprawy o zniesienie współwłasności jest dążenie sądu aby w toczącej się sprawie wzięły udział wszystkie osoby zainteresowane. Dlatego sąd wezwie pozostałych współwłaścicieli do udziału w toczącym się postępowaniu i będą oni mieli prawo przystąpić do sprawy w charakterze uczestników. Samo wezwanie sądu do wzięcia udziału w sprawie powoduje, że zainteresowany staje się jej uczestnikiem (art.510 § 2 zdanie 2 Kodeks postępowania cywilnego). Ponadto przepisy procedury cywilnej stanowią, że nieobecność uczestników na rozprawie nie tamuje rozpoznania sprawy. W razie niestawiennictwa uczestników sąd pomimo tego przeprowadzi postępowanie dowodowe i wyda postanowienie. Ma jedynie obowiązek powiadomić wszystkich uczestników o terminie i miejscu posiedzenia.