Przesłanka orzeczenia rozwodu z orzekaniem o winie

Odpowiedź prawnika: Przesłanka orzeczenia rozwodu z orzekaniem o winie

Szeroko ten temat opisuje porada pod tytułem: O czym sąd może orzec w wyroku rozwodowym? 

Co do winy orzekaniej w wyroku rozwodowym na ten temat mówią następujące orzeczenia:

Wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 8 grudnia 1994 r. I ACr 346/94 OSA 1995/6 poz. 42 str. 43 stanowi, że kodeks rodzinny i opiekuńczy nie wyodrębnił specjalnej konstrukcji winy. Dla jej określenia należy posługiwać się więc instytucją winy według pojęć kodeksu cywilnego wypracowanych na gruncie 415 kc w zw. z art. 425 kc. Brak subiektywnego elementu winy przesądza o tym, że powodowi, jako człowiekowi choremu psychicznie nie można przypisać winy cywilnej za obiektywnie złe postępowanie w czasie nasilenia się choroby, gdyż nie jest on wówczas w stanie prawidłowo oceniać swojego postępowania, ani kierować nim.

Inny wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 26 stycznia 2000 r. I ACa 10/2000 OSA 2001/11 poz. 56 str. 48 stanowi, że na gruncie przepisów rozwodowych należy za zawinione uznać działanie lub zaniechanie będące wyrazem woli małżonka, które naruszając obowiązki określone przepisami, prowadzi do rozkładu pożycia małżeńskiego. Do przypisania małżonkowi winy nie jest konieczne, by zamiarem małżonka było objęte określone działanie lub zaniechanie, zmierzające do rozkładu pożycia, lecz wystarczy możliwość przewidywania znaczenia skutków danego działania lub zaniechania naruszającego przepisy prawa.

Wyrok Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 22 marca 1973 r. I CR 189/73 OSNCP 1974/1 poz. 19 stanowi, że brak jest w dyspozycji art. 57 kro podstawy do orzekania w sentencji wyroku o tym, czy wina małżonka jest wyłącznym powodem rozkładu pożycia, czy też jednym z powodów, skoro do sentencji wyroku rozwodowego należy jedynie rozstrzygnięcie o winie rozkładu małżeństwa, a nie o innych przyczynach rozkładu małżeństwa.

Wyrok Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 13 maja 1997 r. II CKN 140/97 stwierdza, że przy określaniu winy rozkładu pożycia małżeńskiego stron, nie można tej winy stopniować. Orzeczenie o wyłącznej winie powinno być poprzedzone ustaleniem, że tylko jedno z małżonków swym zachowaniem spowodowało rozkład pożycia małżeńskiego.

Wyrok Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 5 grudnia 1997 r. I CKN 597/97 OSNC 1998/6 poz. 99 Opuszczenie przez żonę wraz z dziećmi wspólnego domu, stanowiące reakcję na poważne zagrożenie ze strony męża bezpieczeństwa osobistego i wspólnych dzieci, nie jest moralnie naganne, i nie może być uznane za zawinione spowodowanie rozkładu pożycia małżeńskiego.

Wyrok Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 5 stycznia 2001 r. V CKN 915/2000 OSP 2001/6 poz. 92 wskazuje, że choroba psychiczna małżonka nie wyklucza przypisania mu winy trwałego i zupełnego rozkładu pożycia małżeńskiego.

Wina jest pojęciem odnoszącym się do sfery zjawisk psychicznych sprawcy. W ostatnim czasie zyskuje przewagę stanowisko, aby w nauce prawa cywilnego posługiwać pojęciem winy w prawie karnym. Przez winę rozumie się naganną decyzję człowieka, odnoszącą się do podjętego przez niego bezprawnego czynu (Z. Radwański: Zobowiązania, s. 172). Sprawcy bezprawnego czynu stawia się więc zarzut, że jego decyzja była naganna w konkretnej sytuacji. Rozróżnia sie winę umyślną i nieumyślną. Przy winie umyślnej sprawca ma świadomość szkodliwego skutku swego zachowania się i przewiduje jego nastąpienie, celowo do niego zmierza lub co najmniej się na wystąpienie tych skutków godzi. Przy winie nieumyślnej sprawca wprawdzie przewiduje możliwość wystąpienia szkodliwego skutku, lecz bezpodstawnie przypuszcza, że zdoła go uniknąć, albo też nie przewiduje możliwości nastąpienia tych skutków, choć powinien i może je przewidzieć. W obu formach mamy do czynienia z niedbalstwem.

Zdrada nie jest tożsama z winą rozkładu związku małżeńskiego. Co do zasady można powiedzieć, że małżonek dopuszczający się zdrady jest winny rozkładowi zwiąku małżeńskiego. Jednakże dowody mogą wykazać co innego. Przykład zdrada dokonana po tym jak już dawno doszło do rozkładu pożycia między małżonkami.