Koszty sądowe w sprawie gospodarczej

Odpowiedź prawnika: Koszty sądowe w sprawie gospodarczej

Zasadą jest, że strona jest obowiązana ponosić swoje koszty procesu, przy czym strona przegrywająca na żądanie przeciwnika jest obowiązana, zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu, pokryć także jego koszty procesu, tj. koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony. Sąd może jednak w inny sposób rozdzielić koszty, kierując się np. zasadą słuszności i w przypadkach szczególnie uzasadnionych może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami. Ponadto niezależnie od wyniku sprawy sąd może włożyć na stronę obowiązek zwrotu kosztów, wywołanych jej niesumiennym lub oczywiście niewłaściwym postępowaniem. Zwrot kosztów należy się pozwanemu pomimo uwzględnienia powództwa, jeżeli nie dał powodu do wytoczenia sprawy i uznał przy pierwszej czynności procesowej żądanie pozwu. Z reguły tą pierwszą czynnością jest odpowiedź na pozew (obligatoryjna w sprawach gospodarczych). Przyjmuje się, że pozwany nie daje powodu do wytoczenia sprawy, jeżeli jego postępowanie i postawa wobec roszczenia strony powodowej oceniona zgodnie z doświadczeniem życiowym usprawiedliwiają wniosek, że strona powodowa uzyskałaby zaspokojenie roszczenia bez wytoczenia powództwa. Jednakże w powyższej sytuacji, gdy nie został uznany nakaz zapłaty, jest wątpliwe, czy sąd uzna, że zaspokojenie roszczeń powoda mogłoby nastąpić bez wytoczenia procesu. Zatem w przypadku przegranej pozwanego w opisanej sytuacji istnieje wysokie prawdopodobieństwo, że to on zostanie obciążony kosztami procesu.

W sprawach gospodarczych możliwe jest skorzystanie z mediatora sądowego. Sąd może skierować sprawę do mediacji aż do zamknięcia pierwszego posiedzenia wyznaczonego na rozprawę, a potem tylko na zgodny wniosek stron, jednakże mediator ma prawo do wynagrodzenia i zwrotu wydatków związanych z przeprowadzeniem mediacji, chyba że wyraził zgodę na prowadzenie mediacji bez wynagrodzenia. Wynagrodzenie i zwrot wydatków obciążają strony. Koszty mediacji prowadzonej na skutek skierowania przez sąd i zakończonej ugodą znoszą się wzajemnie, tj. każda ze stron pozostaje przy swoich kosztach.

W sprawach gospodarczych możliwe jest także zawarcie ugody przed sądem. Przewodniczący ma nawet obowiązek skłaniać strony do pojednania, zwłaszcza na pierwszym posiedzeniu po wyjaśnieniu stanowiska stron. Jeżeli strony nie postanowiły inaczej, koszty procesu, w którym zawarto ugodę, znosi się wzajemnie.

W każdym momencie procesu pozwany może uznać powództwo. W sprawach gospodarczych, jeżeli uznanie powództwa nastąpi prze rozpoczęciem pierwszej rozprawy, możliwe jest wydanie wyroku na posiedzeniu niejawnym.