Odpowiedź prawnika: Przedawnienie obowiązku świadczenia na rzecz osoby trzeciej

Art. 393 Kodeksu cywilnego wymaga, aby osoba trzecia złożyła oświadczenie o skorzystaniu z zastrzeżenia świadczenia na jej rzecz, aby ostatecznie nabyć to roszczenie: Jeżeli przepis prawny lub umowa stron nie stanowią inaczej, osoba trzecia nabywa roszczenie w chwili zawarcia umowy o świadczenie na jej rzecz. Nabycie roszczenia przez osobę trzecią nie ma charakteru definitywnego. Ustawodawca nie obliguje tego podmiotu do przyjęcia korzyści. Osoba trzecia może więc skorzystać bądź odmówić skorzystania z zastrzeżenia. Stosowne oświadczenie może złożyć którejkolwiek ze stron umowy jeszcze przed nadejściem terminu spełnienia świadczenia. Jej oświadczenie ma charakter prawokształtujący¹.

Warto zauważyć, że zasadą jest, że roszczenia majątkowe ulegają przedawnieniu. Bieg przedawnienia rozpoczyna się w momencie, kiedy roszczenie stało się wymagalne.

Art. 117. § 1. Z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, roszczenia majątkowe ulegają przedawnieniu.

§ 2. (59) Po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia, chyba że zrzeka się korzystania z zarzutu przedawnienia. Jednakże zrzeczenie się zarzutu przedawnienia przed upływem terminu jest nieważne.

§ 3. (skreślony).

Art. 118. Jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi lat dziesięć, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej - trzy lata.

Art. 120. § 1. Bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. Jeżeli wymagalność roszczenia zależy od podjęcia określonej czynności przez uprawnionego, bieg terminu rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stałoby się wymagalne, gdyby uprawniony podjął czynność w najwcześniej możliwym terminie.

§ 2. Bieg przedawnienia roszczeń o zaniechanie rozpoczyna się od dnia, w którym ten, przeciwko komu roszczenie przysługuje, nie zastosował się do treści roszczenia.

Jak zauważono wymagalność roszczenia w tym wypadku zależy od oświadczenia uprawnionego. Dopiero bowiem oświadczenie o skorzystaniu z zastrzeżenia świadczenia na rzecz osoby trzeciej powoduje, że osoba ta ostatecznie nabywa to uprawnienie. Znajduje więc tutaj zastosowanie dyspozycja art. 120 § 1 zdanie 2: bieg terminu rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stałoby się wymagalne, gdyby uprawniony podjął czynność w najwcześniej możliwym terminie.

Należy więc należy badać, kiedy najwcześniej osoba trzecia mogła złożyć oświadczenie o skorzystaniu z zastrzeżenia zawartego w umowie. Zależy to przede wszystkim od tego kiedy, dowiedziała o zawarciu umowy i o istnieniu w niej zastrzeżenia, że dłużnik zobowiązuje się do świadczenia, a także od tego, czy po uzyskaniu stosownej wiedzy była faktycznie w stanie złożyć takie oświadczenie.

Od chwili w której można było złożyć oświadczenie w najwcześniej możliwym terminie rozpoczął się bieg przedawnienia wynoszący 10 lat albo 3 lata (w zależności czy jest to roszczenie okresowe lub jest związane z prowadzeniem działalności gospodarczej).