Ważność umowy podpisanej przez małżonka

Odpowiedź prawnika: Ważność umowy podpisanej przez małżonka

Jak wynika z opisu stanu faktycznego małżonek przedsiębiorcy zawarł umowę o usługi reklamowe wykonywane na rzecz tego przedsiębiorcy (swego małżonka).

Nie jest dla nas jasny cel takiego sposobu zawarcia kontraktu, ani kto faktycznie jest dłużnikiem i wierzycielem w tej umowie, jednak odnosząc się do kwestii zarządu majątkiem wspólnym należy stwierdzić, co następuje:

Zgodnie z art. 37  § 1kro zgoda drugiego małżonka jest potrzebna do dokonania:

1. czynności prawnej prowadzącej do zbycia, obciążenia, odpłatnego nabycia nieruchomości lub użytkowania wieczystego, jak również prowadzącej do oddania nieruchomości do używania lub pobierania z niej pożytków,  

2. czynności prawnej prowadzącej do zbycia, obciążenia, odpłatnego nabycia prawa rzeczowego, którego przedmiotem jest budynek lub lokal,  

3. czynności prawnej prowadzącej do zbycia, obciążenia, odpłatnego nabycia i wydzierżawienia gospodarstwa rolnego lub przedsiębiorstwa,  

4. darowizny z majątku wspólnego, z wyjątkiem drobnych darowizn zwyczajowo przyjętych.  

Zawarcie umowy o świadczenie usług nie należy do czynności, na które potrzebna jest zgoda współmałżonka. Umowa ta jest więc ważna.

Czy umowa wywiera skutki na dla firmy drugiego z małżonków, czy raczej dla tego małżonka (jego firma bowiem nie ma osobowości prawnej, nie jest podmiotem praw wynikających z tejże umowy), to zależy od jej treści. Jak wynika z opisu sytuacji, stronami umowy jest małżonek nie prowadzący działalności gospodarczej oraz firma reklamowa, a skoro tak, to umowa nie wywołuje skutków dla firmy.

Możemy mieć tu jednak do czynienia z umową zawartą na rzecz osoby trzeciej, stosownie do art. 393 kc:

Jeżeli w umowie zastrzeżono, że dłużnik (firma reklamowa) spełni świadczenie na rzecz osoby trzeciej, osoba ta, w braku odmiennego postanowienia umowy, może żądać bezpośrednio od dłużnika spełnienia zastrzeżonego świadczenia.  Zastrzeżenie co do obowiązku świadczenia na rzecz osoby trzeciej nie może być odwołane ani zmienione, jeżeli osoba trzecia oświadczyła którejkolwiek ze stron, że chce z zastrzeżenia skorzystać. Dłużnik może podnieść zarzuty z umowy także przeciwko osobie trzeciej.

Nie można też zupełnie wykluczyć (jeśli umowa przewiduje, że to małżonek - przedsiębiorca ma zapłacić za usługi), iż zawarto umowę, o której mowa w art. 391 kc:

Jeżeli w umowie zastrzeżono, że osoba trzecia zaciągnie określone zobowiązanie albo spełni określone świadczenie, ten, kto takie przyrzeczenie uczynił, odpowiedzialny jest za szkodę, którą druga strona ponosi przez to, że osoba trzecia odmawia zaciągnięcia zobowiązania albo nie spełnia świadczenia. Może jednak zwolnić się od obowiązku naprawienia szkody spełniając przyrzeczone świadczenie, chyba że sprzeciwia się to umowie lub właściwości świadczenia.

Na koniec jeszcze należałoby zbadać czy umowa nie została zawarta przez małżonka przedsiębiorcy jako rzekomego jej pełnomocnika.