Opiekun dla małżonka alkoholika

Odpowiedź prawnika: Opiekun dla małżonka alkoholika

Art. 40 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego stanowi, że z ważnych powodów sąd może na żądanie jednego z małżonków pozbawić drugiego małżonka samodzielnego zarządu majątkiem wspólnym. Przepis ten umożliwia ograniczenie praw małżonka do majątku wspólnego. Ogranicza go bowiem w prawie do samodzielnego dysponowania tym majątkiem. Małżonek taki musi wtedy dokonywać zarządu wspólnie z drugim małżonkiem (za jego każdorazową wyraźną zgodą), lub wręcz potrzebna jest zgoda sądu na dokonanie czynności zarządu tym majątkiem. Tak więc w sytuacji, gdy jeden z małżonków jest alkoholikiem, można zwrócić się do sądu o pozbawienie małżonka – alkoholika - praw do samodzielnego zarządu.

Alkoholizm, zwłaszcza w zaawansowanym stadium, może być „ważnym powodem”, o którym mowa w art. 40 k.r.o. Samo zawarcie umowy pod wpływem alkoholu powoduje jej nieważność. Jeżeli wystąpimy do sądu z takim wnioskiem i sąd uzna, że zachodzą uzasadnione przyczyny zabezpieczymy się przed nieoczekiwaną sprzedażą czy zastawem rzeczy ruchomych. Oczywiście należy też wspomnieć, że w przypadku ustroju wspólności ustawowej, ustawodawca wręcz nakazuje, aby przy zbyciu (np. sprzedaż) lub obciążeniu (hipoteka) nieruchomości, drugi z małżonków wyraził swoją zgodę do dokonania takiej czynności. Trzeba jednak pamiętać, że mówimy tu o sytuacji, w której sąd pozbawia małżonka prawa samodzielnego zarządu majątkiem wspólnym. Jeśli natomiast mówimy o majątku odrębnym sprawa się komplikuje. Nie ma bowiem przepisu, który zakazuje osobie rozporządzać majątkiem własnym wedle swojego uznania, nawet jeśli dana osoba jest alkoholikiem. Jeżeli dana nieruchomość jest objęta majątkiem odrębnym małżonka, pozostaje nam jedynie wystąpienie do sądu o ubezwłasnowolnienie małżonka. Wtedy zawsze do dokonania czynności prawnej przez tego małżonka, będzie potrzebna zgoda kuratora lub opiekuna. Sąd może postanowić, że kuratelę nad małżonkiem będzie sprawował drugi z małżonków. Oczywiście istnieje jeszcze możliwość wystąpienia do sądu o przeprowadzenie rozwodu i zasądzenie alimentów na dzieci i małżonka. 

Dodatkowo można wtedy wystąpić o ustanowienie na nieruchomości hipoteki kaucyjnej, jako zabezpieczenia płatności alimentów. Wtedy, w przypadku sprzedaży nieruchomości po rozwodzie, mamy hipotekę na tej nieruchomości i możemy egzekwować z niej niezapłacone alimenty. Niestety nie uzyskamy jednak w ten sposób własności nieruchomości.