Odpowiedź prawnika: Znieważenie w miejscu publicznym
W opisanym przypadku może mieć zastosowanie przepis kodeksu cywilnego - artykuł 23 (jeżeli jest Pani/Pan zainteresowana/zainteresowany odpowiedzialnością cywilną tej osoby). Stanowi on: „Dobra osobiste człowieka, jak w szczególności zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska, pozostają pod ochroną prawa cywilnego niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach”. Wymienione dobra osobiste w przytoczonym przepisie to nie jedyne jakie podlegają ochronie, wyliczenie to ma bowiem charakter przykładowy. W kodeksie cywilnym nie została zamieszczona definicja dóbr osobistych, znajduje się tam jednak wyliczenie, zgodnie z którym dobrami osobistymi człowieka są w szczególności: zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska. Cechą praw osobistych jest to, że są to prawa niemajątkowe (jeżeli nawet ich naruszenie pociąga za sobą również skutki majątkowe), i to tak ściśle związane z podmiotem podlegającym ochronie, że razem z nim powstają i wygasają oraz nie mogą przechodzić na inne podmioty zarówno w drodze czynności prawnych, jak i w drodze dziedziczenia. Niestety nie ma też ogólnej zasady, która regulowałaby, w jakim przypadku możemy być pewni, iż do naruszenia dóbr osobistych doszło. Ocena jest dokonywana na tle konkretnego stanu faktycznego. W opisanym przypadku wydaje się, iż powinniśmy się skupić na takich dobrach osobistych jak cześć i godność. Sąd Najwyższy w wyroku z 29 października 1971 r. stwierdził, że cześć, dobre imię i dobra sława człowieka są pojęciami obejmującymi wszystkie dziedziny życia osobistego, zawodowego i społecznego, naruszenie czci może więc nastąpić zarówno przez pomówienie o ujemne postępowanie w życiu osobistym i rodzinnym, jak i przez zarzucenie niewłaściwego postępowania w życiu zawodowym, naruszające dobre imię danej osoby i mogące narazić ją na utratę zaufania potrzebnego do wykonywania zawodu lub innej działalności (tak też SN w wyroku z 8 października 1987 r., II CR 269/87). Należy zatem przytoczyć jeszcze treść artykułu 24 kodeksu cywilnego. Stanowi on, iż „ten, czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne.
W razie dokonanego naruszenia może on także żądać, ażeby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności ażeby złożyła oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie. Natomiast jeżeli wskutek naruszenia dobra osobistego została wyrządzona szkoda majątkowa, poszkodowany może żądać jej naprawienia na zasadach ogólnych. Jak zatem wynika z przytoczonego przepisu osoba, której dobro osobiste zostało naruszone lub też tylko zagrożone ma dwa roszczenia o charakterze niemajątkowym, a mianowicie o zaniechanie działania oraz o dopełnienie czynności potrzebnych do usunięcia skutków naruszenia zasługującego na ochronę dobra osobistego. O tym, czy w konkretnym wypadku można mówić o naruszeniu (zagrożeniu naruszenia) dobra osobistego, nie mogą decydować subiektywne odczucia osoby uważającej się za pokrzywdzoną, lecz decydujące znaczenie ma to, jaką reakcję naruszenie to wywołało (lub przy zagrożeniu mogłoby wywołać) w społeczeństwie. Wydaje się, iż Pani/Pana przypadku należy skorzystać z roszczenia o usunięcie skutków naruszenia dobra osobistego (art. 24 § 1 zd. 2) . Gwarantuje to bowiem Pani/Panu w/w przepis stanowiąc, iż w razie dokonanego już naruszenia dobra osobistego, ten czyje dobro zostało naruszone może żądać, ażeby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności ażeby złożyła oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie. Wynika z tego zatem, Iż może Pani/Pan jako poszkodowana/ poszkodowany żądać zaniechania dalszych naruszeń z żądaniem usunięcia skutków naruszenia dobra osobistego. Zazwyczaj, gdy chodzi o naruszenie takich dóbr jak godność, cześć sposobem usunięcia naruszenia jest w/w oświadczenie. Treść i forma oświadczenia zależą w każdym wypadku od rodzaju naruszonego dobra, okoliczności, w jakich do naruszenia doszło, oraz formy, w jakiej tego dokonano. Może ono np. zawierać odwołanie określonych zarzutów, przeproszenie, wyrażenie ubolewania. Jeżeli do naruszenia doszło na łamach prasy, to i oświadczenie powinno być zamieszczone w prasie, jeżeli na zebraniu pracowników, to najwłaściwszą formą przeproszenia będzie z reguły przeproszenie na zebraniu. Tak więc istnieje możliwość zasądzenia zadośćuczynienia pieniężnego na rzecz poszkodowanego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na cel społeczny w każdym wypadku naruszenia (zagrożenia) dobra osobistego.
