Portal żąda zapłaty za umieszczenie ogłoszenia na ich stronie.

Zgodnie z art. 384 k.c. – ustalony przez jedną ze stron wzorzec umowy, w szczególności ogólne warunki umów, wzór umowy, regulamin, wiąże drugą stronę, jeżeli został jej doręczony przed zawarciem umowy. W razie gdy posługiwanie się wzorcem jest w stosunkach danego rodzaju przyjęte, wiąże on także wtedy, gdy druga strona mogła się z łatwością dowiedzieć o jego treści. Nie dotyczy to jednak umów zawieranych z udziałem konsumentów, z wyjątkiem umów powszechnie zawieranych w drobnych, bieżących sprawach życia codziennego. Jeżeli jedna ze stron posługuje się wzorcem umowy w postaci elektronicznej, powinna udostępnić go drugiej stronie przed zawarciem umowy w taki sposób, aby mogła ona wzorzec ten przechowywać i odtwarzać w zwykłym toku czynności. Wydaje się, że w przedmiotowym przypadku regulamin (powszechnie stosowany w tego typu umowach) był dla Pani dostępny przed zawarciem umowy. W takiej sytuacji najprostszym i najbezpieczniejszym sposobem „wycofania się z umowy” jest jej wypowiedzenie, co też Pani uczyniła. W naszej ocenie termin wypowiedzenia powinien jednak wynosi 1 miesiąc jak wnika z przywołanego poniżej art. 8 ustawy o ochronie niektórych praw konsumentów, a nie trzy.   Umowa, którą Pani zawarła jest – w naszej ocenie – tzw. umową zawartą przy wykorzystaniu środków porozumiewania się na odległość. Zgodnie z art. 6 ustawy o ochronie niektórych praw konsumentów: „1. Umowy zawierane z konsumentem bez jednoczesnej obecności obu stron, przy wykorzystaniu środków porozumiewania się na odległość, w szczególności drukowanego lub elektronicznego formularza zamówienia niezaadresowanego lub zaadresowanego, listu seryjnego w postaci drukowanej lub  elektronicznej, reklamy prasowej z wydrukowanym formularzem zamówienia, reklamy w postaci elektronicznej, katalogu, telefonu, telefaksu, radia, telewizji, automatycznego urządzenia wywołującego, wizjofonu, wideotekstu, poczty elektronicznej lub innych środków komunikacji elektronicznej w rozumieniu ustawy z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną (Dz. U. 144, poz. 1204, z późn. zm.2)), są umowami na odległość, jeżeli kontrahentem konsumenta jest przedsiębiorca, który w taki sposób zorganizował swoją działalność. 2. Propozycja zawarcia umowy w postaci oferty, zaproszenia do składania ofert lub zamówień albo do podjęcia rokowań powinna jednoznacznie i w sposób zrozumiały informować o zamiarze zawarcia umowy przez tego, kto ją składa.  3. Posłużenie się telefonem, wizjofonem, telefaksem, pocztą elektroniczną, automatycznym urządzeniem wywołującym lub innym środkiem komunikacji elektronicznej w celu złożenia propozycji zawarcia umowy może nastąpić wyłącznie za uprzednią zgodą konsumenta.  4. Posłużenie się środkami porozumiewania się na odległość w celu złożenia propozycji zawarcia umowy nie może odbywać się na koszt konsumenta”. 

Podstawowym prawem konsumenta zawierającego taka umowę jest możliwość odstąpienia od umowy w terminie 10 dni od chwili wydania rzeczy, a gdy umowa dotyczy świadczenia usług od dnia jej zawarcia. Do odstąpienia od umowy wystarczy złożenie stosowanego oświadczenia i nadanie go w tym terminie listem poleconym.10 – dniowy termin wydłuża się do 3 miesięcy w przypadku braku poinformowania konsumenta o prawie odstąpienia od umowy.

Zgodnie z art. 10 ustawy: „1. Termin dziesięciodniowy, w którym konsument może odstąpić od umowy, liczy się od dnia wydania rzeczy, a gdy umowa dotyczy świadczenia usługi - od dnia jej zawarcia. 2. W razie braku potwierdzenia informacji, o których mowa w art. 9 ust. 1(między innymi wskazanie numeru pod którym przedsiębiorca został zarejestrowany – przypis e-prawnik), termin, w którym konsument może odstąpić od umowy, wynosi trzy miesiące i liczy się od dnia wydania rzeczy, a gdy umowa dotyczy świadczenia usługi - od dnia jej zawarcia. Jeżeli jednak konsument po rozpoczęciu biegu tego terminu otrzyma potwierdzenie, termin ulega skróceniu do dziesięciu dni od tej daty”

W Pani przypadku brak było poinformowania o prawie do odstąpienia od umowy, więc termin uległ przedłużeniu do 3 miesięcy. Mając jednak na uwadze okoliczności wskazane w zapytaniu, przyjąć należy, że także ten termin już minął. Wobec tego – jak wskazaliśmy powyżej – najprostszym i najbezpieczniejszym sposobem zakończenia umowy będzie jej wypowiedzenie. Zwłaszcza, że składając już oświadczenie w tym zakresie przyznała Pani, że do zawarcia umowy doszło.

Przy umowach zawartych na odległość przepisy ustawy przewidują możliwość wypowiedzenia umowy, który wynosi 1 miesiąc, zastrzeżenie dłuższego terminu wypowiedzenia, jest więc nieuzasadnione. Zgodnie z art. 8 ustawy o ochronie niektórych praw konsumentów: „1. Umowa o świadczenie ciągłe lub okresowe może być zawarta na czas oznaczony albo nieoznaczony.  2. Umowę zawartą na czas dłuższy niż rok poczytuje się po upływie tego terminu za zawartą na czas nieoznaczony.  3. Jeżeli czas trwania umowy nie jest oznaczony, każda ze stron może ją wypowiedzieć bez wskazania przyczyn, z zachowaniem terminu miesięcznego, chyba że strony zastrzegły krótszy termin wypowiedzenia”. 

Poza tą możliwością sugerujemy Pani jeszcze dwa inne rozwiązania. Nie możemy jednak przewidzieć ich skuteczności. Poza tą możliwością sugerujemy Pani jeszcze dwa inne rozwiązania. Nie możemy jednak przewidzieć ich skuteczności.  Zgodnie z art. 385 k.c. – w razie sprzeczności treści umowy z wzorcem umowy strony są związane umową. Wzorzec umowy powinien być sformułowany jednoznacznie i w sposób zrozumiały. Postanowienia niejednoznaczne tłumaczy się na korzyść konsumenta Art. 385 (1) k.c. stanowi, że – postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny. Nieuzgodnione indywidualnie są te postanowienia umowy, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu. W szczególności odnosi się to do postanowień umowy przejętych z wzorca umowy zaproponowanego konsumentowi przez kontrahenta. Ciężar dowodu, że postanowienie zostało uzgodnione indywidualnie, spoczywa na tym, kto się na to powołuje. Postanowienia regulaminu w niniejszej sprawie są z jednej strony sprzeczne z postanowieniami umowy, na którą się Pani decydowała, a z drugiej strony rażąco naruszają Pani interes zobowiązując do kontynuowania płatnej reklamy, którą nie jest Pani zainteresowana. A na reklamę zdecydowała się Pani wyłącznie dlatego, że miało być to bez opłat. Ponadto nie miała Pani żadnego wpływu na treść regulaminu, który został narzucony przez kontrahenta. W okolicznościach niniejszej sprawy może więc Pani zarzucić, że nie jest Pani związana treścią regulaminu, a jedynie treścią umowy. Umowa zaś dotyczyła bezpłatnej reklamy nieruchomości przez okres trzech miesięcy. Oznacza to, że faktury zostały wystawione przez portal bezpodstawnie.  Inną możliwością, jest powołanie się na błąd co do treści czynności prawnej. Zgodnie z art. 84 k.c. – „§ 1. W razie błędu co do treści czynności prawnej można uchylić się od skutków prawnych swego oświadczenia woli. Jeżeli jednak oświadczenie woli było złożone innej osobie, uchylenie się od jego skutków prawnych dopuszczalne jest tylko wtedy, gdy błąd został wywołany przez tę osobę, chociażby bez jej winy, albo gdy wiedziała ona o błędzie lub mogła z łatwością błąd zauważyć; ograniczenie to nie dotyczy czynności prawnej nieodpłatnej. § 2. Można powoływać się tylko na błąd uzasadniający przypuszczenie, że gdyby składający oświadczenie woli nie działał pod wpływem błędu i oceniał sprawę rozsądnie, nie złożyłby oświadczenia tej treści (błąd istotny).”  Posługując się terminem „błąd", art. 84 k.c. odwołuje się do potocznego jego rozumienia. Według powszechnie przyjętego określenia, błąd polega na fałszywym, mylnym wyobrażeniu o otaczającej rzeczywistości. W tym znaczeniu błąd oznacza pewną zaszłość psychiczną i wyraża się w mylnym wyobrażeniu o rzeczywistym stanie sprawy (o prawdziwym stanie rzeczy) lub w ogóle brakiem takiego wyobrażenia. Ujmując ogólnie, o błędzie mówimy wówczas, gdy zachodzi niezgodność między rzeczywistością a jej odbiciem w świadomości podmiotu.  W każdej sytuacji błąd musi spełniać dwa kryteria, a mianowicie:  a) musi być błędem co do treści czynności prawnej oraz  b) musi być istotny.    

„Warunkiem prawnej doniosłości błędu w świetle art. 84 k.c. jest przede wszystkim to, aby błąd składającego oświadczenie woli dotyczył treści czynności prawnej. Przepis ten zakłada więc istnienie po stronie składającego oświadczenie woli mylnego wyobrażenia o treści tego oświadczenia (pomyłka) lub o takich okolicznościach, jak np. fakty, do których odnosi się oświadczenie, normy prawne, mające zastosowanie do dokonywanej czynności prawnej, albo skutki prawne dokonywanej czynności prawnej" (uzasadnienie wyroku SN z dnia 19 października 2000 r., III CKN 963/98, OSNC 2002, nr 5, poz. 63). Błąd jest istotny i uprawnia do uchylenia się od skutków prawnych oświadczenia woli wówczas, gdy można w sposób jednoznaczny przyjąć, że osoba, która nie działałaby pod wpływem błędu nie złożyłaby oświadczenia woli określonej treści. Jak wynika z Pani zapytania, tak właśnie było w przedmiotowym przypadku. Akceptując regulamin została Pani wprowadzona w błąd co do warunków zawieranej umowy. Mimo że zgodnie z rozmowami umowa miała dotyczyć reklamy bezpłatnej, akceptacja regulaminu nałożyła na Panią obowiązku sprzeczne z tymi ustaleniami. Gdyby Pani miała świadomość takiej sytuacji, nie dokonałaby Pani akceptacji regulaminu. Osoba, która zamierza powołać się na błąd, powinna złożyć kontrahentowi wyraźne oświadczenie w tym zakresie. Zgodnie z art. 88 k.c. – „§1. uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia woli, które zostało złożone innej osobie pod wpływem błędu lub groźby, następuje przez oświadczenie złożone tej osobie na piśmie. § 2. uprawnienie do uchylenia się wygasa: w razie błędu – z upływem roku od jego wykrycia, a w razie groźby – z upływem roku od chwili, kiedy stan obawy ustał”.

Reasumując, w zaistniałych okolicznościach faktycznych sugerujemy wysłanie do kontrahenta pisma stanowiącego odpowiedź na przesłane faktury, w którym zarzuci Pani, że faktura została wystawiona bezpodstawnie. Zawarła Pani umowę na 3 miesięczną reklamę bez opłat. Regulamin umowy, który nie został z Panią indywidualnie ustalony i jako sprzeczny z treścią zawartej umowy, nie jest dla Pani wiążący. Kierując się zaś ostrożnością oświadcza Pani, że uchyla się od skutków prawnych złożonego oświadczenia woli w postaci zaakceptowania regulaminu świadczenia usług przez portal, gdyż zostało ono złożone pod wpływem błędu w rozumieniu art. 84 k.c.