Zabezpieczenie rzeczowe i osobiste

Odpowiedź prawnika: Zabezpieczenie rzeczowe i osobiste

Zabezpieczenie osobiste polega na tym, że obok dłużnika głównego odpowiedzialność będzie ponosił dłużnik "dodatkowy". Do zabezpieczeń osobistych zaliczyć można: - Poręczenie według prawa cywilnego, - Gwarancję bankową, - Weksel własny in blanco, - Poręczenie wekslowe, - Przelew wierzytelności na zabezpieczenie, - Przystąpienie do długu, - Nieodwołalne pełnomocnictwo. Najczęściej stosowanym zabezpieczeniem osobistym jest poręczenie (według prawa cywilnego). Przez umowę poręczenia poręczyciel zobowiązuje się względem wierzyciela wykonać zobowiązanie na wypadek, gdyby dłużnik zobowiązania nie wykonał. W razie poręczenia za dług osoby, która nie mogła się zobowiązać z powodu braku zdolności do czynności prawnych, poręczyciel powinien spełnić świadczenie jako dłużnik główny, jeżeli w chwili poręczenia o braku zdolności tej osoby wiedział lub z łatwością mógł się dowiedzieć. Do zabezpieczeń rzeczowych zaliczyć można: - Przewłaszczenie na zabezpieczenie - Zastrzeżenie własności rzeczy sprzedanej, - Zastaw, - Zastaw rejestrowy, - Hipotekę, - Kaucję (odmiana zastawu stosowana w bankowych stosunkach kredytowych), - Blokadę środków pieniężnych (zablokowanie kwoty służy zabezpieczeniu kredytu bankowego lub innej wierzytelności przeciwko posiadaczowi rachunku bankowego). Podstawowe zabezpieczenia rzeczowe takie jak zastaw, hipoteka i zastaw rejestrowy zostaną tutaj pokrótce omówione. Zastaw jest prawem wierzyciela, które gwarantuje mu, że jego roszczenie zostanie zaspokojone. Jeśli dłużnik nie odda mu długu, to wierzyciel będzie mógł zaspokoić się z rzeczy, na której ustanowili zastaw. Zastaw można ustanowić tylko na ruchomościach mających wartość majątkową. Zastaw obciąża wraz z ruchomością jej części składowe, oraz w razie braku innego postanowienia umowy - przynależności. Zastaw może być ustanowiony zarówno dla zabezpieczenia wierzytelności pieniężnej lub niepieniężnej. Prawo zastawnika z(czyli wierzyciela, na którego rzecz ustanowiono zastaw) polega na tym, że może się on zaspokoić z ruchomości obciążonej przed wierzycielami osobistymi właściciela rzeczy. Jednak pierwszeństwo przed zastawnikiem będą miały osoby, których wierzytelności przepisy o postępowaniu egzekucyjnym traktują w sposób uprzywilejowany (np. roszczenia alimentacyjne czy też należności za pracę oraz renty z tytułu odszkodowania za wywołanie kalectwa czy śmierci).

Zastawnik może dochodzić zaspokojenia z ruchomości niezależnie od tego, czyją stała się własnością. Zastaw rejestrowy spełnia podobną funkcję jak zwykły zastaw. Jednak najistotniejszą cechą zastawu rejestrowego, różniącą go tym samym od zwykłego zastawu, jest możliwość pozostawienia przedmiotu zastawu w rękach zastawcy (czyli dłużnika ze stosunku, który jest zabezpieczony zastawem). Tym samym zastawca może korzystać z rzeczy obciążonej. Jednakże zastaw rejestrowy nie zawsze może być ustanowiony. Zastaw rejestrowy może być ustanowiony w celu zabezpieczenia wierzytelności Skarbu Państwa i innej państwowej osoby prawnej, gminy, związku międzygminnego (związku komunalnego) i innej komunalnej osoby prawnej, banku krajowego, banku zagranicznego, osoby prawnej, której celem określonym w ustawie jest udzielanie pożyczek i kredytów, międzynarodowej organizacji finansowej, której członkiem jest Rzeczpospolita Polska, innego podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Zastaw rejestrowy ułatwia dochodzenie zabezpieczonej nim ruchomości, ponieważ przewiduje możliwość zaspokojenia zastawnika nie tylko w drodze sądowego postępowania egzekucyjnego, ale między innymi również poprzez przejęcie przez zastawnika na własność przedmiotu zastawu, sprzedaż przedmiotu zastawu w drodze przetargu publicznego przeprowadzanego przez notariusza lub komornika na podstawie uproszczonej procedury (te możliwości powstają, gdy umowa zastawnicza je przewiduje). Obciążanie rzeczy zastawem rejestrowym pozostaje w mocy bez względu na zmiany, którym może on podlegać w toku przetwarzania. Hipoteka jest prawem wierzyciela, które gwarantuje mu, że jego roszczenie zostanie zaspokojone. Obciąża ona konkretnie wskazaną nieruchomość, z której to właśnie wierzyciel będzie się mógł zaspokoić. Hipoteka jest prawem pozostającym w ścisłym związku z wierzytelnością, którą zabezpiecza. Oznacza to, że nie można ustanowić hipoteki, która nie zabezpieczałaby zaspokojenia jakiegoś innego roszczenia. Hipoteka może więc istnieć tylko o tyle, o ile istnieje wierzytelność. Hipoteka może zabezpieczać jedynie wierzytelność pieniężną, także przyszłą lub warunkową. Zabezpiecza ona nie tylko samą wierzytelność, ale także odsetki nie przedawnione oraz przyznane koszty postępowania. Wierzyciel może się on zaspokoić z nieruchomości obciążonej przed wierzycielami osobistymi właściciela tej nieruchomości. Pierwszeństwo przed wierzycielami hipotecznymi będą mieli jednak wierzyciele, którym przysługują hipoteki ustawowe (powstające z mocy prawa, niezależnie od wpisu do księgi wieczystej, np. z tytułu ustalonych zobowiązań podatkowych przypadających od właściciela lub samoistnego posiadacza, hipoteka ustawowa przysługuje Skarbowi Państwa) oraz osoby, których wierzytelności przepisy o postępowaniu egzekucyjnym traktują w sposób uprzywilejowany (np. roszczenia alimentacyjne czy też należności za pracę oraz renty z tytułu odszkodowania za wywołanie kalectwa czy śmierci). Wierzyciel hipoteczny może dochodzić zaspokojenia z nieruchomości niezależnie od tego, czyją stała się własnością.