Rozwód a moment powstania rozdzielności majątkowej

Odpowiedź prawnika: Rozwód a moment powstania rozdzielności majątkowej

Wyrok rozwodowy jest skuteczny z chwilą jego uprawomocnienia się. Z momentem tym ustaje małżeństwo wraz z wszystkimi jego skutkami. Ustaje również wspólność majątkowa. Oznacza to, że jeżeli nieruchomość została nabyta przed uprawomocnieniem się orzeczenia, należy ona do wspólności majątkowej małżeńskiej, zaś po nim stanowi przedmiot współwłasności byłych małżonków.

Należy jednak pamiętać, że nabycie nieruchomości jest czynnością przekraczającą zakres zwykłego zarządu. Zgodnie z art. 36 §2 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, do dokonania takiej czynności wymagana jest zgoda obojga małżonków, wyrażona w formie aktu notarialnego. Art. 37 k.r.o. mówi, że w razie nie wyrażenia takiej zgody lub nie potwierdzenia umowy (następującego po jej zawarciu), powstaje tzw. stan bezskuteczności zawieszonej. Małżonek może nie wyrazić zgody na nabycie nieruchomości – powoduje to, że umowa staje się bezwzględnie nieważna.

Inna sytuacja będzie miała miejsce, kiedy jeden z małżonków nabędzie mieszkanie za środki, które stanowiły wyłącznie jego własność (nie wchodziły w skład wspólności majątkowej). Chodzi tutaj w szczególności o środki uzyskane w zamian za przedmioty nabyte przed małżeństwem lub po – w drodze darowizny lub spadkobrania. Zgodnie z art. 33 pkt 3 k.r.o. przedmioty takie stanowią przedmiot własności wyłącznie jednego z małżonków.

Jeżeli więc uznamy, że mieszkanie wchodziło w skład wspólności majątkowej małżeńskiej, to po jej ustaniu, nieruchomość będzie przedmiotem współwłasności w częściach idealnych. Stanie się tak, jeżeli sąd nie postanowi inaczej. Zgodnie z art. 199 kodeksu cywilnego, do rozporządzenia taką rzeczą potrzebna jest zgoda wszystkich współwłaścicieli, a więc w tym przypadku – byłych małżonków.

Jeżeli zaś mieszkanie stanowiło własność tylko jednego z małżonków – może on sam zdecydować o sprzedaży nieruchomości.

W sytuacji tej nie ma znaczenia komu przysądzono drugie mieszkanie („podstawowe”, służące zaspokajaniu potrzeb rodziny). Liczy się sama treść orzeczenia dotycząca określonego przedmiotu (w tym wypadku lokalu nabytego zaraz przed uprawomocnieniem się wyroku). Jeżeli nic w tym zakresie nie powiedziano stosuje się wyżej wymienione zasady.

Więcej na ten temat w artykule - O czym sąd może orzec w wyroku rozwodowym?