Małoletnia matka

Odpowiedź prawnika: Małoletnia matka

Zgodnie z art. 77 kro, jeżeli dziecko jest małoletnie, do jego uznania potrzebna jest zgoda matki. Jeżeli matka nie żyje albo jeżeli nie przysługuje jej władza rodzicielska, albo jeżeli porozumienie się z matką napotyka trudne do przezwyciężenia przeszkody, zamiast jej zgody potrzebna jest zgoda ustawowego przedstawiciela dziecka. Do uznania dziecka poczętego potrzebna jest zgoda matki. Niestety poglądy co do tego, czy małoletnia matka może wyrazić zgodę na uznanie dziecka poczętego, są sprzeczne. Naszym zdaniem zgody takiej (dot. dziecka nie narodzonego)nie może udzielić matka nie mająca zdolności do czynności prawnych (np. poniżej 13 roku życia), ale może ta, której zdolność do czynności prawnych jest ograniczona (np. 17 lat).

Proszę zwrócić uwagę, że do uznania dziecka już narodzonego potrzebna jest zamiast zgody matki, zgoda przedstawiciela ustawowego dziecka, a nie zgoda przedstawiciela ustawowego małoletniej matki.  

Można też dla dziecka poczętego ustanowić kuratora; to nie ma znaczenia z punktu widzenia uznania dziecka, ale może się okazać potrzebne w innych sytuacjach. Zgodnie z art. 182 kro dla dziecka poczętego, lecz jeszcze nie urodzonego, ustanawia się kuratora, jeżeli jest to potrzebne do strzeżenia przyszłych praw dziecka. Kuratela ustaje z chwilą urodzenia się dziecka. Chodzi tu jednak o takie sytuacje, gdy np. dziecko to dziedziczy majątek i należy zabezpieczyć jego interesy. Jeśli nie ma takiej potrzeby, można ograniczyć się do ustanowienia przedstawiciela ustawowego dla tego dziecka, tj. gdy się ono urodzi.  

Sprawę wypisania noworodka ze szpitala regulują przepisy ustawy o zakładach opieki zdrowotnej. Zgodnie z art. 22 i 23 ustawy wypisanie ze szpitala, jeżeli przepisy szczególne nie stanowią inaczej, następuje:  

• gdy stan zdrowia nie wymaga dalszego leczenia w szpitalu; 

• na żądanie osoby przebywającej w szpitalu lub jej przedstawiciela ustawowego; 

• gdy osoba przebywająca w szpitalu w sposób rażący narusza regulamin porządkowy, a nie zachodzi obawa, że odmowa lub zaprzestanie udzielania świadczeń może spowodować bezpośrednie niebezpieczeństwo dla jej życia lub zdrowia albo życia lub zdrowia innych osób.   

Jeżeli przedstawiciel ustawowy żąda wypisania ze szpitala osoby, której stan zdrowia wymaga leczenia w szpitalu, kierownik zakładu opieki zdrowotnej lub lekarz przez niego upoważniony może odmówić wypisania do czasu wydania w tej sprawie orzeczenia przez właściwy ze względu na siedzibę zakładu sąd opiekuńczy, chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej. Właściwy sąd opiekuńczy zawiadamiany jest niezwłocznie o odmowie wypisania ze szpitala i przyczynach odmowy. Osoba występująca o wypisanie ze szpitala na własne żądanie jest informowana przez lekarza o możliwych następstwach zaprzestania leczenia w szpitalu. Osoba ta składa pisemne oświadczenie o wypisaniu ze szpitala na własne żądanie. W przypadku braku takiego oświadczenia lekarz sporządza adnotację w dokumentacji medycznej. 

Noworodka powinien odebrać ze szpitala jego przedstawiciel ustawowy, w wyjątkowych przypadkach małoletni może być odebrany przez opiekuna faktycznego. Jeżeli przedstawiciel ustawowy lub opiekun faktyczny nie odbiera małoletniego lub osoby niezdolnej do samodzielnej egzystencji ze szpitala będącego publicznym zakładem opieki zdrowotnej w wyznaczonym terminie, szpital zawiadamia o tym niezwłocznie organ gminy właściwej ze względu na miejsce zamieszkania lub pobytu tej osoby oraz organizuje na koszt gminy przewiezienie do miejsca zamieszkania. Pacjent, którego stan zdrowia nie wymaga dalszego leczenia szpitalnego, ponosi koszty pobytu w szpitalu począwszy od terminu określonego przez kierownika zakładu opieki zdrowotnej, niezależnie od uprawnień do bezpłatnych świadczeń określonych w przepisach odrębnych.  

Jeśli matka dziewczyny nie jest osobą odpowiednią na przedstawiciela ustawowego, warto wcześniej zainteresować się sprawą ustanowienia takiego opiekuna, szczególnie gdy nie ma innej osoby z rodziny, która mogłaby pełnić tę rolę (ciotki, wujka, dziadków itp.). Przedstawicielem ustawowym mogłaby zostać np. osoba ze stowarzyszenia czy fundacji pomagających nieletnim matkom.

Warto też wskazać, że jeśli ojciec dziecka uzna je dobrowolnie, będzie miał nad dzieckiem władzę rodzicielską i będzie jego przedstawicielem ustawowym. Tylko w razie sądowego ustalenia ojcostwa władza rodzicielska przysługuje ojcu wtedy, gdy przyzna mu ją sąd w wyroku ustalającym ojcostwo. Sąd opiekuńczy może ojcu przyznać władzę także po ustaleniu ojcostwa.