Pokrewieństwo w zamówieniach publicznych

Odpowiedź prawnika: Pokrewieństwo w zamówieniach publicznych

Za przygotowanie i przeprowadzenie postępowania o udzielenie zamówienia publicznego odpowiada kierownik zamawiającego (w niniejszym przypadku wójt gminy). Kierownik zamawiającego podejmuje wszystkie najważniejsze decyzje w postępowaniu (wyklucza wykonawców, odrzuca oferty, zatwierdza wybór najkorzystniejszej oferty). Oczywiście kierownik zamawiającego może przekazać część przysługujących mu kompetencji innym osobom, np. członkom komisji przetargowej. Upoważnienie takie zawsze powinno być udzielone na piśmie, tak aby możliwa była indywidualizacja odpowiedzialności osób. W związku z powyższym za “osoby wykonujące czynności w postępowaniu o udzielenie zamówienia” należy z całą pewnością uważać kierownika zamawiającego, członków komisji przetargowej a także inne osoby wykonujące jakiekolwiek czynności w związku z tym postępowaniem. W szczególności ustawa za osoby wykonujące czynności w postępowaniu o zamówienie uznaje również biegłych. Ustawa Prawo zamówień publicznych w art. 17 określa katalog przesłanek, których zaistnienie powoduje obowiązek wyłączenia osób uczestniczących w postępowaniu po stronie zamawiającego. Podkreślić należy, iż zaistnienie którejkolwiek z powyższych przesłanek nie może stanowić podstawy wykluczenia wykonawcy uczestniczącego w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego. Zaistnienie którejkolwiek z z nich powoduje natomiast obowiązek wyłączenia danej osoby z postępowania. Jedną z przesłanek uzasadniających wyłączenie jest pozostawanie w stosunku pokrewieństwa lub powinowactwa w linii bocznej do drugiego stopnia. W przedstawionej sytuacji, “syn siostry matki zamawiającego” jest spokrewniony w w czwartym stopniu pokrewieństwa w linii bocznej, a więc nie uzasadnia wyłączenia na tej podstawie. Nie oznacza to, że pokrewieństwo w dalszym stopniu nigdy nie będzie stanowiło podstawy wyłączenia osoby po stronie wykonawcy. Otóż osoba po stronie wykonawcy podlega wyłączeniu, jeżeli pozostaje z wykonawcą w takim stosunku faktycznym lub prawnym, że może to budzić uzasadnione wątpliwości co do bezstronności tej osoby. W związku z tym, wydaje się, że przesłanka o której mowa powyżej, może w określonych sytuacjach stanowić podstawę wyłączenia wójta z postępowania. Jeżeli wójt i wykonawca pozostają w takim stosunku faktycznym (np. w bliskich stosunkach rodzinnych, towarzyskich), wójt powinien zostać wyłączony z udziału w postępowaniu.

Wspomnieć w tym miejscu należy, iż zgodnie z art. 17 ust. 2 ustawy osoby wykonujące czynności w postępowaniu o udzielenie zamówienia składają, pod rygorem odpowiedzialności karnej oświadczenia, o braku lub istnieniu okoliczności uzasadniających wyłączenie. Czynności podjęte przez osobę podlegającą wyłączeniu po powzięciu przez nią wiadomości o zaistnieniu którejś z okoliczności powtarza się, z wyjątkiem otwarcia ofert lub innych czynności faktycznych niepływających na wynik postępowania. Jeżeli więc wójt powinien zostać wyłączony z postępowania, a pomimo to brał udział w postępowaniu, może to stanowić podstawę unieważnienia postępowania, a także unieważnienia zawartej już umowy. Jeżeli w postępowaniu brała udział osoba, która powinna zostać wyłączona, postęowanie to zostało przeprowadzone niezgodnie z przepisami ustawy - Prawo zamówień publicznych. Wspomnieć należy jeszcze o jednej rzeczy. Otóż jeżeli postępowanie zostało wszczete przed 2 marca 2004 r. do tego postępowania stosuje się przepisy poprzednio obowiązującej ustawy. To samo dotyczy umów zawartych przed tym dniem (dniem wejścia w życie Prawa zamówień publicznych). Jednak przepisy uchylonej już ustawy o zamówieniach publicznych zawieraja, w poruszanym tutaj zakresie, podobne uregulowania, co obecnie obowiązujące Prawa zamówień publicznych