zwolnienia grupowe a ochrona przedemerytalna

Odpowiedź prawnika: zwolnienia grupowe a ochrona przedemerytalna

Co do zasady pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę pracownikowi objętemu ochroną przedemerytalną na mocy art. 39 Kodeksu Pracy, który stanowi, że pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę pracownikowi, któremu brakuje nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, jeżeli okres zatrudnienia umożliwia mu uzyskanie prawa do emerytury z osiągnięciem tego wieku. Sytuacja ulega jednak skomplikowaniu, jeżeli w zakładzie pracy trwa restrukturyzacja wiążąca się ze zwolnieniami grupowymi. Znajduje wtedy zastosowanie ustawa o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (dalej u.s.z.r.). Wskazany akt prawny modyfikuje w pewnym stopniu reżim ochronny ustanowiony przepisami Kodeksu pracy. Należy jednakże zwrócić uwagę na fakt, że przepisy tej ustawy szczególnej stosuje się tylko w wypadkach określonych w art. 1 u.s.z.r., który stanowi:

Art. 1. 1. Przepisy ustawy stosuje się w razie konieczności rozwiązania przez pracodawcę zatrudniającego co najmniej 20 pracowników stosunków pracy z przyczyn niedotyczących

pracowników, w drodze wypowiedzenia dokonanego przez pracodawcę, a także na mocy

porozumienia stron, jeżeli w okresie nieprzekraczającym 30 dni zwolnienie obejmuje co najmniej:

1) 10 pracowników, gdy pracodawca zatrudnia mniej niż 100 pracowników,

2) 10% pracowników, gdy pracodawca zatrudnia co najmniej 100, jednakże mniej niż 300 pracowników,

3) 30 pracowników, gdy pracodawca zatrudnia co najmniej 300 lub więcej pracowników

-zwanego dalej „grupowym zwolnieniem”.

2. Liczby odnoszące się do pracowników, o których mowa w ust. 1, obejmują pracowników, z którymi w ramach grupowego zwolnienia następuje rozwiązanie stosunków pracy z inicjatywy pracodawcy na mocy porozumienia stron, jeżeli dotyczy to co najmniej 5 pracowników.

Wskazać należy, iż o ile Kodeks pracy przewiduje w zasadzie bezwzględny zakaz wypowiadania umów o pracę pracownikom w wieku przedemerytalnym (za wyjątkiem określonym w art. 43 k.p.), to ustawa o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników wyłącza tą ochronę w niektórych przypadkach. Zgodnie z art. 5 ust. 1 u.s.z.r. przy wypowiadaniu pracownikom stosunków pracy w ramach grupowego zwolnienia nie stosuje się art. 38 i 41 Kodeksu pracy, z zastrzeżeniem ust. 2-4, a także przepisów odrębnych dotyczących szczególnej ochrony pracowników przed wypowiedzeniem lub rozwiązaniem stosunku pracy, z zastrzeżeniem ust. 5. Odstępstwo od powyższej zasady zawiera ust. 5 powołanego artykułu. Zwrócić uwagę należy w szczególności na pkt 1 ust. 5 art. 5 u.s.z.r. Wskazany przepis stanowi, że w okresie objęcia szczególną ochroną przed wypowiedzeniem lub rozwiązaniem stosunku pracy, pracodawca może jedynie wypowiedzieć dotychczasowe warunki pracy i płacy pracownikowi którym mowa w art. 39 k.p. Tym samym niedopuszczalne jest wypowiedzenie umowy o pracę, a dopuszczalne jest wypowiedzenie warunków pracy i płacy. W przypadku restrukturyzacji takie wypowiedzenie polega zazwyczaj na przeniesieniu danego pracownika z jednego stanowiska na drugie i często jest połączone ze zmniejszeniem jego wynagrodzenia.