Odszkodowanie za zajęcie nieruchomości

Odpowiedź prawnika: Odszkodowanie za zajęcie nieruchomości

Wywłaszczenie nieruchomości polega na przymusowym odjęciu własności lub prawa użytkowania wieczystego nieruchomości, ograniczeniu tego prawa lub zniesieniu bądź ograniczeniu innego prawa rzeczowego do nieruchomości, w drodze decyzji administracyjnej. Wywłaszczenie może być dokonane wyłącznie na rzecz takich podmiotów prawa publicznego, jak Skarb Państwa oraz jednostki samorządu terytorialnego, a mianowicie gmina, powiat oraz samorząd województwa. Wywłaszczenie jest dopuszczalne jedynie wówczas, gdy jest dokonywane na cele publiczne i za słusznym odszkodowaniem. Z możliwości wywłaszczenia jednak można skorzystać jedynie przed rozpoczęciem inwestycji. Zrealizowanie na nieruchomości celu publicznego przez inwestora przed wydaniem decyzji o jej wywłaszczeniu pozbawia go możliwości skutecznego wystąpienia z wnioskiem o wywłaszczenie nieruchomości, gdyż cel publiczny został już zrealizowany. W przedstawionej sytuacji właściciel (tu wspomniana osoba prywatna) może żądać od osoby, która włada faktycznie jego rzeczą (tu gmina), ażeby rzecz została mu wydana. Przeciwko osobie, która narusza własność w inny sposób aniżeli przez pozbawienie właściciela faktycznego władztwa nad rzeczą, przysługuje właścicielowi roszczenie o przywrócenie stanu zgodnego z prawem i o zaniechanie naruszeń. Gmina jest tutaj samoistnym posiadaczem w złej wierze, toteż jest zobowiązana do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy i jest odpowiedzialna za jej zużycie, pogorszenie lub utratę, chyba że pogorszenie lub utrata nastąpiła bez jego winy. Mogą mieć tutaj zastosowanie jednak inne przepisy kodkesu cywilnego. Właściciel gruntu, na którym wzniesiono budynek lub inne urządzenie o wartości przenoszącej znacznie wartość zajętej na ten cel działki, może żądać, aby ten, kto wzniósł budynek lub inne urządzenie, nabył od niego własność działki za odpowiednim wynagrodzeniem. Wynagrodzenie za przeniesienie własności zajętej pod budowę działki ma być „odpowiednie”, co oznacza, że powinno stanowić ekwiwalent wartości działki. Orzecznictwo przyjęło, że regułą są ceny występujące w wolnym obrocie nieruchomościami, tzn. ceny wolnorynkowe, nie mające jednak cech spekulacyjnych.