Rejestracja samochodu zakupionego przez syna w USA

28.3.2006

Pytanie:

"Mojemu synowi, przebywającemu w USA, zleciłem zakup dla mnie i za moje środki finansowe samochodu. Samochód został przez syna nadany statkiem, będę mógł go odebrać w porcie Bremerhaven w Niemczech. Niestety syn nieopatrznie wziął fakturę zakupu samochodu (Bill of Sale) i dowód własności (Certificate of Title) na jego nazwisko (jest obywatelem polskim, także dokumenty te zawierają jego aktualny adres w Polsce). Moje pytanie dotyczy sposobu postępowania w celu dokanania PRZEZE MNIE wszystkich opłat (cło, akcyza, VAT) oraz rejestracji tego samochodu NA MNIE w Polsce."

Odpowiedź prawnika: Rejestracja samochodu zakupionego przez syna w USA

W opisanym stanie faktycznym trudno będzie udowodnić, że syn rzeczywiście działał w ramach zlecenia (w imieniu zleceniodawcy), a jeśli nawet - to się z niego nie wywiązał. Można by spróbować zwrócić się do kontrahenta z USA o wystawienie faktury korygującej oraz załatwić nowy - poprawiony "dowód własności" - już z Pańskim nazwiskiem.

Przepisy celne obowiązują tylko w obrocie między państwami członkowskimi UE a nieczłonkowskimi (np. USA). Obrót towarami wspólnotowymi realizowany na obszarze celnym Wspólnoty (pomiędzy państwami UE) nie podlega już regulacji prawa celnego. Obowiązki przedsiębiorców związane z realizacją takiego obrotu wynikają z innych przepisów, tj. m.in. przepisów podatkowych, statystycznych.

Przepisy Wspólnotowego Kodeksu Celego (dalej: WKC) o przedstawicielstwie (prawo przedstawicielstwa) w sprawach celnych są dość liberalne. Zgodnie z WKC każda osoba ma prawo do działania przez przedstawiciela reprezentującego ją przed organami celnymi, celem dopełnienia wszelkich czynności i formalności przewidzianych w ustawodawstwie celnym. Jedynym kodeksowym wymaganiem jest, aby przedstawiciel był osobą mającą swoją siedzibę lub miejsce zamieszkania we Wspólnocie. Przedstawicielstwo może być:

bezpośrednie – przedstawiciel działa w imieniu i na rzecz innej osoby,
pośrednie – przedstawiciel działa we własnym imieniu, ale na rzecz reprezentowanego.

Przepisy WKC wskazują też, że każde z państw członkowskich ma prawo zastrzec, aby na jego obszarze przedstawicielem bezpośrednim lub pośrednim (np. do dokonywania zgłoszenia celnego) musiał być tylko agent celny wykonujący swój zawód na terytorium tego państwa. Szczegółowa regulacja tej instytucji została pozostawiona do kompetencji państw członkowskich. W polskich przepisach krajowych na mocy takiej delegacji po 1 maja instytucja agenta celnego została utrzymana i szczegółowo ujęta w ustawie – Prawo celne.

Niestety nie jesteśmy w stanie rozstrzygnąć kwestii będących przedmiotem regulacji prawa innych państw.

Zgłoszenie celne, wg WKC, to czynność, poprzez którą osoba wyraża, w wymaganej formie i w okreslony sposób, zamiar objecia towaru określoną procedurą celną (np. procedurą dopuszczenia do obrotu). Zgłaszający to osoba, która dokonuje zgłoszenia celnego we własnym imieniu albo osoba, w której imieniu dokonywane jest zgłoszenie celne (zob. art. 4 WKC).

Terminy nadania towarowi przeznaczenia celnego (np. do procedury dopuszczenia do obrotu na obszarze celnym Wspólnoty Europejskiej) na podstawie przepisów Wspólnotowego Kodeksu Celego wynoszą: w wypadku towarów przywożonych drogą morską - 45 dni, a w pozostałych sytuacjach - 20 dni. Organ celny może podjąć decyzję o skróceniu tego okresu lub jego przedłużeniu z tym, iż wydłużenie, zgodnie z art. 49 WKC, nie może być dłuższe niż faktycznie niezbędne w określonej sytuacji.

Dopuszczenie do obrotu nadaje towarowi niewspólnotowemu status celny towaru wspólnotowego. Wymaga ono zastosowania środków polityki handlowej, spełnienia pozostałych formalności wymaganych przy przywozie towarów, jak również zastosowania opłat prawnie należnych. Zgłoszenie celne do procedury dopuszczenia do obrotu może zostać dokonane w sposób standardowy bądź z zastosowaniem procedury uproszczonej. Do zgłoszenia celnego o objęcie towarów procedurą dopuszczenia do obrotu należy dołączyć:

fakturę, na podstawie której deklarowana jest wartość celna towarów,
deklarację wartości celnej zgłaszanych towarów,
dokumenty niezbędne dla zastosowania preferencji taryfowych lub każdego innego środka uchylającego przepisy mające zastosowanie w odniesieniu do zgłaszanych towarów,
każdy inny dokument niezbędny dla zastosowania przepisów regulujących dopuszczenie zgłaszanych towarów do obrotu.

Organy celne mogą zażądać, przy składaniu zgłoszenia, przedłożenia dokumentu transportowego lub, w zależności od przypadku, dokumentów właściwych dla poprzednio zastosowanej procedury celnej.

Istnieje możliwość zgłoszenia towaru do procedury dopuszczenia do obrotu w formie zgłoszenia niekompletnego, która to forma pozwala organom celnym na przyjęcie - ale tylko w uzasadnionych przypadkach - zgłoszenia nie zawierającego wszystkich wymaganych elementów lub zgłoszenia, do którego nie załączono wszystkich niezbędnych elementów wymaganych dla procedury dopuszczenia do obrotu.

Termin na przekazanie danych lub dokumentów brakujących przy przyjmowaniu zgłoszenia, udzielony zgłaszającemu przez organy celne, nie może przekraczać miesiąca, licząc od dnia jego przyjęcia, jednak na uzasadniony wniosek zgłaszającego termin ten może zostać przedłużony.

Zgłoszenie niekompletne może zostać uzupełnione albo zastąpione przez zgłaszającego, za zgodą organów celnych, innym zgłoszeniem spełniającym warunki określone w art. 62 WKC. W obu przypadkach, datą, którą uwzględnia się przy ustalaniu ewentualnych należności i zastosowaniu innych przepisów regulujących procedurę dopuszczenia do obrotu, jest data przyjęcia zgłoszenia niekompletnego.

Zgodnie z art. 201 WKC, dług celny w przywozie powstaje z chwilą przyjęcia zgłoszenia celnego. Dłużnikiem jest zgłaszający, a w przypadku przedstawicielstwa pośredniego dłużnikiem jest również osoba, na rzecz której składane jest zgłoszenie celne. Zgodnie z art. 215 WKC, dług celny powstaje co do zasady w miejscu (tj. państwie członkowskim UE), w którym nastąpiły zdarzenia powodujące powstanie długu. Zaś według art. 231WKC każda kwota należności może zostać w zastępstwie dłużnika uiszczona przez osobę trzecią.

W rozumieniu polskich przepisów o VAT import towarów to przywóz towarów z terytorium państwa trzeciego (spoza UE) na terytorium kraju (Polski). Podatnikiem będzie w tym przypadku podmiot, na którym ciąży obowiązek uiszczenia cła (art. 17 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT). Więcej na temat podatków związanych z importem samochodu możnea przeczytać w przywołanych na końcu artykułach.

Warto jeszcze dodać, iż stosownie do treści art. 59 § 1 pkt 1 Ordynacji podatkowej, zobowiązanie podatkowe wygasa przez zapłatę podatku. Z przepisu tego nie wynika jednak, aby zobowiązanie podatkowe wygasło przez jego zapłatę dokonaną wyłącznie przez podatnika. Zapłaty podatku może bowiem dokonać także osoba trzecia, o ile uczyni to dobrowolnie za podatnika (tak: Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego - Ośrodek Zamiejscowy w Bydgoszczy z dnia 18 czerwca 2003 r., sygn. akt SA/Bd 1138/2003).

Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 20.06.1997 r. Prawo o ruchu drogowym (tekst jednolity: Dz. U. 2005 r., Nr 108, poz. 908), dokumentem stwierdzającym dopuszczenie do ruchu pojazdu samochodowego jest dowód rejestracyjny albo pozwolenie czasowe. Pojazd sprowadzony z terytorium państwa niebędącego członkiem Unii Europejskiej, po dokonaniu ostatecznej odprawy celnej przywozowej, dopuszcza się do ruchu na okres 30 dni.

Pojazd zarejestrowany za granicą dopuszcza się do ruchu, jeżeli odpowiada wymaganym warunkom technicznym i jest zaopatrzony w tablice rejestracyjne z numerem rejestracyjnym składającym się z liter alfabetu łacińskiego i cyfr arabskich, a kierujący pojazdem ma przy sobie dokument stwierdzający dokonanie rejestracji. Pojazd zarejestrowany za granicą uczestniczący w ruchu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej powinien być oznaczony znakiem określającym państwo, w którym jest zarejestrowany. Obowiązek ten uważa się za spełniony, jeżeli na tablicy rejestracyjnej jest umieszczony znak określający państwo, w którym pojazd został zarejestrowany.

Co do zasady rejestracji pojazdu dokonuje, na wniosek właściciela, starosta właściwy ze względu na miejsce jego zamieszkania (siedzibę). Na osobie domagającej się rejestracji spoczywa ciężar udokumentowania prawa własności (w rozumieniu art. 140 Kodeksu cywilnego) do pojazdu stanowiącego przedmiot rejestracji. Innymi słowy, zarejestrowany może być jedynie pojazd, co do którego uregulowana jest kwestia prawa własności (tak: Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 21 lutego 2002 r., sygn. akt II SA 1950/2000).

Więcej na te tematy można przeczytać zwłaszcza w następujących artykułach serwisu e-prawnik.pl:

Jak zarejestrować samochód kupiony za granicą?
Zakup nowego i używanego samochodu za granicą - wewnątrzwspólnotowe nabycie oraz import
Nowe zasady odliczania podatku VAT przy zakupie samochodu osobowego
Jak podróżny dokonuje zgłoszenia celnego? (dot. przypadku zgłoszenia celnego w Polsce, jednak we wszystkich państwach UE zasady te są dosyć zbliżone)
Jak ustalić wartość celną?

Zespół prawników
e-prawnik.pl

Odpowiedź prawnika: Rejestracja samochodu zakupionego przez syna w USA

Komentarze