Odszkodowanie za służebność drogi koniecznej
Pytanie:
"Zarządzam kamienicą i jestem jej współwłaścicielem, przez której podwórze dojeżdżają lokatorzy sąsiednich dwóch posesji należących do Urzędu Miasta. 30 lat temu nie było przejazdu przez moją posesję a dojeżdżano inną drogą. Urząd miasta zezwolił na administrowanym przez siebie terenie na postawienie dwóch garaży blaszaków, czym zamknął dojazd do swych dwóch posesji i od tamtego czasu wykorzystuje moje podwórze. Chciałem postawić płot na granicy, by zmusić urząd do powrotu do drogi sprzed lat, ale dogadałem się z urzędem tak że partycypowali w kosztach bramy od ulicy i osoby posiadające garaże w posesjach urzędu dostały klucze. Ja odstąpiłem od postawienia płotu. Napisałem pismo do Urzędu, iż od dnia 01.03.2005 roku mają również uiszczać symboliczną opłatę miesięczną w kwocie 70 zł za używanie tego przejazdu przez mój teren, bo wykorzystują go bardziej intensywnie niż moi lokatorzy. W księgach wieczystych nie ma służebności gruntowej. Czy mogę pobierać taką opłatę za korzystanie z przejazdu? Jaki przepis reguluje te sprawy? I jak nazwać taką opłatę?"
Odpowiedź prawnika: Odszkodowanie za służebność drogi koniecznej
Z opisanego stanu faktycznego wynika, iż z punktu widzenia przepisów nie została ustanowiona służebność przejazdu i przechodu (ani też służebność drogi koniecznej). Nie stanowi takiego sformalizowanego ustanowienia tej służebności Pana i Urzędu porozumienie. Wobec powyższego najwłaściwszym wydaje się być ustanowienie takiej służebności na Pana nieruchomości na rzecz Urzędu (jako właściciela tej nieruchomości, która obecnie de facto ma zamknięty dojazd).
Nie ma żadnych przeszkód, aby taką służebność ustanowić w drodze umowy (pomiędzy Panem i Urzędem), tym bardziej, że z opisu stanu faktycznego wnioskujemy, iż do tej pory potrafiliście państwo dojść do porozumienia. W umowie takiej powinniście państwo określić kto komu i na co zezwala, czyli że Pan ustanawia na rzecz Urzędu służebność polegającą na prawie przejazdu i przechodu przez nieruchomość, której jest Pan współwłaścicielem (nota bene właściwym byłoby, aby na ten temat wypowiedzieli się wszyscy współwłaściciele, wiele zależy od tego, jaki jest Pana udział we współwłasności oraz czy jest Pan umocowany do podejmowania tego typu działań). W omawianej umowie Urząd z kolei otrzyma prawo przejazdu i przechodu przez wspomnianą nieruchomość w granicach określonego metrażowo pasa. Za taką służebność w umowie tej możecie Państwo ustanowić opłatę. Może być ona jednorazowa, bądź okresowa, czyli płacona np. miesięcznie. Tak czy inaczej koniecznym będzie udanie się do notariusza. Przepisy wprawdzie stanowią, iż forma aktu notarialnego potrzebna jest tylko dla oświadczenia osoby, która służebność ustanawia (tu dla Pana), to jednak w praktyce powinny tam się udać obie strony. Pozostaje kwestia wpisu do księgi wieczystej. Nauka prawa przyjmuje, że wpis taki ma charakter deklaratoryjny, co nie oznacza, że można taki wpis pominąć.
Wszelkie służebności regulowane są przepisami kodeksu cywilnego. Służebności bowiem to tzw. ograniczone prawa rzeczowe. Służebność drogi koniecznej jest regulowana konkretnie artykułem 145 kodeksu cywilnego i następnymi.
Opłata, o którą Pan pyta to po prostu wynagrodzenie za ustanowienie służebności. Warto jeszcze podkreślić, iż co do zasady wynagrodzenie to powinno być określone jako świadczenie jednorazowe. Możliwość ustanowienia go jako świadczenia okresowego wynika z orzeczeń Sądu Najwyższego z 17 stycznia 1969 r. III CRN 379/68, z 15 września 1986 r. III CZP 43/86.
Zespół prawników
e-prawnik.pl
Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne
Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?