Likwidacja stanowiska a urlop wychowawczy

Odpowiedź prawnika: Likwidacja stanowiska a urlop wychowawczy

Zgodnie z art. 186[1] kodeksu pracy pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę w okresie od dnia złożenia przez pracownika wniosku o udzielenie urlopu wychowawczego do dnia zakończenia tego urlopu. Rozwiązanie przez pracodawcę umowy w tym czasie jest dopuszczalne tylko w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy, a także gdy zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika. 

Po zakończeniu urlopu wychowawczego pracodawca dopuszcza pracownika do pracy na dotychczasowym stanowisku, a jeżeli nie jest to możliwe, na stanowisku równorzędnym z zajmowanym przed rozpoczęciem urlopu lub na innym stanowisku odpowiadającym jego kwalifikacjom zawodowym, za wynagrodzeniem nie niższym od wynagrodzenia za pracę przysługującego pracownikowi w dniu podjęcia pracy na stanowisku zajmowanym przed tym urlopem (art. 186[4] kp). 

Jeśli i takiej możliwości, w postaci stanowiska równorzędnego czy innego odpowiadającego kwalifikacjom, należy rozważyć możliwość wypowiedzenia pracownicy umowy o pracę np. z powodu likwidacji stanowiska, czyli z powodu nie dotyczącego pracownika. Zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 30 grudnia 1985 r., III PZP 50/85, OSNCP 1986/7-8 poz. 118 art. 186[4]kodeksu pracy nie stoi na przeszkodzie wypowiedzeniu warunków pracy i płacy pracownicy po zakończeniu przez nią urlopu wychowawczego, jeżeli istnieje uzasadniona przyczyna wypowiedzenia.

Uchwała powyższa została podjęta w odpowiedzi na zapytanie:

"Czy bezskuteczne jest w rozumieniu art. 46 kp wypowiedzenie zmieniające dotychczasowe warunki pracy i płacy pracownicy po powrocie z urlopu wychowawczego w sytuacji, gdy w zakładzie brak jest stanowiska z wynagrodzeniem nie niższym od pobieranego przez nią przed tym urlopem, a zatrudnienie jej na stanowisku dotychczasowym jest niemożliwe wskutek niewyrażenia zgody pozostałych pracowników na wspólną materialną odpowiedzialność?"

Wydaje się więc, iż pracownica może się spotkać z wypowiedzeniem umowy o pracę. Możliwe jest także, że pracodawca nie wypowie umowy o pracę, lecz warunki pracy lub płacy, tj. zaproponuje pracownicy stanowisko nierównorzędne i niezgodne z jej kwalifikacjami lub za niższą pensję niż przed urlopem wychowawczym. Także to wypowiedzenie musi być uzasadnione.  

Ponadto, jeśli pracodawca zatrudnia co najmniej 20 osób, to w razie wypowiedzenia umowy o pracę z powodu likwidacji stanowiska, pracownicy powinna być wypłacona odprawa w wysokości wskazanej w artykule Co nieco o ustawie dotyczącej zwolnień grupowych, czyli o ustawie o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników od 1 stycznia 2004 r.