Sankcje dla rodziców, sprawujących zarząd majątkiem dziecka w sposób niewłaściwy

Odpowiedź prawnika: Sankcje dla rodziców, sprawujących zarząd majątkiem dziecka w sposób niewłaściwy

Bardzo trudno jest wskazać katalog sankcji grożących za nienależyte wykonywanie zarządu majątkiem dziecka. Kodeks rodzinny i opiekuńczy statuuje z mocy prawa nadzór sądu opiekuńczego na sprawowaniem tego zarządu. Z istoty rzeczy sąd nie jest jednakże w stanie kontrolować wszystkich czynności rodziców. Dlatego też Kodeks przyjmuje tylko wymóg zezwolenia sądu dla dokonywania czynności przekraczających zwykły zakres zarządu. W pozostałe czynności sąd z urzędu wkracza dopiero wtedy, gdy zagrożone jest dobro dziecka (np. z okoliczności wynika, że czynność będzie w zdecydowanie negatywny sposób oddziaływać na majątek dziecka).

Kodeks nie przewiduje jednak typowych sankcji za nienależyte sprawowanie zarządu. Zawiera katalog instytucji, które nie tyle stanowią sankcję, ile są rodzajem ograniczenia przyznanej rodzicom, w ramach należytej staranności, swobody podejmowania decyzji. Z art. 104 § 1 k.r.o. wynika, że sąd opiekuńczy może nakazać rodzicom sporządzenie inwentarza majątku dziecka i przedstawianie go sądowi oraz zawiadamianie sądu o ważniejszych zmianach w stanie tego majątku. Sąd opiekuńczy może w uzasadnionych wypadkach ustalić wartość rozporządzeń dotyczących ruchomości, pieniędzy i papierów wartościowych, których dziecko lub rodzice mogą dokonywać każdego roku bez zezwolenia sądu opiekuńczego w ramach czynności zwykłego zarządu. Natomiast zgodnie z art. 109 § 3 k.r.o. sąd może także powierzyć zarząd majątkiem dziecka ustanowionemu w tym celu kuratorowi.

Natomiast o typowych sankcjach można mówić dopiero na gruncie odpowiedzialności cywilnej i karnej. Kwestia odpowiedzialności karnej występuje w przypadku np. kradzieży, przywłaszczenia mienia. Kwestia ewentualnej odpowiedzialności cywilnej należałoby rozpatrywać w oparciu o art. 415 k.c., który stanowi:

Art. 415. Kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia.

Jest to jednakże odpowiedzialność wyłącznie odszkodowawcza, bez możliwości orzeczenia sankcji karnych (chyba, że popełniono czyn zabroniony).