Zniszczenie utworu plastycznego

24.2.2009

Pytanie:

"Słyszałem, a może gdzieś czytałem, że gdy zakupi się np. obraz lub fotografię, a po pewnym czasie chce się np. wyrzucić taki przedmiot na śmieci, to trzeba przed taką czynnością zgodnie z prawem powiadomić autora. Jeżeli Autor wyrazi zainteresowanie swoim wytworem, to nie można go zniszczyć, tylko trzeba go oddać autorowi. Czy tak faktycznie jest? Czy dotyczy to też sztuki podarowanej? Czy dotyczy to w jakimś stopniu wersji elektronicznych - np. fotografii w galeriach internetowych?"

Odpowiedź prawnika: Zniszczenie utworu plastycznego

Zgodnie z art. 32 ust. 2 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, w razie podjęcia decyzji o zniszczeniu oryginalnego egzemplarza utworu plastycznego znajdującego się w miejscu publicznie dostępnym, właściciel jest obowiązany złożyć twórcy utworu lub jego bliskim ofertę sprzedaży, jeżeli porozumienie się z nim, celem złożenia oferty, jest możliwe. Górną granicę ceny określa wartość materiałów. Jeżeli sprzedaż nie jest możliwa, właściciel jest obowiązany umożliwić twórcy sporządzenie kopii bądź - zależnie od rodzaju utworu - stosownej dokumentacji.

W pierwszej kolejności należy zatem stwierdzić, że przepis ten znajduje zastosowanie jedynie w odniesieniu do egzemplarzy utworu, a zatem konieczne jest istnienie materialnego nośnika (obraz na płótnie, nagranie na płycie, odbitka zdjęcia itp.). Tym samym, nie będzie można zastosować go w przypadku galerii internetowej, ponieważ utwory tam zamieszczone mają postać zdematerializowaną. Biorąc pod uwagę, że ustawa w art. 1 p.a. wyraźnie odróżnia utwory plastyczne od fotograficznych, przepis nie powinien mieć zastosowania do tych ostatnich.

Przepis nakłada pewne obowiązki na właściciela egzemplarza, nie rozróżniając między podstawami nabycia własności. Powstaną one zatem także jeżeli utwór został podarowany.

Cytowany przepis prawa autorskiego odnosi się do utworów wystawianych w miejscu publicznie dostępnym. W roli przykładów takich miejsc wskazuje się w literaturze prawa ogólnie dostępne drogi, place, ogrody, ale także wnętrza pomieszczeń, o ile są dostępne dla publiczności (tak E.Traple [w:] J. Barta et al., Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Komentarz, wyd. II, LEX).

Ewentualne niewykonanie obowiązku może wiązać się z odpowiedzialnością za naruszenie autorskich praw osobistych (art. 78 p.a.).

Zespół prawników
e-prawnik.pl

Odpowiedź prawnika: Zniszczenie utworu plastycznego

Komentarze