Pytanie klienta:
Odpowiedź prawnika:
Najważniejsze: Ograniczenie powództwa w określonym zakresie jest traktowane przez sąd jako cofnięcie pozwu w tej części. W przypadku przegranej, koszty są naliczane od kwoty pierwotnej w części objętej ograniczeniem.
Skutki prawne ograniczenia powództwa
Ograniczenie powództwa oznacza w praktyce cofnięcie powództwa w danym zakresie. Jeżeli zdecyduje się Pan na takie działanie, sąd orzeknie w odniesieniu do pozostałej części o umorzeniu postępowania w zakresie objętym ograniczeniem.
Uwaga! Zgodnie z art. 203 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego pozew może być cofnięty bez zezwolenia pozwanego aż do rozpoczęcia rozprawy, a jeżeli z cofnięciem połączone jest zrzeczenie się roszczenia - aż do wydania wyroku.
Podstawowe zasady cofnięcia pozwu
1. Cofnięcie przed rozprawą
Możliwe bez zgody pozwanego do momentu rozpoczęcia rozprawy
2. Cofnięcie ze zrzeczeniem się roszczenia
Możliwe aż do wydania wyroku, ale skutkuje trwałym wygaśnięciem roszczenia
3. Brak skutków pozwu cofniętego
Pozew cofnięty nie wywołuje żadnych skutków, jakie ustawa wiąże z wytoczeniem powództwa
Konsekwencje finansowe ograniczenia powództwa
W zakresie kosztów procesu, ograniczenie powództwa traktowane jest tak samo jak częściowe cofnięcie pozwu. Oznacza to istotne konsekwencje finansowe:
Koszty od kwoty ograniczonej
Przeciwnikowi należą się koszty liczone również od kwoty, co do której nastąpiło cofnięcie pozwu - o ile tego zażąda
Zasada odpowiedzialności za wynik
Cofnięcie pozwu traktowane jest jako przegranie sprawy, chyba że wywołane było zaspokojeniem roszczenia powoda w toku procesu
Koszty zastępstwa procesowego
Jeżeli pozwany był reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika, ma prawo żądać zwrotu kosztów zastępstwa procesowego według obowiązujących stawek. Koszty te będą kalkulowane od pełnej wartości sporu przed ograniczeniem w zakresie objętym tym ograniczeniem.
Zwrot opłaty sądowej przy ograniczeniu powództwa
W kwestii opłaty sądowej obowiązują następujące zasady:
Pełny zwrot opłaty
Cała opłata jest zwracana, jeżeli cofnięcie nastąpiło przed wysłaniem odpisu pisma innym stronom
Połowa zwrotu
Połowę opłaty zwraca się, jeżeli cofnięcie nastąpiło przed rozpoczęciem posiedzenia, na które sprawa została skierowana
Brak zwrotu
W pozostałych przypadkach opłata nie jest zwracana
Ważne! Opłatę zwracaną obniża się o kwotę równą opłacie minimalnej (obecnie 30 zł).
Wyjątki od zasady obciążenia kosztami
Sąd może zastosować ulgę w kosztach w szczególnych przypadkach:
Na podstawie art. 102 KPC w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami.
Kiedy sąd może zastosować art. 102 KPC?
Katalog powtarzających się wypadków uznawanych za szczególnie uzasadnione obejmuje między innymi:
- Sprawy dotyczące stosunku prawnego, który może być ukształtowany tylko mocą wyroku sądu
- Precedensowy charakter sprawy
- Szczególną sytuację majątkową strony przegrywającej w połączeniu z innymi okolicznościami
- Rozstrzygnięcie sporu wyłącznie na podstawie okoliczności uwzględnionej przez sąd z urzędu
Uwaga! Sama sytuacja ekonomiczna strony przegrywającej, nawet bardzo niekorzystna, nie stanowi podstawy zwolnienia z obowiązku zwrotu kosztów przeciwnikowi, chyba że występują dodatkowe szczególne okoliczności.
Praktyczne rekomendacje
1. Przemyśl dokładnie planowane kroki
Przed ograniczeniem powództwa rozważ wszystkie konsekwencje finansowe
2. Sprawdź moment procesowy w jakim się znajdujesz
Im wcześniej nastąpi ograniczenie, tym większa szansa na zwrot części opłaty sądowej
3. Rozważ alternatywy
Czasem lepiej kontynuować proces lub dążyć do ugody
4. Skonsultuj z prawnikiem
Analiza konkretnej sytuacji może ujawnić dodatkowe możliwości
Podsumowanie
Ograniczenie powództwa niesie ze sobą istotne konsekwencje finansowe. W przypadku przegrania pozostałej części sprawy, przeciwnik może żądać zwrotu kosztów kalkulowanych od pierwotnej wartości sporu w zakresie objętym ograniczeniem. Dlatego decyzja o ograniczeniu powództwa powinna być podjęta po starannej analizie wszystkich okoliczności sprawy.