Wykorzystanie cudzego utworu
Pytanie:
"Jestem artystą, zajmuję się grafiką komputerową i bardzo często w moich grafikach pojawiają się zdjęcia. Fotografie te najczęściej są mojego autorstwa, ale zdarza się użycie cudzych oraz ich przetwarzanie. Czy naruszeniem praw autorskich można nazwać wykorzystanie (nawet fragmentaryczne) umieszczonych w internecie fotografii oraz ich modyfikację plastyczną w celu stworzenia nowej jakości - nowego dzieła? Chodzi tu głównie o przetwarzanie fotografii w grafikach komputerowych, kolażach- fotografii pobieranych bardzo często nieodpłatnie ze stron internetowych. Czy wszystkie są zastrzeżone, prawnie chronione, choć nie są sygnowane? Jakie są granice naruszania autorskich praw osobistych, a także przy ewentualnej sprzedaży ów grafiki praw majątkowych? I czy można mówić w tym przypadku o plagiacie jako odwzorowywaniu motywu?"
Odpowiedź prawnika: Wykorzystanie cudzego utworu
Jeśli mamy do czynienia z prostym wykorzystaniem zdjęcia do grafiki komputerowej bez zgody autora, jest to naruszeniem majątkowych praw autorskich. Działanie także w określonej sytuacji może także naruszać osobiste prawa autora zdjęcia, w szczególności prawo do autorstwa zdjęcia. W przypadku umieszczenia zdjęcia na stronie internetowej nie mamy też do czynienia z nowym dziełem.
Zależnie od okoliczności praca grafika komputerowego doprowadzi do stworzenia nowego dzieła. Nie oznacza to jednak dowolnego korzystania z całości lub części cudzego dzieła. W takim bowiem przypadku efekt prac grafika, choć jest nowym dziełem, jest też najczęściej opracowaniem dotychczasowego zdjęcia. Opracowanie cudzego utworu, w szczególności tłumaczenie, przeróbka, adaptacja, jest bowiem przedmiotem prawa autorskiego bez uszczerbku dla prawa do utworu pierwotnego. Zgodnie z ustawą o prawach autorskich i pokrewnych rozporządzanie i korzystanie z opracowania zależy od zezwolenia twórcy utworu pierwotnego (prawo zależne), chyba że autorskie prawa majątkowe do utworu pierwotnego wygasły. W przypadku baz danych spełniających cechy utworu zezwolenie twórcy jest konieczne także na sporządzenie opracowania.
Jeśli grafik komputerowy tworzy nowe dzieło, które jest opracowaniem cudzego utworu, zgodnie z prawem, nie mamy do czynienia z plagiatem.
Twórca utworu pierwotnego może cofnąć zezwolenie, jeżeli w ciągu pięciu lat od jego udzielenia opracowanie nie zostało rozpowszechnione. Wypłacone twórcy wynagrodzenie nie podlega zwrotowi. Na egzemplarzach opracowania należy wymienić także twórcę i tytuł utworu pierwotnego.
Warto pamiętać, że za opracowanie nie uważa się utworu, który powstał w wyniku inspiracji cudzym utworem.
Zespół prawników
e-prawnik.pl
Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne
Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?