Umowa o pracę zawarta pod wpływem błędu, podstępu
Pytanie:
"Zakład pracy zatrudniając pracownika otrzymał od niego ustne oświadczenie o posiadanym wykształceniu (pielęgniarka). Umowa o pracę został podpisana 3 dni wcześniej przed datą rozpoczęcia pracy. W dniu rozpoczęcia pracy pracownik miał złożyć wszystkie dokumenty do akt osobowych (prawo wykonywania zawodu, dyplom, kwestionariusz osobowy). Nie uczynił tego. W dniu rozpoczęcia pracy złożył podanie o udzielenie kilkudniowego urlopu z ważnych powodów rodzinnych. Te kilka dni urlopu zostało jej udzielone. Pracownik po urlopie zamiast dostarczyć zaległe dokumenty przysłał zwolnienie lekarskie na ponad 30 dni. Zakład pracy w tym czasie poprzez inne osoby uzyskał 100% pewność, iż ta osoba nie posiada wykształcenia do stanowiska na jakie została zatrudniona. Zakład pracy rozwiązał umowę z pracownikiem z tytułu nie posiadanego stosownego wykształcenia do stanowiska pracy na jakim miał ten pracownik pracować. Ponieważ zakład pracy zawarł umowę o pracę pod wpływem błędu (art. 84 i 86 KC) z winy pracownika czy wobec powyższego umowę tą można uznać za nieważną i niewiążącą? Czy wobec powyższego ponieważ zostało wypłacone wynagrodzenie temu pracownikowi za jeden miesiąc (kiedy przebywał na urlopie i zwolnieniu) zakład pracy może żądać zwrotu wypłaconej kwoty? Nadmieniam, że pracownik ten nie przepracował ani jednego dnia na zatrudnionym stanowisku. Czy zakład pracy może traktować takie postępowanie pracownika za podstęp w celu wyłudzenia korzyści materialnych, a tym samym zgłosić w takim wypadku doniesienie do prokuratury? "
Odpowiedź prawnika: Umowa o pracę zawarta pod wpływem błędu, podstępu
W opisanej sytuacji mielibyśmy (w przypadku umowy cywilnoprawnej) do czynienia z podstępem, o którym mowa w art. 86 kc. Zgodnie z wyrokiem SN z dnia 10 września 1997 r., I PKN 251/97, OSNAPiUS 13/98, poz. 389, do uchylenia się od skutków prawnych oświadczenia woli złożonego pod wpływem błędu wywołanego podstępnie wystarczy, aby błąd dotyczył sfery motywacyjnej stanowiącego przyczynę złożenia oświadczenia woli.
Umowa ta w tej chwili jest nieważna względnie i mogą Państwo uchylić się od skutków prawnych tej umowy. Złożenie takiego oświadczenia spowoduje, iż umowa stanie się nieważna od początku. Uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia woli, które zostało złożone innej osobie pod wpływem błędu lub groźby, następuje przez oświadczenie złożone tej osobie na piśmie. Uprawnienie do uchylenia się wygasa: w razie błędu - z upływem roku od jego wykrycia, a w razie groźby - z upływem roku od chwili, kiedy stan obawy ustał
Ustawa o zawodzie pielęgniarki i położnej nie zawiera w tym przypadku żadnych regulacji.
Po uchyleniu się od skutków prawnych oświadczenia woli, będą mogli państwo żądać zwrotu tego co zostało świadczone na podstawie umowy.
Powyższe jednak musiałoby się opierać na założeniu, iż możliwe jest zastosowanie art. 86 kc w przypadku umowy o pracę. Naszym zdaniem budzi to wątpliwości, bowiem zgodnie z art. 300 kp w sprawach nie unormowanych przepisami prawa pracy do stosunku pracy stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu cywilnego, jeżeli nie są one sprzeczne z zasadami prawa pracy. Jak stwierdził Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z dnia 15 stycznia 1998 r., III APa 80/97, Apel. Warszawa 1999, nr 1, poz. 1 kodeks pracy szczegółowo reguluje kwestie związane i rozwiązaniem i wygaśnięciem stosunku pracy i przepis art. 300 k.p. nie daje podstaw do stosowania art. 84 kc w tym zakresie. Jak się wydaje podobny zarzut mógłby w ewentualnym procesie podnieść pracownik wobec stosowania art. 86 kc.
Trudno niestety stwierdzić jednoznacznie czy rzeczywiście mamy tu do czynienia z wyłudzeniem, choć tak właśnie można przypuszczać na podstawie przedstawionego stanu faktycznego. Proszę jednak pamiętać, iż w przypadku tego przestępstwa trzeba udowodnić sprawcy zamiar wyłudzenia.
Zespół prawników
e-prawnik.pl
Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne
Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?