Składanie fałszywych zeznań-pokrzywdzony

Odpowiedź prawnika: Składanie fałszywych zeznań-pokrzywdzony

Do procesu karnego w charakterze oskarżyciela posiłkowego jak również w formie powoda cywilnego może przystąpić pokrzywdzony. Z kolei pokrzywdzonym jest ten, którego dobro prawne zostało bezpośrednio naruszone lub zagrożone przez przestępstwo. Przestępstwo składania fałszywych zeznań (art. 233 kk) jest przestępstwem skierowanym przeciwko wymiarowi sprawiedliwości. W Wytycznych Wymiaru Sprawiedliwości i Praktyki Sądowej w sprawie wzmożenia ochrony interesów pokrzywdzonego w postępowaniu sądowym w sprawach karnych z dnia 26 listopada 1976 r., sygn. akt VI KZP 11/75 czytamy: „Bywają jednak wypadki bardziej złożone, w których - mimo popełnienia przez sprawcę tylko jednego przestępstwa - występuje pokrzywdzenie wielu osób (fizycznych lub prawnych) (...) w wypadku złożenia fałszywych zeznań(...) przestępstwo godzi bezpośrednio nie tylko w interes wymiaru sprawiedliwości czy instytucji społecznej, ale może godzić także bezpośrednio w interesy indywidualnych osób, którym również przysługują prawa pokrzywdzonego(...)". Z kolei w jednym z nowszych orzeczeń SN wskazał: "Przedmiotem ochrony przepisu art. 233 § 1 kk, jest szeroko rozumiane dobro wymiaru sprawiedliwości, w szczególności zaś wartość, jaką jest zapewnienie wiarygodności ustaleń dokonywanych w postępowaniu sądowym lub innym postępowaniu przewidzianym w ustawie, a co za tym idzie, ochrona prawidłowości (trafności) wydawanych orzeczeń. Dobrem prawnym bezpośrednio naruszonym lub zagrożonym przez złożenie fałszywego zeznania jest zatem mające zapaść w tym postępowaniu orzeczenie, nie jest nim zaś dobro prawne uczestnika postępowania, w którym zeznanie zostało złożone, chyba że działanie to narusza również inny przepis, chroniący bezpośrednio dobro prawne tej osoby (np. cześć, godność osobistą, mienie). W tym pierwszym wypadku, do naruszenia lub zagrożenia dobra prawnego osoby, poprzez złożenie fałszywego zeznania, może dojść jednak dopiero wskutek orzeczenia sądu, a więc w sposób pośredni" (tak: postanowienie SN z dnia 1 kwietnia 2005 r., sygn. akt IV KK 42/2005).

Z powyższego wynika wniosek, że aby mógł Pan przystąpić jako strona do postępowania w sprawie dotyczącej składania fałszywych zeznań, nie wystarcza powołać się na sam fakt, że w procesie fałszywe zeznania były składane przeciwko Panu, lecz  powinien Pan wykazywać, że w wyniku składania tych zeznań zostały naruszone Pana dobra prawne (np. cześć, godność). W takiej sytuacj i będą Panu przysługiwać prawa pokrzywdzonego, i będzie Pan mógł przystąpić do procesu jako np. oskarżyciel posiłkowy bądź powód cywilny. Złożenia oświadczenia o przystąpieniu jak również wytoczenie powództwa cywilnego może nastąpić do czasu do czasu rozpoczęcia przewodu sądowego (a więc do momentu odczytania aktu oskarżenia przez prokuratora przed sądem). Oświadczenie o przystąpieniu do sprawy w charakterze strony można złożyć już prokuratorowi prowadzącemu sprawę.