Zastrzeżenie prawa własności w umowie sprzedaży

Pytanie:

"Firma zabezpiecza swoje należności, dodając pod treścią faktury następujący zapis: "Do czasu zapłaty za niniejszą fakturę towar jest własnością sprzedającego art 589 k.c." Co firmie jako wierzycielowi daje praktycznie taki zapis? Czy możemy na podstawie tego zapisu odebrać towar kontrahentowi, który nie kwapi się z zapłatą? Czy na podstawie tego zapisu możemy wejść z policją i prawnie odebrać swój towar? Czy w przypadku gdy kupujący nie zapłacił nam za towar a odsprzedał kolejnemu nabywcy, istnieje przesłanka wynikająca z artykułu 286 kodeksu karnego, dotycząca wyłudzenia towaru? Czy w przypadku dojścia do egzekucji komorniczej, komornik ma prawo (mając cały czas na względzie przytoczony zapis) zlicytować nasz towar i zabezpieczyć uzyskanymi środkami finansowymi innych dłużników?"

Odpowiedź prawnika: Zastrzeżenie prawa własności w umowie sprzedaży

Zastrzeżenie własności rzeczy przy umowie sprzedaży powoduje, że sama umowa sprzedaży nie wywołuje skutku rzeczowego, to znaczy nie następuje przeniesienie własności rzeczy. Jeżeli strony nie postanowiły inaczej, przeniesienie własności, w przypadku takiej umowy, następuje pod warunkiem zawieszającym, co znaczy że własność rzeczy przechodzi na nabywcę dopiero z chwilą zapłaty całości ceny. Zastrzeżenie własności rzeczy do czasu zapłaty ceny, co do zasady, uniemożliwia nabywcy rozporządzanie rzeczą. Do czasu zapłaty ceny, nabywca jest osobą nieuprawnioną do rozporządzania rzeczą. Jednak zastrzeżenie własności rzeczy nie chroni zbywcy, w sytuacji gdy nabywca odsprzedaje rzecz dalszemu nabywcy działającemu w dobrej wierze. W takiej sytuacji, na podstawie art. 169 kodeksu cywilnego, jeżeli osoba nie uprawniona do rozporządzania rzeczą ruchomą zbywa rzecz i wydaje ją nabywcy, nabywca uzyskuje własność z chwilą objęcia rzeczy w posiadanie, chyba że działa w złej wierze. Zastrzeżenie własności rzeczy na rzecz zbywcy, nie uprawnia jednak zbywcy do wystąpienia z roszczeniem windykacyjnym (roszczenie o wydanie rzeczy). Z roszczeniem takim zbywca może wystąpić dopiero po rozwiązaniu umowy sprzedaży, a więc dopiero po złożeniu nabywcy oświadczenia o odstąpieniu od umowy. Odnośnie zajęcia przez komornika przedmiotów co do których została zastrzeżona własność, należy przytoczyć art. 590 kc. Otóż zgodnie z tym przepisem, zastrzeżenie własności rzeczy jest skuteczne względem wierzycieli kupującego, jeżeli pismo zastrzegające własność ma datę pewną. Przez datę pewną rozumie się urzędowe poświadczenie daty. Ponadto pismo ma datę pewną w razie stwierdzenia dokonania czynności w jakimkolwiek dokumencie urzędowym - od daty dokumentu urzędowego lub w razie umieszczenia na obejmującym czynność dokumencie jakiejkolwiek wzmianki przez organ państwowy, organ jednostki samorządu terytorialnego albo przez notariusza - od daty wzmianki. Tak więc zastrzeżenie własności rzeczy, które nie ma daty pewnej nie wyłącza możliwości zaspokojenia się przez wierzycieli nabywcy z rzeczy, której własność jest zastrzeżona dla zbywcy. Zgodnie z art. 286 kodeksu karnego, przestępstwo oszustwa popełnia ten, kto w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadza inną osobę do niekorzystnego rozporządzenia własnym lub cudzym mieniem za pomocą wprowadzenia jej w błąd albo wyzyskania błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania. W związku z tym wydaje się, iż odsprzedanie rzeczy przez nieuprawnionego nabywcę nie wypełnia znamion typu czynu określonego w tym przepisie. Przestępstwo to jest popełnione, jeżeli uprawniony sam rozporządza swoim mieniem. W niniejszym przypadku takie niekorzystne rozporządzenie nie ma miejsca, ponieważ własność rzeczy nadal należy do zbywcy. Co najwyżej może być mowa o przywłaszczeniu rzeczy – o którym mowa w art. 284 kk.


Michał Włodarczyk

Radca prawny

Zajmuje się sprawami osób fizycznych jak również przedsiębiorców. Posiada rozległe doświadczenie w poradnictwie w sprawach życiowych osób fizycznych jak również profesjonalnych problemów prawnych przedsiębiorców. Bazując na swoim doświadczeniu skutecznie doradza w sprawach osób fizycznych jak i przedsiębiorców zawsze dbając o praktyczną stronę problemów prawnych z jakimi zwracają się do niego jego klienci.

Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne

Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?


Masz inne pytanie do prawnika?

 

Komentarze

  • kazimierz 2015-01-28 15:30:03

    Gdy nabyto nieruchomość w postaci działki i pobudowano dom ale nie za swoje a pożyczone pieniądze.Czy w takiej sytuacji mozna domagać się zwrotu wlaconej kwoty czy też nieruchomości. Wszystkie przesyłki pieniedzy są dostepne. Czy jest mozliwość odzyskania długu.


Potrzebujesz pomocy prawnej?

Zapytaj prawnika