Co się dzieje z klauzulą po podziale majątku?

Wierzyciel uzyskał klauzulę wykonalności przeciwko małżonce dłużnika, co otworzyło mu drogę do egzekucji z majątku wspólnego. Dlatego skierował egzekucję do prawa użytkowania wieczystego, które wchodziło w skład tego majątku. Zanim doszło do jego zlicytowania, między małżonkami orzeczona została separacja, a co za tym idzie, ustała wspólność majątkowa. Małżonkowie dokonali też sądowego podziału majątku, a wspomniane prawo użytkowania wieczystego dostało się żonie, która wniosła o umorzenie egzekucji. Sprawa trafiła – w formie pytania prawnego – aż do Sądu Najwyższego, który orzekł

Porady prawne

Jeżeli przedmiot wchodzący w skład majątku wspólnego, zajęty na podstawie tytułu egzekucyjnego opatrzonego klauzulą wykonalności nadaną przeciwko małżonkowi dłużnika z ograniczeniem odpowiedzialności do majątku wspólnego, w wyniku ustania wspólności majątkowej i podziału majątku wspólnego na skutek orzeczenia sądu wszedł do jego majątku, małżonek ten może żądać umorzenia postępowania egzekucyjnego w stosunku do tego przedmiotu (art. 825 pkt 3 k.p.c.)

W uzasadnieniu SN zaznaczył, że w wyniku podziału majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między małżonkami przestaje istnieć majątek wspólny. Przyznanie przedmiotu wchodzącego w jego skład małżonkowi dłużnika oznacza, że przedmiot ten od tej chwili stanowi składnik jego majątku. Klauzula wykonalności nadana tytułowi egzekucyjnemu przeciwko małżonkowi dłużnika na podstawie art. 787 k.p.c. nie daje podstawy do prowadzenia z niego egzekucji. Wprawdzie uprawnia ona do prowadzenia egzekucji przeciwko małżonkowi dłużnika, ale uprawnienie to ograniczone zostało do majątku wspólnego. Brak tego majątku sprawia, że nie ma możliwości prowadzenia z niego egzekucji.

Oczywiście w pewnych sytuacjach możliwa jest egzekucja przeciwko osobie, która wg klauzuli nie jest dłużnikiem. Wyjątek ten zachodzi w wypadku rozporządzenia przedmiotem już po jego zajęciu.  Ale w orzecznictwie przyjmuje się, że takim "rozporządzeniem nieruchomością po jej zajęciu" (art. 930 k.p.c.) nie jest zmiana własności nieruchomości spowodowana wydanym po zajęciu orzeczeniem sądu o zniesieniu współwłasności, dziale spadku lub podziale majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między małżonkami, choćby nawet sąd wydał orzeczenie w uwzględnieniu zgodnego wniosku uczestników postępowania. Rozporządzeniem takim nie jest także przyznanie jednemu z małżonków orzeczeniem sądu o podziale majątku wspólnego wchodzącego w skład tego majątku użytkowania wieczystego.

W orzecznictwie rozstrzygnięto także, iż w takiej sytuacji, jaka ma miejsce w niniejszej sprawie, małżonek dłużnika może złożyć wniosek o umorzenie postępowania egzekucyjnego w stosunku do zajętego przedmiotu (art. 825 pkt 3 k.p.c.).

SN dostrzegł, że w interesie wierzyciela jest, aby dany przedmiot został w wyniku podziału majątku wspólnego przyznany dłużnikowi. Wierzyciel może do tego doprowadzić, jeżeli weźmie udział w postępowaniu nieprocesowym, którego wynikiem jest podział majątku wspólnego. Jeżeli takie postępowanie się nie toczy, wierzyciel może zająć prawo dłużnika do żądania podziału majątku wspólnego (art. 912 k.p.c.) i wystąpić na tej podstawie o podział majątku wspólnego. Gdy natomiast podział majątku wspólnego zostaje orzeczony już w sprawie, której wynik powoduje ustanie małżeńskiej wspólności majątkowej, np. w sprawie o rozwód czy separację, wierzyciel jest pozbawiony możliwości wpływu na sposób podziału majątku wspólnego dłużnika i jego małżonka.

Uchwała z dnia 5 lutego 2010 roku, sygn. akt III CZP 132/09


Zespół
e-prawnik.pl

Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne

Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?


Masz inne pytanie do prawnika?

 

Komentarze

    Nie dodano jeszcze żadnego komentarza. Bądź pierwszy!!

Potrzebujesz pomocy prawnej?

Zapytaj prawnika