Rozwiązanie umowy zawartej w trybie zamówień publicznych

Odpowiedź prawnika: Rozwiązanie umowy zawartej w trybie zamówień publicznych

W przypadku zaś umów zawieranych na podstawie Prawa zamówień publicznych autonomia woli stron jest limitowana przepisami wspomnianej ustawy. Przepisy Kodeksu cywilnego stosuje się więc w takim zakresie, w jakim nie zostało to wyłączone przez Prawo zamówień publicznych.

Art. 139. 1. Do umów w sprawach zamówień publicznych, zwanych dalej "umowami", stosuje się przepisy ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny, jeżeli przepisy ustawy nie stanowią inaczej.

2. Umowa wymaga, pod rygorem nieważności, zachowania formy pisemnej, chyba że przepisy odrębne wymagają formy szczególnej.

3. Umowy są jawne i podlegają udostępnianiu na zasadach określonych w przepisach o dostępie do informacji publicznej.

Prawo zamówień publicznych nie zawiera regulacji odnośnie wypowiadania i rozwiązywania umów, co sugerowałoby stosowanie w tym względzie ogólnych zasad prawa cywilnego. Trzeba jednak podkreślić, że Prawo zamówień publicznych zawiera restrykcyjną regulację w kwestii możliwości wprowadzania zmian do umów zawartych w wyniku postępowania o udzielenie zamówienia.

Art. 144. 1. Zakazuje się istotnych zmian postanowień zawartej umowy w stosunku do treści oferty, na podstawie której dokonano wyboru wykonawcy, chyba że zamawiający przewidział możliwość dokonania takiej zmiany w ogłoszeniu o zamówieniu lub w specyfikacji istotnych warunków zamówienia oraz określił warunki takiej zmiany.

2. Zmiana umowy dokonana z naruszeniem ust. 1 podlega unieważnieniu.

Należy zauważyć, że zmiana umowy jest niewątpliwie czymś mniej ingerującym w stosunek istniejący między stronami, aniżeli ustanie tego stosunku w wyniku rozwiązania umowy. Pojawiły się więc w doktrynie prawniczej poglądy¹, iż art. 144 P.z.p. wykluczając możliwość swobodnego wprowadzania przez strony zmian do zawartej umowy, to tym samym zakazuje on również całkowitego znoszenia umowy (jej rozwiązania). Skoro bowiem, nie wolno co do zasady mniej, to tym bardziej nie wolno więcej – zasada rozumowania a minori ad maius. 

Przedstawiony wyżej pogląd nie uzyskał jednak szerszej aprobaty doktryny, podkreślającej, że art. 144 P.z.p. wyznacza jedynie zakres dopuszczalności zmiany umowy i nie odnosi się, choćby tylko pośrednio, do rozwiązania umowy. Dopuszczalność tej czynności prawnej, będącej w świetle obowiązującego prawa umową znoszącą skutki wcześniej zawartej umowy, powinna być oceniana przez pryzmat ustawowych granic swobody umów wynikających z art. 353¹ k.c². W konsekwencji należy uznać, że zniesienie umowy było w przedstawionym stanie faktycznym skuteczne.