Czy ograniczenie powództwa ma wpływ na koszty procesu? Praktyczne skutki

Pytanie klienta:

""Wytoczyłem dłużnikowi powództwo o zapłatę. W trakcie procesu uznałem, że należy mi się mniej od kwoty, jakiej żądałem w pozwie. Czy gdybym ograniczył powództwo to może to być uznane przez Sąd za cofnięcie powództwa w tym zakresie? Czy w razie przegranej mogę być obciążony kosztami sądowymi i adwokackimi przeciwnika od kwoty pierwotnej, czy też od wartości sporu już po ograniczeniu? ""

Odpowiedź prawnika:

Najważniejsze: Ograniczenie powództwa w określonym zakresie jest traktowane przez sąd jako cofnięcie pozwu w tej części. W przypadku przegranej, koszty są naliczane od kwoty pierwotnej w części objętej ograniczeniem.

Skutki prawne ograniczenia powództwa

Ograniczenie powództwa oznacza w praktyce cofnięcie powództwa w danym zakresie. Jeżeli zdecyduje się Pan na takie działanie, sąd orzeknie w odniesieniu do pozostałej części o umorzeniu postępowania w zakresie objętym ograniczeniem.

Uwaga! Zgodnie z art. 203 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego pozew może być cofnięty bez zezwolenia pozwanego aż do rozpoczęcia rozprawy, a jeżeli z cofnięciem połączone jest zrzeczenie się roszczenia - aż do wydania wyroku.

Podstawowe zasady cofnięcia pozwu

1. Cofnięcie przed rozprawą

Możliwe bez zgody pozwanego do momentu rozpoczęcia rozprawy

2. Cofnięcie ze zrzeczeniem się roszczenia

Możliwe aż do wydania wyroku, ale skutkuje trwałym wygaśnięciem roszczenia

3. Brak skutków pozwu cofniętego

Pozew cofnięty nie wywołuje żadnych skutków, jakie ustawa wiąże z wytoczeniem powództwa

Konsekwencje finansowe ograniczenia powództwa

W zakresie kosztów procesu, ograniczenie powództwa traktowane jest tak samo jak częściowe cofnięcie pozwu. Oznacza to istotne konsekwencje finansowe:

Koszty od kwoty ograniczonej

Przeciwnikowi należą się koszty liczone również od kwoty, co do której nastąpiło cofnięcie pozwu - o ile tego zażąda

Zasada odpowiedzialności za wynik

Cofnięcie pozwu traktowane jest jako przegranie sprawy, chyba że wywołane było zaspokojeniem roszczenia powoda w toku procesu

Koszty zastępstwa procesowego

Jeżeli pozwany był reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika, ma prawo żądać zwrotu kosztów zastępstwa procesowego według obowiązujących stawek. Koszty te będą kalkulowane od pełnej wartości sporu przed ograniczeniem w zakresie objętym tym ograniczeniem.

Zwrot opłaty sądowej przy ograniczeniu powództwa

W kwestii opłaty sądowej obowiązują następujące zasady:

Pełny zwrot opłaty

Cała opłata jest zwracana, jeżeli cofnięcie nastąpiło przed wysłaniem odpisu pisma innym stronom

Połowa zwrotu

Połowę opłaty zwraca się, jeżeli cofnięcie nastąpiło przed rozpoczęciem posiedzenia, na które sprawa została skierowana

Brak zwrotu

W pozostałych przypadkach opłata nie jest zwracana

Ważne! Opłatę zwracaną obniża się o kwotę równą opłacie minimalnej (obecnie 30 zł).

Wyjątki od zasady obciążenia kosztami

Sąd może zastosować ulgę w kosztach w szczególnych przypadkach:

Na podstawie art. 102 KPC w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami.

Kiedy sąd może zastosować art. 102 KPC?

Katalog powtarzających się wypadków uznawanych za szczególnie uzasadnione obejmuje między innymi:

  • Sprawy dotyczące stosunku prawnego, który może być ukształtowany tylko mocą wyroku sądu
  • Precedensowy charakter sprawy
  • Szczególną sytuację majątkową strony przegrywającej w połączeniu z innymi okolicznościami
  • Rozstrzygnięcie sporu wyłącznie na podstawie okoliczności uwzględnionej przez sąd z urzędu

Uwaga! Sama sytuacja ekonomiczna strony przegrywającej, nawet bardzo niekorzystna, nie stanowi podstawy zwolnienia z obowiązku zwrotu kosztów przeciwnikowi, chyba że występują dodatkowe szczególne okoliczności.

Praktyczne rekomendacje

1. Przemyśl dokładnie planowane kroki

Przed ograniczeniem powództwa rozważ wszystkie konsekwencje finansowe

2. Sprawdź moment procesowy w jakim się znajdujesz

Im wcześniej nastąpi ograniczenie, tym większa szansa na zwrot części opłaty sądowej

3. Rozważ alternatywy

Czasem lepiej kontynuować proces lub dążyć do ugody

4. Skonsultuj z prawnikiem

Analiza konkretnej sytuacji może ujawnić dodatkowe możliwości

Podsumowanie

Ograniczenie powództwa niesie ze sobą istotne konsekwencje finansowe. W przypadku przegrania pozostałej części sprawy, przeciwnik może żądać zwrotu kosztów kalkulowanych od pierwotnej wartości sporu w zakresie objętym ograniczeniem. Dlatego decyzja o ograniczeniu powództwa powinna być podjęta po starannej analizie wszystkich okoliczności sprawy.

Michał Włodarczyk - Radca Prawny

Zajmuje się sprawami osób fizycznych jak również przedsiębiorców. Posiada rozległe doświadczenie w poradnictwie w sprawach życiowych osób fizycznych jak również profesjonalnych problemów prawnych przedsiębiorców. Bazując na swoim doświadczeniu skutecznie doradza w sprawach osób fizycznych jak i przedsiębiorców zawsze dbając o praktyczną stronę problemów prawnych z jakimi zwracają się do niego jego klienci.