Staż pracy w rolniczej spółdzielni produkcyjnej a emerytura

Odpowiedź prawnika: Staż pracy w rolniczej spółdzielni produkcyjnej a emerytura

Niezbędną przesłanką dla osoby ubiegająca się o emeryturę, jest to aby osoba ta była pracownikiem,
w rozumieniu ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy. Jak bowiem stwierdził Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z dnia 30 maja 2005 r. (III AUa 283/2005, LexPolonica nr 382915). „Pojęcia pracownik i zatrudnienie nie mogą być interpretowane na użytek ubezpieczeń społecznych inaczej niż interpretuje je akt prawny określający prawa i obowiązki pracowników i pracodawców - Kodeks pracy.” Tak więc, według art. 2 Kodeksu pracy pracownikiem jest osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę. Przy czym, spółdzielcza umowa o pracę nawiązywana jest tylko w spółdzielniach pracy, z wyłączeniem rolniczych spółdzielni produkcyjnych oraz tzw. spółdzielni użytkowników.„W art. 2 Kodeksy pracy zdefiniowano pojęcie pracownika przez wskazanie aktów kreujących stosunek pracy; wykaz tych aktów ma charakter wyczerpujący. Osoba zatrudniona na innej podstawie prawnej niż wskazana w art. 2 nie jest pracownikiem. Pracownikiem jest osoba zatrudniona tylko na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę, czyli osoba pozostająca w stosunku pracy.” (Gersdorf Małgorzata, RączkaKrzysztof, Skoczyński Jacek - Kodeks pracy. Komentarz. Warszawa 2008  Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis (wydanie IX) ss. 1000).Istotnym w tym wypadku jest rozpatrzenie, czy osoba zatrudnienia w rolniczej spółdzielni produkcyjnej może być traktowana jako pracownik w rozumieniu Kodeksu pracy. Regulacje dotyczące zatrudnienia w rolniczej spółdzielni produkcyjnej znajdują się przepisach ustawy z dnia 16 września 1982 r. - Prawo spółdzielcze. Problematyka ta uregulowana została w art. 138 – 172 Prawa spółdzielczego. Niezwykle pomocne w tym względzie będzie również postanowienie Sądu Najwyższego - Izby Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych z dnia 9 stycznia 2008 r. (III UK 92/2007). W orzeczeniu tym Sąd stwierdza: "(...) Sąd Najwyższy, podzielając przedstawione wyżej stanowisko, stwierdził, że w sensie formalnoprawnym - a ten punkt widzenia jest rozstrzygający - zachodzi zasadnicza różnica między pracą wykonywaną w ramach stosunku pracy a pracą  świadczoną w ramach stosunku członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej. W tym drugim wypadku prawo i obowiązek świadczenia pracy wynika ze stosunku członkostwa w spółdzielni, z którym wiąże się między innymi prawo udziału w jej zarządzaniu poprzez jej organy i inne rozwiązania instytucjonalne właściwe ruchowi spółdzielczemu, co ma określony wpływ na sposób organizacji pracy i podporządkowanie w procesie jej  świadczenia. W konsekwencji tego, w zestawieniu ze stosunkiem pracy, stosunek członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej, w ramach którego wiadczona jest praca, wykazuje właściwości jakościowo różne i w związku z tym do pracy wykonywanej przez członków tych spółdzielni zastosowanie mają tylko niektóre, nieliczne (ochronne) przepisy prawa pracy; art. 157 Prawa spółdzielczego wyraźnie stanowi, że spółdzielnia poza członkami może zatrudniać stosownie do swoich potrzeb również inne osoby na podstawie umowy o pracę lub na podstawie innego stosunku prawnego, którego przedmiotem jest świadczenie pracy. Wynika stąd,  że członek rolniczej spółdzielni produkcyjnej nie może świadczyć pracy na podstawie umowy o pracę. (...) Wykonywanie czynności pracowniczych nie jest bowiem jedynym (najważniejszym) kryterium oceny istniejącego stosunku prawnego.Status prawny członka rolniczej spółdzielni produkcyjnej w zasadniczy sposób różni się od statusu pracownika zatrudnionego w tej samej spółdzielni, choćby ich wynagrodzenie, miejsce i czas pracy były identyczne (...)" .Wskazują na to również przepisy art. 163-165 Prawa spółdzielczego, które stanowią, że pracownik rolniczej spółdzielni produkcyjnej nie jest pracownikiem w rozumieniu kodeksu pracy, a przysługują mu jedynie pewne uprawnień, jak temu pracownikowi .Jak ponadto stwierdził Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 9 stycznia 2008 roku: „nawet uchwała walnego zgromadzenia rolniczej spółdzielni produkcyjnej, że członkowie będą pracować na takich samych warunkach jak pracownicy nie może zmienić charakteru prawnego ich zatrudnienia.”