Pytanie klienta:
""Czy ustawa z dnia 21 czerwca 2001 "o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu Cywilnego" jest aktem prawnym, którego muszą przestrzegać również Spółdzielnie mieszkaniowe? Problem polega na tym, że Spółdzielnia mieszkaniowa zawarła z lokatorem umowę najmu, informując go przed zawarciem umowy, że przydziela lokatorowi "mieszkanie zastępcze". Jednocześnie przydzielając " mieszkanie zastępcze" pobrała kaucję w wysokości 12-krotności czynszu obowiązującego w dniu zawarcia umowy. Przydzielone mieszkanie zastępcze nie spełnia parametrów określonych w przywołanej ustawie, w której zapis art. 2 punkt 6 mówi, że mieszkanie zamienne powinno mieć przynajmniej 10 m kwadratowych na osobę. Zarówno stan techniczny jak i metraż przydzielonego mieszkania spełniają warunki lokalu socjalnego. Ponadto art. 6 punkt 2 ustawy mówi, że kaucji nie pobiera się od lokalu zamiennego i lokalu socjalnego. Spółdzielnia na tak postawione wątpliwości lokatora odpowiada, że jest samodzielnym tworem i nie obowiązują jej żadne zapisy z ustawy o ochronie prawa lokatora, ponieważ ma swój wewnętrzny status, który nie musi być tworzony w oparciu o żadną ustawę. Ponadto spółdzielnia twierdzi, że nie posiada w swoich zasobach lokali zastępczych ani socjalnych a to, że tak określono w piśmie informującym o przydziale lokalu jest przypadkiem. Nadmieniam, że lokator o którego chodzi otrzymał od spółdzielni na zasadach umowy najmu "lokal zastępczy" po wyroku sądu orzekającego eksmisję z zajmowanego dotychczas mieszkania. W wyroku sąd orzekł prawo do lokalu socjalnego. Eksmisja dotyczy lokalu, który lokator zajmował na zasadzie członkostwa spółdzielni. Eksmisja została orzeczona przez sąd na skutek zaległości czynszowych, ponieważ lokator stracił prace i przez rok nie opłacał czynszu. Mieszkanie, które lokator zajmował należało do spółdzielni, w której lokator był członkiem i która to spółdzielnia wystąpiła do sądu o eksmisję. Także mieszkanie, które lokatorowi zostało przydzielone jako "lokal zastępczy" należy do zasobów tejże spółdzielni. Eksmisja nie odbyła się, ponieważ lokator po otrzymaniu pisma z terminem opuszczenia mieszkania pod groźbą eksmisji komorniczej wyprowadził się do wskazanego "lokalu zastępczego" w określonym przez spółdzielnię terminie. Lokal określany przez spółdzielnię jako lokal zastępczy nie spełnia parametrów takiego lokalu (10 m kw na osobę, zły stan techniczny potwierdzony protokołem odbioru lokalu). W umowie najmu tego lokalu widnieje zapis o pobraniu kaucji za ten lokal.""
Odpowiedź prawnika:
Pojęcie lokalu zastępczego funkcjonuje obecnie pod inną nazwą – lokalu zamiennego. Rzeczywiście przy zawieraniu umowy najmu takiego lokalu nie pobiera się kaucji i musi ono spełniać określone wymogi. Jednakże uprawnienie do lokalu zamiennego jest związane przede wszystkim z wypowiedzeniem umowy najmu (lub innej uprawniającej do odpłatnego zajmowania lokalu) i często jest przesłanką umożliwiająca wypowiedzenie we wcześniejszym, niż 3-letni, terminie. W przedstawionej sytuacji wydaje się, iż lokator dobrowolnie wykonał wyrok zasądzający jego eksmisję. Niestety nie można uznać, iż wynajmowany obecnie lokal w rzeczywistości nie jest lokalem zamiennym (zastępczym).