Pytanie klienta:
Odpowiedź prawnika:
Zgodnie z art. 36 ust. 4 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. jeżeli w związku z uchwaleniem planu miejscowego albo jego zmianą wartość nieruchomości wzrosła, a właściciel lub użytkownik wieczysty zbywa tę nieruchomość, wójt, burmistrz albo prezydent miasta pobiera jednorazową opłatę ustaloną w tym planie, określoną w stosunku procentowym do wzrostu wartości nieruchomości. Opłata ta jest dochodem własnym gminy. Wszczęcie postępowania o ustalenie tej opłaty może nastąpić w terminie 5 lat od dnia, w którym plan miejscowy albo jego zmiana stały się obowiązujące (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 3 września 2004 r., OSK 520/2004). Notariusz, w terminie 7 dni od dnia sporządzenia umowy, której przedmiotem jest zbycie nieruchomości, w formie aktu notarialnego, jest zobowiązany przesłać wójtowi, (burmistrzowi albo prezydentowi miasta) wypis z tego aktu. Wójt, burmistrz albo prezydent miasta ustala opłatę bezzwłocznie po otrzymaniu wypisu z aktu notarialnego.
Jak wynika z powyższej analizy wójt jest zobowiązany do ustalenia opłaty po zbyciu nieruchomości. Sprzedający (właściciel lub użytkownik wieczysty) może jednak jeszcze przed zbyciem zwrócić się do wójta (burmistrza albo prezydenta miasta) z wnioskiem o naliczenie, w drodze decyzji, należnej opłaty.
Zasady ustalania wysokości opłaty określają przepis art. 37 ust. 1 ustawy. Wysokość ww. opłaty ustala się na dzień jej sprzedaży. Wysokość opłaty nie może być wyższa niż 30 % wzrostu wartości nieruchomości. Wzrost wartości nieruchomości stanowi różnicę między wartością nieruchomości określoną przy uwzględnieniu przeznaczenia terenu obowiązującego po uchwaleniu lub zmianie planu miejscowego a jej wartością, określoną przy uwzględnieniu przeznaczenia terenu, obowiązującego przed zmianą tego planu, lub faktycznego sposobu wykorzystywania nieruchomości przed jego uchwaleniem. Wartość nieruchomości powinna być ustalana wedle zasad określonych w ustawie o gospodarce nieruchomościami.
Przepisy ww. ustawy nie przewidują jednak, kto konkretnie powinien ponieść koszty sporządzenia przez rzeczoznawcę wyceny wartości nieruchomości. W związku z faktem, że opłata z tytułu wzrostu wartości nieruchomości stanowi dochód gminy, to w interesie gminy leży właściwie ustalenie wartości nieruchomości. W związku z tym wydaje się, że to na gminie ciąży obowiązek pokrycia kosztów wyceny rzeczoznawcy. Trzeba jednak pamiętać, że opłata naliczana jest na dzień dokonywania transakcji. Utrudnione jest więc naliczenie opłaty planistycznej przed dniem sprzedaży. Oczywiście nic nie stoi na przeszkodzie, aby przed dniem sprzedaży wycena została sporządzona, trzeba się będzie jednak liczyć z tym, że jeśli umowa nie zostanie zawarta operat straci ważność i gmina będzie musiała ponieść dodatkowe koszty.