Świadczenie kompensacyjne dla nauczycieli.

2.6.2015

Pytanie:

"Od 20 lat pracuję jako nauczycielka w szkole podstawowej. W tym roku chciałabym przejść na świadczenie kompensacyjne. Prosiłabym o odpowiedź ile w takim przypadku należy mi się odprawy emerytalnej? "

Odpowiedź prawnika: Świadczenie kompensacyjne dla nauczycieli.

Sporządzoną na Pani potrzebę opinię prawną oparliśmy na przepisach:  rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 26 czerwca 2001 roku w sprawie szczegółowych zasad ustalania wynagrodzenia oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy nauczycieli (Dz. U. 2001 nr 71 poz. 737),

 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (Dz. U. 2014 poz. 191 tekst jednolity),

 ustawy z dnia 22 maja 2009 r. o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych (Dz. U. 2009 nr 97 poz. 800).

W pierwszej kolejności należy rozpatrzeć, komu przysługuje prawo do nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego oraz odprawa emerytalna. Pierwszą ze wskazanych kwestii reguluje ustawa z dnia 22 maja 2009 r. o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych. W art. 4 wskazuje ona, że świadczenie kompensacyjne przysługuje nauczycielom, którzy spełnili łącznie następujące warunki:

1) Osiągnęli odpowiedni wiek; w chwili obecnej, aż do końca 2024 roku będzie to 55 lat dla kobiet, później wiek ten będzie sukcesywnie wzrastać. Nie ma to jednak znaczenia dla Pani sytuacji w chwili obecnej;

2) Posiadają okres składkowy i nieskładkowy wynoszący 30 lat, w tym 20 lat wykonywania pracy w jednostkach, o których mowa w art. 2 pkt 1 ustawy (głównie publiczne i niepubliczne szkoły, przedszkola), w wymiarze co najmniej ½ obowiązkowego wymiaru zajęć,

3) Rozwiązali stosunek pracy.

Wskazany powyżej pkt 3 prowadzi do wniosku, że świadczenie kompensacyjne może być przyznane wyłącznie takiemu nauczycielowi, który przed zgłoszeniem wniosku o to świadczenie pozostawał w stosunku pracy na stanowisku nauczyciela. Jednak w przypadku, kiedy po ustaniu tego stosunku pracy, a jednocześnie przed zgłoszeniem wniosku nauczyciel podjął inne zatrudnienie lub działalność, nie może on nabyć prawa do świadczenia kompensacyjnego.

Relacja między przejściem na świadczenie kompensacyjne a odprawą emerytalną została wskazana w art. 87 ustawy – Karta nauczyciela. Przepis ten w ust. 1 i 2 wskazuje dwie grupy nauczycieli, którym przysługuje odprawa. W obu przypadkach mowa jest o nauczycielach spełniających warunki uprawniające do emerytury, renty z tytułu niezdolności do pracy lub nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, których stosunek pracy ustał w związku z przejściem na emeryturę, rentę z tytułu niezdolności do pracy lub nauczycielskie świadczenie kompensacyjne – takim osobom przysługiwać będzie odprawa. Jej wysokość jest jednak różna dla dwóch grup.

Pierwsza z nich to osoby, które z tytułu ustania stosunku pracy nie uzyskały odprawy przewidzianej w art. 28 karty nauczyciela – takim osobom przyznaje się odprawę w wysokości dwumiesięcznego ostatnio pobieranego wynagrodzenia w szkole będącej podstawowym miejscem pracy. Wskazany art. 28 karty nauczyciela stanowi o odprawie dla osób: z którymi rozwiązano stosunek pracy z powodu orzeczenia o niezdolności do wykonywania dotychczasowej pracy; dla których okres urlopu bezpłatnego przekroczył 2 lata, a w tym okresie nauczyciel nie podjął ponownie pracy; w razie cofnięcia skierowania do nauczania religii dla danej osoby w szkole. Są to więc trzy wyjątkowe przypadki i jeśli żaden z nich nie zachodzi w Pani przypadku, zwłaszcza jeśli nie posiada Pani orzeczenia o niezdolności do wykonywania dotychczasowej pracy, należy zastosować wysokość odprawy wynikającą z art. 87 ust. 2.

Druga grupa to osoby, które przepracowały w szkole co najmniej 20 lat. Art. 87 ust. 2 stanowi, że takim osobom przyznaje się w związku z przejściem na nauczycielskie świadczenie kompensacyjne odprawę w wysokości trzymiesięcznego wynagrodzenia ostatnio pobieranego w szkole, będącej podstawowym miejscem pracy tej osoby. Jeśli więc nie zachodzą żadne szczegółowe przesłanki, wyliczone wcześniej, w związku z przejściem na nauczycielskie świadczenie kompensacyjne przysługiwać Pani będzie odprawa w wysokości trzymiesięcznego wynagrodzenia. Jeżeli zaś nastąpi zbieg prawa do odprawy, przysługuje tylko jedna z nich – korzystniejsza.

Zgodnie ze wskazanym przepisem, wynagrodzenie oblicza się według zasad obowiązujących przy ustalaniu ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy. Zasady te reguluje rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 26 czerwca 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania wynagrodzenia oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy nauczycieli. Rozporządzenie to wskazuje bardzo szczegółowe zasady wyliczania wynagrodzenia. Paragraf pierwszy rozporządzenia wskazuje, że w wynagrodzeniu za urlop wypoczynkowy nauczyciela, z zastrzeżeniem ust. 2, uwzględnia się:

1) wynagrodzenie zasadnicze,

2) dodatki: za wysługę lat, motywacyjny, funkcyjny oraz za warunki pracy,

3) wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe i godziny doraźnych zastępstw,

4) dodatkowe wynagrodzenie za pracę w porze nocnej,

5) odrębne wynagrodzenie za zajęcia dydaktyczne, wychowawcze i opiekuńcze wykonywane w dniu wolnym od pracy,

6) wynagrodzenie za pracę w święto,

7) dodatek za uciążliwość pracy, o którym mowa w art. 19 ust. 2 pkt 2 karty nauczyciela,

8) jednorazowy dodatek uzupełniający.

W wynagrodzeniu za urlop wypoczynkowy nie uwzględnia się natomiast: 1) wynagrodzenia za czas gotowości do pracy oraz za czas niezawinionego przez pracownika przestoju,

2) wynagrodzenia za czas urlopu wypoczynkowego oraz wynagrodzenia za czas innej usprawiedliwionej nieobecności w pracy,

3) wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną.

W par. 2 rozporządzenie wskazuje, że w miesiącu wykorzystywania urlopu uwzględnia się składniki wynagrodzenia określone w stawkach miesięcznych w stałej wysokości oraz składniki wynagrodzenia określone procentowo od tych stawek.

W przypadku gdy okres wykonywania zadań lub zajęć uprawniających do dodatku funkcyjnego jest krótszy niż okres roku szkolnego, wysokość dodatku oblicza się, mnożąc otrzymywaną stawkę z tego tytułu przez liczbę miesięcy, w których nauczyciel wykonywał zadania lub zajęcia. Uzyskaną kwotę dzieli się przez liczbę miesięcy roku szkolnego poprzedzających miesiąc rozpoczęcia urlopu.

Jednorazowy dodatek uzupełniający, uwzględnia się w wysokości stanowiącej jedną dwunastą kwoty tego dodatku wypłaconego pracownikowi za poprzedni rok kalendarzowy.

Wynagrodzenie, o którym mowa w § 1 ust. 1 pkt 4-6, oblicza się, dodając otrzymane wynagrodzenie w poszczególnych miesiącach roku szkolnego, a następnie uzyskaną kwotę dzieli się przez liczbę miesięcy roku szkolnego poprzedzających miesiąc rozpoczęcia urlopu.

Wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe i godziny doraźnych zastępstw oblicza się, mnożąc przeciętną miesięczną liczbę godzin z okresu miesięcy danego roku szkolnego poprzedzających miesiąc rozpoczęcia urlopu, a jeżeli okres zatrudnienia jest krótszy od roku szkolnego - z tego okresu, przez godzinową stawkę wynagrodzenia przysługującą w miesiącu wykorzystywania urlopu.

Należy również zwrócić uwagę, że zgodnie z par. 6, ekwiwalent pieniężny za urlop wypoczynkowy nauczycieli ustala się, stosując zasady obowiązujące przy obliczaniu wynagrodzenia za urlop wypoczynkowy. Za podstawę ustalenia ekwiwalentu za jeden dzień urlopu wypoczynkowego przyjmuje się wysokość wynagrodzenia przysługującego nauczycielowi za jeden dzień urlopu.

Ekwiwalent za niewykorzystany przez nauczyciela urlop wypoczynkowy oblicza się, mnożąc ekwiwalent za jeden dzień urlopu przez liczbę dni tego urlopu.

Podsumowując, jeżeli spełnia Pani warunki do otrzymania świadczenia kompensacyjnego oraz Pani stosunek pracy ustanie w związku z przejściem na świadczenie kompensacyjne, będzie Pani uprawniona do odprawy w wysokości 2-miesięcznego (jeśli spełnione zostały szczególne warunki) lub 3-miesięcznego wynagrodzenia (jeśli przepracowała Pani w szkole co najmniej 20 lat). Wysokość tego wynagrodzenia zostanie obliczona zgodnie ze wskazanymi zasadami, znajdującymi się we wskazanym wyżej rozporządzeniu.

Zespół prawników
e-prawnik.pl

Odpowiedź prawnika: Świadczenie kompensacyjne dla nauczycieli.

Komentarze