Odpowiedź prawnika: Podział gruntu leśnego
Zniesienie współwłasności może nastąpić w drodze porozumienia między zainteresowanymi albo na mocy orzeczenia sądowego. Sąd może dokonać zniesienia współwłasności w drodze:
-
podziału w naturze,
-
przyznania rzeczy jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych
-
sprzedaży rzeczy.
Każdy ze współwłaścicieli może domagać się zniesienia współwłasności w drodze podziału rzeczy w naturze. Podział rzeczy w naturze jest niedopuszczalny, gdyby miał powodować znaczne zmniejszenie wartości rzeczy, pociągałby za sobą istotną zmianę rzeczy (np. gdyby współwłaściciele rozebrali świeżo zbudowany dom lub kosztowny samochód). Nie można także podzielić rzeczy gdyby było to sprzeczne z zasadniczym jej przeznaczeniem lub niezgodne z ustawą.
Nie będzie więc możliwy podział nieruchomości niezgodny ze społeczno-gospodarczym jej przeznaczeniem. Przykładem prawidłowego rozumienia przesłanki „społeczno-gospodarczego przeznaczenie nieruchomości” jest orzeczenie Sądu Najwyższego (z 24 maja 1974 r., sygnatura III CRN 373/73, opublikowane w PUG 1/75, s. 2). Zgodnie z nim przesłance tej „nie czyni zadość podzielenie małej działki na działki znikomej wielkości, pozbawione wszelkiego funkcjonalnego znaczenia, dzielenie małej działki linią łamaną, tworzenie maleńkich enklaw usytuowanych wewnątrz innych działek, tworzenie odrębnych nieruchomości z maleńkiego kawałka gruntu, zajętego bezpośrednio przez sam budynek”.
Należy również rozważyć kwestię czy podział nie jest sprzeczny z ustawą. Ustawa o gospodarce nieruchomościami znajduje zastosowanie:
1. gdy dokonanie podziału spowodowałoby konieczność wydzielenia nowych dróg niebędących niezbędnymi drogami dojazdowymi do nieruchomości wchodzących w skład gospodarstw rolnych albo
2. gdy spowodowałoby wydzielenie działek gruntu o powierzchni mniejszej niż 0,3 ha (30 arów). Podział nieruchomości położonych na obszarach przeznaczonych w planach miejscowych na cele rolne i leśne, a w przypadku braku planu miejscowego wykorzystywanych na cele rolne i leśne, powodujący wydzielenie działek rolnych lub leśnych o powierzchni mniejszej niż 0,3 ha, jest dopuszczalny jedynie w celu powiększenia sąsiedniej nieruchomości lub regulacji granic między sąsiadującymi nieruchomościami.
Są to dwa wyjątki od zasady, że ustawy tej nie stosuje się do gruntów rolnych i leśnych.
Jeżeli dopuszczalność podziału jest uzależniona od miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, to zniesienie współwłasności przez podział nieruchomości, podlegającej przepisom ustawy o gospodarce nieruchomościami, w trybie umownym może nastąpić pod warunkiem zgodności z ustaleniami wspomnianego planu i na podstawie decyzji wójta, burmistrza albo prezydenta miasta, zatwierdzającej projekt podziału. W razie braku planu miejscowego, jeżeli gmina nie ogłosiła o przystąpieniu do sporządzenia tego planu - zasady podziału nieruchomości ustala się w decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu. Jeżeli o podziale rozstrzyga sąd, to on ocenia zgodność podziału nieruchomości z prawem.
Jeżeli żaden z powyżej opisanych wyjątków nie zachodzi, podział może nastąpić bez decyzji wójta, burmistrza, prezydenta. W takim wypadku zniesienie współwłasności przez podział może nastąpić, jak już wyżej wskazano, w drodze umowy lub postanowienia sądu, a do podziału geodezyjnego wystarczy wypis z operatu ewidencyjnego i oświadczenie właściciela lub użytkownika wieczystego nieruchomości podlegającej podziałowi, że dla tej nieruchomości brak jest obowiązującej decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu.
