Usunięcie służebności drogi koniecznej

Odpowiedź prawnika: Usunięcie służebności drogi koniecznej

Kodeks cywilny przewiduje szereg możliwości ustania służebności. Służebność może ustać w następujących przypadkach:

1)Wskutek niewykonywania służebności przez 10 lat (art. 293 kodeksu cywilnego). W literaturze panuje spór, czy w ten sposób może wygasnąć służebność drogi koniecznej. Z jednej strony racja ustanowienia art. 293 § 1 k.c. ma na celu uznanie za wygasłe obciążenia nieruchomości służebnościami, które przez dostatecznie długi czas nie są wykonywane, czyli są zbędne. Cel ten zatem wydaje się obejmować także wszelkie służebności gruntowe (tak: Stanisław Rudnicki - Komentarz do kodeksu cywilnego. Księga druga. Własność i inne prawa rzeczowe. Warszawa 2009 Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis (wydanie IX) ss. 560). Natomiast z drugiej strony, przeważające stanowisko opowiada się za poglądem, iż służebność drogi koniecznej utrzymuje się tak długo, jak istnieją przesłanki jej ustanowienia, zatem zastosowanie art. 293 kodeksu cywilnego byłoby sprzeczne z istotą tego rodzaju służebności (tak: Wacław Kocon „Droga konieczna” 1977 r.). Pomimo powyższego, należy wskazać, iż już samo niewykonywanie przez 10 lat służebności drogi koniecznej najczęściej faktycznie świadczyć będzie o tym, że utraciła ona dla nieruchomości władnącej (nieruchomość, na rzecz której została udzielona służebność) wszelkie znaczenie. W konsekwencji właściciel nieruchomości obciążonej może wówczas wystąpić o zniesienie takiej służebności na podstawie art. 295 kodeksu cywilnego.

2)Zniesienia służebności na żądanie właściciela nieruchomości obciążonej: -za wynagrodzeniem, jeśli służebność stała się dla niego szczególnie uciążliwa wskutek zmiany stosunków, a nie jest konieczna do prawidłowego korzystania z nieruchomości władnącej. Zmiana stosunków musi mieć charakter obiektywny i to ona właśnie ma spowodować szczególną uciążliwość służebności (art. 294 k.c.). Również w tym przypadku brak jest spójności doktryny, co do możliwości stosowania dobrodziejstwa art. 294 k.c. także tutaj przeważający jest pogląd, że przepis ten nie dotyczy służebności drogi koniecznej.

-bez wynagrodzenia, jeśli służebność utraciła dla nieruchomości władnącej wszelkie

znaczenie - art. 295 kodeksu cywilnego (np. gdy nieruchomość władnąca uzyskała dogodny dostęp do drogi publicznej).

Pojęcie zniesienia dotyczy sytuacji, kiedy służebność nie jest już konieczna dla prawidłowego korzystania z nieruchomości władnącej. Chodzi tu więc w pierwszym rzędzie o przypadki, gdy służebność utraciła dla nieruchomości władnącej wszelkie znaczenie. Zniesienie wymaga wówczas inicjatywy właściciela nieruchomości obciążonej, który może wystąpić z odpowiednim żądaniem do właściciela nieruchomości obciążonej i dopiero zgoda tego ostatniego na ustanie służebności (wyrażona w jednostronnym oświadczeniu woli o zrzeczeniu się służebności lub w umowie z właścicielem nieruchomości obciążonej) lub wyrok sądu, sprawiają że służebność ustaje. Orzeczenia sądowe są w tym przypadku konstytutywne. Dopóki służebność ta ma znaczenie dla nieruchomości władnącej, nie będzie możliwości jej zniesienia.

Jest również możliwe dochodzenie zniesienia służebności drogi koniecznej, na podstawie art. 295 k.c., niezależnie od tego czy właściciel nieruchomości władnącej wykonał swoje zobowiązanie.

Bez wynagrodzenia służebność może być zniesiona na żądanie właściciela nieruchomości obciążonej, gdy straciła wszelkie znaczenie dla nieruchomości władnącej. Ma to miejsce wtedy, gdy służebność przestała przynosić jakąkolwiek korzyść gospodarczą nieruchomości władnącej.

Zatem służebność można znieść gdy powstanie sytuacja, w której przesłanki ustanowienia służebności przestaną istnieć.